Freyr - 01.11.1987, Blaðsíða 24

Loðdýrabúið í næsta mánuði,
desember
Lausleg þýðing á grein eftir Ejner Hedegaard ráðunaut á Fjóni og Suður Jótlandi, sem
birtist í Dansk Pelsdyravl nr. 11. 1986.
Ejner Hedegaard.
Núna í lok nóvember, þegar þetta
er lesið, er mikið að gera í loð-
dýrabúinu. Verið er að flokka
dýr, felda og áfram að hirða ásetn-
ingsdýr af vandvirkni. Hið síð-
astnefnda er mjög mikilvægt en
gleymist oft í öllu annríkinu.
Pað er algjör hneisa þegar
menn gleyma dýrunum sínum frá
og með 10. nóvember vegna alls
annars sem gera þarf. Alla jafna
er það svartminkurinn sem lendir
verst í því vegna þess að hann er
síðastur í feld.
Ef umhirða dýranna er slök síð-
ustu 3—4 vikurnar fyrir feldun,
þ.e. búrin skítug, lítið hey í
hreiðurkössum og tilviljanakennd
fóðrun, er ekki unnt að vænta
góðs árangurs. Dýr sem eru í köld-
um hreiðurkassa verða grófhærð-
ari en þau sem hafa gott hreiður.
Allt fer í vitleysu ef dýrin verða
vatnslaus. Fóðrið er ennþá súrt og
orkuríkt og það þýðir að gera þarf
miklar kröfur til brynningar.
Mikilvægt er að friður og ró sé á
búinu. Dýrin þarf að flokka en
muna þarf eftir að forðast að
skapa meiri óróa en nauðsyn ber
til. Feldurinn þroskast nokkrum
dögum fyrr á læðum en högnum
og því er eðlilegt að byrja á að
farga læðunum. En gangi högn-
arnir einir eftir að læðan er tekin
frá þeim getur þeim orðið kalt,
þeim leiðst og feldþroskinn getur
stöðvast. Hversu stórt mál hér á er
á ferðu veit ég ekki en séu dýrin
almennt komin í feld ráðlegg ég að
pelsa jöfnum höndum högna og
læður.
Fóðrun
Mjög mikilvægt er, vegna gæða
feldsins, að dýrin haldi átlyst allt
til pelsunar. Því er mjög mikilvægt
að vanda fóðrunina einnig eftir að
pelsun er hafin, þó að það sé
stundum erfitt. Hugsið ykkur
hvað það er ergilegt að sjá bit í
feldinum, sem kom bara þremur
dögum fyrir pelsun. Bæði varð-
andi fóðursamsetningu og fóðrun
er rétt að halda sínu striki, a.m.k.
svolítið fram í desember.
Mikil breyting verður á fóðrinu
um 10. desember. Algengt er að
orkan í fóðrinu minnki úr u.þ.b.
170 kcal/100 g í 110 kcal/100 g.
Meginhluti þurru efnanna í fóðr-
inu hverfur. Hvenær skiptin yfir á
vetrarfóðrun eiga sér stað er í
mörgum tilvikum tilviljanakennd-
ara en önnur fóðurskipti á árinu.
Það er því oft erfitt að koma á
góðu vinnuskipulagi á búinu fyrr
en eftir miðjan desember.
Upprööun dýra
Setja skal lífdýrin svo fljótt sem
auðið er í þau búr sem þeim eru
ætluð. Full ástæða er til að aðvara
menn alvarlega við rangri notkun
á ljósi. Ég veit of lítið um það
hvenær hlutirnir fara úr skorðum
en þrátt fyrir aðvaranir á hverju
ári koma alltaf upp tilvik þar sem
pörunin gengur erfiðlega og
orsakana er örugglega að leita í
ljósnotkun. Skerma skal t.d. af
útiljós og ljós í aðstöðuhúsum ef
þau ná að skína á húsin. Sé sama
birta í öllum búrum í húsinu er
óhætt að flytja dýr allan veturinn,
en slík hús finnast tæplega. Það er
því góð vinnuregla að vera búinn
að setja lífdýrin í búr sín fyrir 10.
desember. Þetta er vitanlega
mikilvægast í lokuðum húsum þar
sem birtuskilyrði eru talsvert mis-
munandi. Sérstaklega er þetta
mikilvægt þegar um er að ræða
dýr sem eru aðkeypt. Einhver
kann að segja að hann hafi flutt
dýr sín mun seinna og það ekki
komið að sök. En geta menn verið
öruggir um að engin neikvæð áhrif
hafi komið fram? Það er þrátt
fyrir allt verulegur munur á
pörunarvilja frá einu búi til annars
og ég er ekki frá því að hluta
skýringarinnar sé að finna í því
hvenær dýrin eru flutt. Mér er það
ljóst að það þarf að þrífa húsin en
allt um það er mikilvægt að upp-
röðun fari tímanlega fram. Sé ekki
hægt að Ijúka við að raða dýrun-
um upp um miðjan desember þá
sleppið því að þrífa húsin.
Megrun lífdýra
Þegar dýrunum hefur verið raðað
upp þarf að fara að megra þau. Því
fyrr sem hægt er að byrja á því, því
betra fyrir dýrin. Eigi að standa
872 Freyr