Freyr - 01.05.1994, Blaðsíða 27

íslensku hrossin hafa verið laus við alla alvarlega smitsjúkdóma. (Freysmynd).
hrossa og afurðum sem unnt er að
selja til útlanda. Nú er t.d. að opnast
markaður fyrir mótefni gegn
sjúkdómum, sem framleidd eru úr
blóði hrossa vegna óvenjulegs heil-
brigðis þeirra. Islensku hrossin hafa
verið laus við alla alvarlega smit-
sjúkdóma til þessa l.s.G., samanber
orðið hestaheilsa. Húðsveppur sá,
sem breiðst hefur út hérlendis ný-
lega gefur smjörþefinn af því sem
borist gæti hingað. Hann er þó væg-
ur samanborið við illvíga og bráð-
smitandi húðsveppi sem finnast á
hrossum í grannlöndum okkar og
raunar um allan heim. Þeir berast
hingað ef óvarlega er farið. Innflutn-
ingsárátta sumra ráðamanna þjóðar-
innar er hættuleg heilsu íslenskra
dýra. Þeir ættu ekki að láta áróður
hagsmunahópa æra sig og færa af
vegi. Magnús Stephensen flokkaði
refinn með sauðfjársjúkdómum í riti
um húsdýr árið 1808. Fari ráða-
mennirnir ekki vel með vald sitt,
verða þeir á sama hátt settir í flokk
með smitandi pestum sem berast
hingað fyrir glópsku þeirra.
Stöndum vörð um
heilbrigði íslenskra dýra
Strangar reglur hafa verið í gildi:
Það er alþekkt staðreynd að mun
ódýrara er að fyrirbyggja sjúkdóma
en útrýma þeim. Hér hefur um langt
skeið verið talið tryggast - vegna
biturrar revnslu - að takmarka, og
eftir atvikum banna alveg, innflutn-
ing á afurðum dýra, sem gætu verið
mengaðar smitefnum, óþekktum á
íslandi. Innflutningur lifandi dýra
hefur einnig verið takmarkaður eða
alveg bannaður. Þetta veldur því að
einhverjir heilbrigðustu dýrastofnar
í heimi eru á íslandi, þrátt fyrir ýmis
óhöpp. Mikið er að verja, en breyt-
ingar eru framundan.
Barátta gegn innfluttum
smitsjúkdómum hefur kostað
stórfé.
Vegna strangra sjúkdómavarna
hefur tekist að nokkru leyti að bæta
fyrir ógætni landsmanna sjálfra og
útrýma pestum sem bárust nær alltaf
eftir að látið var undan þrýstingi um
innflutning. Baráttan hefur þó kost-
að þjóðina stórfé hvað eftir annað.
Úrslitum réð, hve langt var á milli
áfalla. Ég nefni aðeins þrjá sjúk-
dóma af nokkrum sem ekki hefur
tekist að uppræta: Garnaveiki og
riðuveiki íjórturdýrum og smáveiru-
sótt í hundum. Kostnaður vegna
bólusetninga og beint tjón er veru-
legt á hverju ári vegna innflutnings-
ins. Það er eins og mönnum hafi
gleymst þetta nú. Stóraukinn inn-
flutningur á landbúnaðarvörum gæti
orðið til þess að nýjar pestir bærust
hingað ein af annarri og breiddust út
um landið. Slík öfugþróun blasir nú
við í Evrópu sem afleiðing af hinu
nýja ,,frjálsræði“ í flutningum dýra
og afurða. Búskaparhættir hér á
landi og næmi íslenskra dýra gera
okkur erfiðara um vik en öðrum.
Verða varnir gegn
búfjársjúkdómum brotnar niður
vegna fávisku?
Nú virðist með ýmsum ráðum
vera unnið að því að brjóta niður
varnir gegn innflutningi smitandi
dýrasjúkdóma til íslands. Þar eiga í
hlut einstakir valdamiklir stjórn-
málamenn, kaupsýslumenn og - þótt
ótrúlegt megi virðast - líka neyt-
endasamtök landsins. Þessir aðilar
kannast ekkert við að þeir séu að
brjóta niður, en telja of mikið gert úr
hættunni og að öllu verði hægt að
bjarga. Neytendasamtökin hafa gert
ýmislegt gott en í þessu máli svíkja
þau lit. Þau standa ekki vörð um
hagsmuni allra neytenda. Flytja skal
inn meira af landbúnaðarvörum
með góðu eða illu. Þetta er orðin
eins konar „fastagrilla'* hjá ofan-
greindum aðilum. Því er haldið
fram, að þannig fái fátækt fólk
ódýran mat. Hvílík fáviska!!! Ekki
virðist hugsað út í vörugæði. íslensk
matvæli eru yfirleitt hágæðavara en
ódýrar erlendar vörur eru mjög mis-
jafnar að gæðum.
Vottorðin villandi og
prófin ófullkomin
Ekki er nóg hald í prófum, lyfjum
og vottorðum.
Þeir sem berjast fyrir auknum inn-
flutningi á kjöti halda að unnt sé að
girða fyrir alla smithættu með því að
beita þeim varnarráðum sem til eru,
svo sem mótefnaprófum og sýkla-
rækt, er sýni hvort sjúkdómar séu
fyrir hendi, bóluefnum eða lyfjum
sem drepi niður sjúkdómana eða
með því að kaupa eingöngu frá heil-
brigðum svæðum. Athugum hvaða
hald er í þeim varnarráðum:
Mótefnapróf:
Sumir telja, að unnt sé að verjast
sjúkdómum með sérstökum
prófum. Fyrir lítt þekkta sjúkdóma
vantar oft nothæf próf á lifandi dýr.
Dæmi um það er kúariðan í
Bretlandi. Þar hefur verið lógað og
eytt 140 þúsund kúm með þessa
veiki. Við flytjum inn þaðan hund-
ruð tonna af gæludýramat með
nautakjöti. Þjóðverjar eru uggandi
9*94 - FREYR 33»