Freyr - 01.04.1994, Blaðsíða 19

1. tafla. Efnasamsetning á fóðri (magn í þurrefni).
Fóðurtegund Sýni n Þurr- efni % Meltanl. % FE/kg Prótein % Fita % Aska %
Purrhey 1990 21 84,4 68.5 0,70 15,54
Þurrhey 1991 6 88,2 72.2 0,75 17,07
Loðnumjöl 1990 . . . 2 91,9 1.28 72,79 12,42 12,45
Fiskimjöl 1991 . . . . 5 91,2 1.03 63.06 7,80 27,29
Fóðurtegund Sýni Ca P Mg K Na
n % % % % %
Þurrhey 1990 21 0,36 0,37 0,23 1.26 0.26
Þurrhey 1991 6 0,39 0,36 0,24 1,39 0.24
Loðnumjöl 1990. . . 2 2,32 2,00 0.20 1,32 1,04
Fiskimjöl 1991 . . . . 5 8,62 4,49 0,23 0.60 1,03
Við orkuútreikning á loðnu- og fiskimjöli voru notaðir meitanleikastuðlar; 90 fyrir prótein og 95 fyrir fitu. Meltanleiki í heyi var tvímældur (hvert sýni) með in-vitro vambavökvaaðferð.
Framkvœmd
tílraunarinnar
Tilraunin stóð í 3 vikur hvort árið.
Vorið 1990 hófst hún 18. maí en 23.
maí vorið 1991. Mjólkin var mæld
einn sólarhring í hverri viku.
Flokkaskipting
Bæði árin voru 5 eftirtaldir fóðr-
unarflokkar í tilrauninni með 6 tví-
lembum í hverjum flokki
Við flokkaskiptinguna var tekið
tillit til burðardags, meðalþunga
ánna úr tveimur vigtunum, þ.e. eftir
gjöf að kvöldi og fyrir gjöf að morgni
sólarhring fyrir upphaf tilraunarinn-
ar, meðalholdastig þriggja mats-
manna, meðalfæðingarþunga lamba
og meðalþunga þeirra úr tveimur
vigtunum fyrir upphaf tilraunar.
Allar ærnar voru hafðar í einstak-
lingsstíum og voru þær settar í stí-
urnar ásamt lömbum sínum 2-3 dög-
um áður en tilraunin hófst.
Mjólkurmælingar
Mæling mjólkurmagnsins fór
þannig fram að tvílembingsparinu
var stíað frá ánni með grófu plastneti
í einu horni stíunnar kl. 6:00 að
morgni hvers mælingardags. Fjórum
klukkustundum síðar var lömbun-
um sleppt til ærinnar og þau látin
sjúga og vera hjá henni í u.þ.b. 15
mínútur. Að þeim tíma loknum var
þeim stíað aftur frá ánni. Hin eigin-
lega mjólkurmæling hófst svo 4 klst.
síðar, þ.e. kl. 14:00. Þá voru lömbin
vigtuð hvort í sínu lagi fyrir og eftir
sog. Vigtað var úr 12 stíum í strik-
lotu og voru lömbin þá um 15
mín útur hj á ánni. Því næstvarvigtað
úr næstu 12 stíum og loks þeim 6
síðustu. Báðum lömbunum var ætíð
sleppt samtímis undir ána og þess
gætt eins og kostur var að þau
tæmdu j úgrið í hvert sinn. Mælt var 6
sinnum yfir sólarhringinn og sólar-
hringsnytin metin sem samanlagður
þungamunur lambanna fyrir og eftir
sog úr þessum 6 mælingum. í lang-
flestum tilfellum tæmdu lömbin
júgrin á þeim 15 mínútum sem þau
voru hjá ánni. Þó bar aðeins á því,
einkum fyrra árið, að ær fengju
spenasár og í þeim tilfellum vörnuðu
þær lömbunum að sjúga og þurfti því
að halda þeim til að þau fengju næði
til að ljúka soginu. Komist var fyrir
spenasárin með fúkkalyfjaáburði og
júgursmyrsli og seinna árið var að
mestu komist fyrir þau með því að
bera júgursmyrsl á júgrin við og við
og einnig voru hárbeittar tennur
lambanna svorfnar með naglaþjöl,
en þessar beittu tennur valda sárun-
um, einkum á þeim ám, sem mjólka
ekki lömbunum nægilega.
Mjólkursýni voru tekin 4 klst. eft-
ir síðustu mælingu sólarhringsins en
lömbin voru þá enn stíuð frá ánni.
Hún fór þannig fram að lömbin voru
látin sjúga ána örskamma stund (2-3
sek.) síðan mjólkað í sýnaglasið. Yf-
irleitt seldu ærnar þokkalega, þó
kom fyrir að ein og ein ær seldi
treglega, og var þá gripið til þess
ráðs að láta annað lambið sjúga hinn
spenann, og náðist þá oftast næg
mjólk í sýnaglasið. Sýnin voru efna-
greind hjá Rannsóknarstofu mjólk-
uriðnaðarins, fyrir fitu, prótein og
mjólkursykri og einnig var gerð
gerlatalning á þeim.
Fóðrið
Bæði vorin var besta taðan, sem
fyrirfannst á búinu, valin og tekin frá
fyrir tilraunina. Valið tókst ágætlega
vorið 1991, en síður vorið 1990 þar
sem taðan var þá mjög breytileg.
Þannig voru 0,72 FE/kg fyrstu vik-
una og hinar tvær 0,69 og 0,68. Tafla
1 sýnir fjölda sýna, þurrefnis % og
meltanleika, orkugildi (FE/kg) og
hráprótein í þurrefni, fyrir bæði
árin. Bæði árin er taðan góð en þó er
raunhæfur munur bæði í meltanleika
og hrápróteinhlutfalli milli ára, enda
úrvalstaða vorið 1991.
Vorið 1990 var loðnumjöl notað
sem próteingjafi en síðara árið fiski-
mjöl úr fiskúrgangi. Umtalsverður
munur er á hrápróteininnihaldi
þessara fiskimjölstegunda og munar
það 9,7 prósentustigum. Hins vegar
er fiskimjölið til muna steinefnarík-
ara eins og sést á öskuhlutfallinu.
Bæði árin var mjölið fengið frá fiski-
mjölsverksmiðjunni Kletti í Reykja-
vík og var séð til þess að mjölið væri
úr sama hráefni hvort ár enda var
nær enginn munur á próteininni-
haldi milli sýna.
Fyrra vorið voru sýni tekin dag-
lega úr heildarheygjöfinni eftir að
henni hafði verið vel blandað sam-
an. Síðara vorið voru sýni tekin dag-
lega þrjá daga í senn og úr safninu
tekið eitt sýni til efnagreininga.
Daglega var allt fóður vegið í hvern
einstakling og haft til hliðsjónar átið
frá deginum áður og bætt við gjöfina
eða dregið úr henni eftir því hversu
leifar voru miklar. Moði var safnað
frá hverri á í poka, vegið vikulega og
sýni tekið til efnagreininga. Hey var
gefið tvisvar á dag að morgni kl. 8-10
og síðdegis kl. 5- 7. Fiskimjölið var
gefið að morgni fyrir heygjöf.
Niðurstöður
Tafla 2 sýnir þunga og holdastig
ánna við upphaf tilraunarinnar og
- FREYR 251