Freyr - 01.06.1994, Blaðsíða 8

flutta framleiðslu óhagstæða hvað magn varðar,
en á margan hátt hagstæða varðandi gæði.
Spakmælið, "Sameinaðir stöndum vér, en
sundraðir föllum vér”, á við markaðssetningu
búvara eins og svo víða annars staðar. Þar hefur
orðið á misbrestur í mörgum greinum en ekki í
öllum. Rekstrarumhverfi íslensks landbúnaðar
væri annað og betra ef meiri samstaða framleið-
enda væri um sölumálin. A öðrum Norðurlönd-
um hefur samvinnuhreyfingin víða sterk ítök í
viðskiptum með búvörur. Hér á landi beið sam-
vinnurekstur hnekki við fall Sambands íslenskra
samvinnufélaga. Nú ríkir í ýmsum greinum fá-
keppni, þar sem fá en stór fyrirtæki deila og
drottna en afurðastöðvar og framleiðendur bjóða
hverjir aðra niður í verði og greiðslufresti. Jafn-
framt hafa framleiðendur tapað mörg hundruð
milljónum króna í gjaldþrotum heildsala og
smásala á undanförnum árum. Svarið við þessu
er að efla samvinnuhugsjónina og gera hana aft-
ur að því sterka baráttutæki sem hún var í ís-
lensku þjóðlífi, ekki síst í landbúnaði.
Þó að hallað hafi undan í íslenskum landbúnaði
að undanförnu hefur á mörgum sviðum verið
snúist til varnar. Fiskeldi og loðdýrarækt gengu í
gegnum miklar þrengingar, en þar horfir aftur
betur, ferðaþjónusta bænda hefur styrkt stöðu
sína jal'nt og þétt og líta aðrar þjóðir á hana sem
fyrirmynd og margs konar smáiðnaður hefur
haslað sér völl.
I samanburði við landbúnað í öðrum sambæri-
legum löndum má íslenskur landbúnaður á marg-
an hátt una við sinn hlut. Þar er niðurskurður og
samdráttur engu síður en hér, en hér er tromp á
hendi, sem fróðlegt verður að vita hvernig úr
spilast, en það er framleiðsla og útflutningur á
svokölluðum vistvænum búvörum þar sem mikl-
ar kröfur eru gerðar til framleiðsluaðferða.
Ljóst er að svo er komið að hagur margra
bænda er afar slæmur og á það ekki síst við um
þá sem þurfa að greiða niður fjárfestingar, sem
þeir fá ekki að nýta nema að hluta vegna tak-
markaðra framleiðsluheimilda. Einnig er slæmur
hagur margra sem stunda búgreinar þar sem
undirboð hafa lengi viðgengist svo og loðdýra-
bænda o.fl. Staða þessara bænda hefur verið til
meðferðar hjá hagsmunasamtökum þeirra og er
þar þó margt framundan sem takast þarf á við.
Stundum er sagt að íslensk þjóð væri ekki til ef
hún hefði ekki þraukað af á bjartsýninni. Víst er
margt sem binda má vonir við varðandi batnandi
tíð, bæði í landbúnaði og öðrum atvinnuvegum
hér á landi. Á hitt ber þó að minna að það er
ekki gefið að batnandi hagur bænda né þjóðar-
innar sé framundan, hagur okkar getur staðið í
stað og hann getur einnig versnað. Öllum þess-
um möguleikum þurfa menn að gera ráð fyrir og
vera viðbúnir, hverjum og einum.
M.E.
Nautariða (B.S.E.) finnst í Kanada og Portúgal
Eins og kunnugt er hefur svo-
nefnd nautariða (B.S.E.) valdið gíf-
urlegu tjóni í nautgriparækt á Bret-
landseyjum undanfarin ár.
Talió er að þessi sjúkdómur hafi
breióst út nicð fóðurbæti sem hafði aó
geyma kjöt og beinamjöl sem unnið
var úr sláturúrgangi riðusmitaós sauð-
fjár. Þó aó bannað hafi verió aó nota
þennan fóóurbæti í jórturdýr síðan
árið 1988, halda dauðsföll af völdum
nautariðu enn áfram á Bretlandseyj-
um.
Nýlega veiktist 6 vetra kýr af nauta-
riðu í Albertafylki í Kanada, og var
það í fyrsta sinn sem veiki þessi var
greind þar í landi. Kýrin, sem var á
þekktu kynbótabúi, sem seldi sæði og
fósturvísa víðsvegar, hafói verið flutt
frá Englandi til Kanada sem 4 mánaða
kálfur. Hún hafói alla tíð verið við
góða heilsu (átt fimm kálfa) þar til í
nóvember síðastliðnum aö hún veikist
af þessurn hryllilega og ólæknandi
sjúkdómi, B.S.E.
Þar sem kýrin hafði verió öll þessi
dvalarár sín í kanada á stóru, þekktu
kynbótabúi, olli þetta fyrsta tilfelli af
nautariðu miklu Ijaórafoki þar í landi.
Árió 1987 var kýr flutt frá Bretlandi
til Portúgals. Hún var við góða heilsu
þar til í maí 1993 að hún veiktist af
nautariðu (B.S.E.), og er það í fyrsta
sinn sem sá sjúkdómur er staðfestur í
Portúgal. I báðum þessum tilfellum er
talið að gripimir hafi smitast áöur en
þeir l'óru frá Bretlandi og sjúkdómur-
inn hafi því verið um þaó bil sex ár að
búa urn sig.
Er þetta enn eitt dæmið um hve var-
hugavert er að llytja lifandi dýr milli
landa þó að allra þekktra varúðar-
ráðstafana sé gætt.
P.A.P.
Vissir þú
að fyrsta INSULTIMBER raf-
girðingin var sett upp hér-
lendis árið 1979.
byggingavörur
Sauðarkroki.
Sími: 95-35200
400 FREYR - 11'94