Freyr - 01.04.1994, Blaðsíða 18

Prótein í fóðri
tvílembna eftir burð
Stefón Sch. Thorsteinsson, Ingi Garðar Sigurðsson og
Sigvaldi Jónsson, Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Inngangur
Orkunýting fóðurs til mjólkurmyndunar er háð því próteinmagni, sem er í fóðrinu hverju
sinni. Ef ekki er séð fyrir nœgjanlegu próteini brýtur skepnan niður vefi sína til þess að
mœta skortinum. Niðurbrot vefjanna er orkusóandi ferli og því óhagkvœm aðgerð.
Þegar próteinmagnið er of mikið í
fóðrinu eru umfram amínósýrur
þess notaðar sem orkugjafi og þar
sem prótein er tiltölulega óhag-
kvæmur orkugjafi, þá rýrir þetta
ferli heildar orkunýtinguna til
mjólkurmyndunar. Það er því ljóst
að til þess að fá sem hagkvæmasta
nýtingu á fóðrinu þarf orkan og
próteinið að vera í réttum hlutföll-
um í fóðrinu. Vorið 1989 var byrjað
á tilraun á Hesti með vaxandi
skammta af fiskimjöli handa tví-
lembum eftir burð. Fjórir flokkar
voru í tilrauninni þar sem einn flokk-
ur fékk eingöngu hey en hinir þrír,
vaxandi skammta af fiskimjöli, frá
75 g á á á dag í 225 g.
Fyrstu niðurstöður bentu til þess
að með vaxandi skammti ykist nyt
ánna, metin sem vaxtarhraði lamba.
í slíkum hóptilraunum sem þessari
verður hvorki fiskimjöls- né heyát
hvers einstaklings metið með nokk-
urri nákvæmni. Því var ákveðið að
gera samhliða einstaklingsfóðrun
þar sem meta mætti af nákvæmni
áhrif mismikils próteins í fóðri á nyt
og vöxt lambanna. Einnig var
ákveðið að bæta við einum flokki
þar sem væntanlega kæmu fram áhrif
af að fóðra ærnar umfram þarfir á
próteini.
Tilraunin var gerð vorin 1990 og
1991 og var framkvæmd hennar eins
að öllu leyti bæði árin að því undan-
skildu að fyrra vorið var loðnumjöl
notað sem próteingjafi en hið síðara
fiskimjöl. í tilraunina voru eingöngu
notaðar tvílembur.
Efni og aðferð
Vetrarfóðrun ánna
Ærnar sem notaðar voru í tilraun-
ina voru úr hópi tæplega 200 áa, sem
fóðraðar voru í sömu húsum (Stóru-
hlöðu) og eftir sömu fóðuráætlun
báða veturna. Gangmál 100 áa hvort
ár var samstillt til að ná sem jöfnust-
um burðardegi, og voru til-
raunaærnar valdar úr þeim. Vetrar-
fóðrun ánna var þannig háttað að
ærnar fengu eingöngu töðu þar til
u.þ.b. 6 vikum fyrir burð, en þá var
farið að gefa þeim fóðurbæti (loðnu-
mjöl 1990, fiskimjöl 1991). Byrjað
var að gefa 50 g á dag handa á, en
skammturinn síðan aukinn smátt og
smátt í 150 g um tveimur vikum fyrir
burðinn.
Umtalsverður gæðamunur var á
töðunni, sem gefin var þessa tvo
vetur. Veturinn 1989-90 voru 0,50
FE/kg í meðaltöðunni, en veturinn
1990-910,60FE/kg. Þessi gæðamun-
ur heyjanna kom glöggt fram í mis-
jöfnum þrifum ánna þessa tvo vetur.
Fyrri veturinn námu meðalholdastig
ánna 3,68 stigum um 6 vikum fyrir
burð og höfðu þær þá bætt 0,30
stigum við hold sín frá því þær voru
hýstar um mánaðamótin nóv.-des.
Á síðari hluta meðgöngu til apríll-
oka, u.þ.b. tveimur vikum fyrir
burð, lögðu þær hins vegar af sem
svarar 0,45 stigum og frá þeim tíma
til 18. maí, 4-5 dögum eftir burð,
nam afleggingin 0,52 stigum. Alls
nam því afleggingin á síðarihluta
meðgöngu og þar til 4-5 dögum eftir
burðinn 0,97 stigum og má ætla að
það svari til þess að ærnar hafi misst
um 8-10% af fituforða sínum á þessu
tímabili.
Seinna árið námu meðalholdastig
ánna 3,84 stigum um 6 vikum fyrir
burð og höfðu þær þá bætt 0,87
stigum við hold sín frá hýsingu, sem
var um sama leyti og árið áður. Á
síðarihluta meðgöngu þar til um
tveimur vikum fyrir burðinn stóðu
þær í stað en lögðu af sem svarar
0,61 stigi frá þeim tíma þar til 4-5
dögum eftir burðinn. Við upphaf
tilraunarinnar vorið 1990 reyndust
meðalholdastig tilraunaánna 30 vera
2,71 stig en 3,19 vorið 1991. Af
þessu má ljóst vera að ærnar voru til
muna betur undirbúnar undir mjólk-
urskeiðið vorið 1991 en vorið 1990.
Fóðrunarflokkar.
1990 1991
Flokkurl............... Taða eingöngu
Flokkur2................. Taða + 75 g loðnumjöl fiskimjöl
Flokkur3................. Taða + 150 g loðnumjöl fiskimjöl
Flokkur4................. Taða + 225 g loðnumjöl fiskimjöl
Flokkur5................. Taða + 300g loðnumjöl fiskimjöl
250 FREYR - 7’94