Freyr - 15.03.1994, Blaðsíða 17

Angórageitur í Rockspring í Texas.
ýmsir þjóðfélagshópar og opinberir
aðilar hafi lengi bent á að leggja bæri
niður þessar niðurgreiðslur, lifði
styrkurinn af í síðustu fjárlögum
enda þótt Clinton forseti legði til að
hann væri skorinn niður mun meira
en gert var. Sumir hér halda því fram
að hér sé um að ræða skólabókar-
dæmi um að sérhagsmunir séu teknir
fram yfir almenna hagsmuni. Aðrir
halda hinu gagnstæða fram.
The National Wool Act.
Lögin um ullarniðurgreiðslur,
„The National Wool Act“ frá 1954
eiga rætur að rekja til heimsstyrjald-
arinnar síðari. Hermenn þurftu að
klæðast ullarfatnaði til að krókna
ekki úr kulda úti í köldum veðrum,
og bandaríska alríkisstjómin taldi
nauðsynlegt að tryggja framboð af
ull og ábyrgðist lágmarksverð til ull-
arframleiðenda. Reyndar átti ein-
göngu að greiða niður ull, en í fram-
kvæmd varð „lúxusvaran mohair“
að ull, að sjálfsögðu. Eftir stríð féll
ullarverð enn frekar, og voru þá
áðurnefnd lög sett, og jafnframt
lagður á verndartollur. Þetta er
reyndar eitt af því sem nefnt var
„jákvætt“ að „ullarpeningarnir
koma ekki frá skattgreiðendum“
heldur af tollum, enda þótt þar sem
annars staðar séu uppi mismundandi
skoðanir.
Texas í sérflokkl.
Hér að framan var sagt frá Rock-
springs og héraðinu þar í kring.
Texas er eitt mesta ullarríkið í USA
og hvað framleiðslu angóraullar
varðar eru þeir með tæp 90% af
mohair framleiðslunni, og fá styrki í
samræmi við það. Reyndar er styrk-
urinn hærri á ull sem selst hærra
verði, þ.e.a.s. styrkurinn hækkar
eftir því sem gæðin batna. A árinu
1992 fékk Texas 86% af mohair nið-
urgreislunum, en „aðeins“ 26% af
ullarniðurgreiðslunum í heild. 1990
var „besta ullarárið“. Pá greiddi
stjórnin að meðaltali $3,87 í styrk
fyrir hvern $1,00 í söluverðmæti
mohair. Með öðrum orðum 387%
styrk á mohairframleiðsluna.
Clinton vlll afnema styrkina.
Já, auðvitað vill hann það, m.a. til
Tafla 1. Fjöldi angóragelta,
angóra ullarframlelðsla, USA.
Ára- bil Geitur fjöldi, þús. Framleiðsla, tonn á geit, kg
1931-35 3.295 6.200 2,0
1936-40 3.743 6.841 2,1
1941-45 3.720 8.401 2,3
1946-50 2.928 6.824 2,4
1951-55 2.375 6.033 2,5
1956-60 3.319 9.391 2,8
1961-65 4.134 12.762 3,0
1966-70 3.565 10.747 3,0
1971-75 1.510 4.718 3,1
1976-80 1.204 3.878 3,2
1981-85 1.428 5.321 3,5
1986-90 2.000 7.898 3,5
1991 1.930 7.430 3,3
1992 2.030 8.091 3,5
að minnka fjárlagahallann. Eitt af
því sem hann iagði til var að há-
marksgreiðsla til einstaklings yrði
$50.000 á árinu 1994. Niðurstaðan
varð sú að hámarkið var sett
$250.000 á einstakling - bú. Sumir
hafa kallað þessa styrki styrki til rfka
mannsins. Rét er að minna á að
stærstu bændurnir eru með fjölda
manns í vinnu. Jafnframt samþykkti
Þingið að minnka ullarstyrkina á
næstu árum. Sterkustu rökin fyrir að
halda áfram að greiða niður ull er að
10.000 angóra framleiðendur og 101
þús. sauðfjárbændur eru orðnir háð-
ir þessum styrkjum. „Það er ekki
hægt að afnema þessa styrki með
einu pennastriki, þegar þjóðfélagið
er búið í áratugi að lýsa þeim vilja
sínum að þessi framleiðsla haldi
áfrarn." Formældendur styrkjanna
(í Þinginu) segja einnig: „Það er
áfram þörf fyrir ull í landi sem vill
ómengað umhverfi". Ef við látum
sauðfjár- og geitfjárræktina deyja út,
verður erfitt að endurvekja hana. í
sumum héruðum myndi afnám
styrkjanna þýða eyðingu byggðar.
Glen Varga, mohair-bóndi í áður-
nefndu héraði segir: „Áttatíu
prósent bænda myndu hætta eða
fara á hausinn" yrðu ullarstyrkir af-
numdir. Hann á við mohair-bændur.
Talið er að fjárbændur stæðu sig
betur, en 70% tekna þeirra koma frá
kjötinu. Hlutföllin eru þó breytileg.
Sumir hafa upp í 70% tekna sinna af
ullinni.
Frh. á bls. 203.
6*94 - FREYR 201