Freyr - 01.01.1994, Blaðsíða 26

Greinaflokkur um hagfræði
Inngangur
Framtíðin - fjárfestingar - eyðsla
Kynning á greinaflokki
Þórólfur Sveinsson, varaformaður Stéttarsambands bœnda
Einhver sagði að erfitt vœri að spá og sérstakiega um framtíðina. Undir það má vissulega
taka, en eigi að síður hljóta bœndur á hverjum tíma að velta því fyrir sér hvað sé
framundan og hvað hœgt sé að gera til að stuðla að efnalegri velferð á nœstu árum.
Umhverfi landbúnaðarins ein-
kennist af:
1. Tilraunum til að ná alþjóðasamn-
ingum um frjálsari viðskipti milli
þjóða, m.a. með landbúnaðar-
vörur. (GATT-samningarnir).
2. Þátttöku íslendinga í samningum
um hið Evrópska efnahagssvæði,
sem er víðtækur samningur um
viðskiptagrundvöll og gagnkvæm
réttindi aðildarríkja.
3. Brottfall ríkisábyrgðar á mjólk
og kindakjöti.
4. Atvinnuleysi og versnandi lífs-
kjörum íslendinga, sem skapa
þrýsting á að lækka verð á nauð-
þurftum.
5. Tilhneiging íslenskra stjórnvalda
til að galopna hagkerfið svo ræki-
lega að hending ráði hvort hér
þrífist atvinnurekstur.
Öll þessi atriði benda til þess að
bændur þurfi að leggja enn aukna
áherslu á hinn hagfræðilega þátt bú-
rekstrarins. Laun bænda eru það
sem eftir er þegar kostnaður hefur
verið greiddur og kostnaði verður
því að halda í lágmarki.
Með hliðsjón af þessum aðstæð-
um hafa Stéttarsamband bænda,
Hagþjónusta landbúnaðarins og Bú-
tæknideildin á Hvanneyri leitað eftir
að í næstu blöðum Freys birtist
greinaflokkur um hagfræðileg mál-
efni þar sem sérstaklega verður fjall-
að um fjárfestingar.
Nú kann einhver að spyrja hvort
fjárfestingar í landbúnaði séu ekki
svo litlar að þetta umfjöllunarefni sé
óþarft?
Pví er til að svara að út frá upplýs-
Þórólfur Sveinsson.
ingum um sölu búvéla árin 1984-
1992 og áætluðu meðalverði vél-
anna, hefur fjárfesting í þessum
vélum að líkindum numið 10 til 11
milljörðum kr. á þessu tímabili, eða
yfir milljarði kr. á ári að meðaltali.
Þá hafa bændur líklega keypt
greiðslumark síðustu tvö ár fyrir
500-600 milljónir kr. Þessar upplýs-
ingar, ásamt þeirri staðreynd að j
vextir hafa lengst af verið mjög háir |
á þessum tíma sannfæra mig um að
fræðsla um fjárfestingar sé nauðsyn-
leg.
Síst ætla ég að hæla öllum hag-
fræðingum (og allra síst þeim sem
kenna sig við Hagfræðideild
Háskólans). Sú hagfræði sem í þess-
um greinaflokki verður kynnt á hins
vegar að vera aðgengileg fyrir alla. í
rauninni er verið að kynna ákveðna
hugsun sem aðstoðað getur við að
halda útgjöldum í lágmarki, flókn-
ara er það nú ekki.
Fyrir nokkrum áratugum var
starfandi kaupfélag nokkurt á Norð-
urlandi. Eitthvað var um að bændur
skulduðu þar eins og gengur. Ein-
hverju sinni er þessi mál voru til
umfjöllunar heyrði ég þá skilgrein-
ingu á skuldum bænda að annars
vegar væru eyðsluskuldir og hins
vegar framkvæmdaskuldir. Eyðslu-
skuldir væru óþolandi og sjaldnast til
nokkur réttlæting á þessu. Fram-
kvæmdaskuldir væru á hinn bóginn
eðlilegar, ef framkvæmdin væri við
hæfi og skilaði eigandanum tekjum,
því að þá hyrfi skuldin af sjálfu sér.
Mér finnst þetta einföld og skýr hag-
fræði og vona að sá greinaflokkur
sem hér birtist, komi einhvers staðar
í veg fyrir fjárfestingar sem í raun
eru eyðsla.
Eftirfarandi greinar verða í þess-
um greinaflokki:
1. Verðlagning greiðslumarks. Eft-
ir Ernu Bjarnadóttur.
2. Kaup og rekstur búvéla. Eftir
Bjarna Guðmundsson og Gísla
Sverrisson.
3. Almennt um fjárfestingar. Eftir
Gunnar R. Kristjánsson.
4. Rekstrarhagfræði í landbúnaði,
nokkur undirstöðuatriði. Eftir
Gunnlaug Júlíusson.
5. Gildi og gagnsemi bókhalds. Eft-
ir Ernu Bjarnadóttur.
6. Bændur og leiðbeinendur. Eftir
Gunnlaug Júlíusson.
18 FREYR -1-2*94