Freyr - 15.06.1994, Blaðsíða 9

Frá Stokkhólmi flugum við til Moskvu,
gistum þar og síðan héldum við áfram
daginn eftir. Það er um 9 tíma flug án
viðkomu frá Moskvu til Magadan.
Söfnunarstarfið.
Ég dvaldi í Magadan í þrjár vikur og þar
var ég fyrst og fremst að skoða gróður og
við grasasöfnun. Ég fór talsvert víða og
safnaði ýmsu sem ég sendi heim eða kom
með sjálfur frá Kamtsjatka.
Brynjólfur Jónsson. framkvæmdastjóri
Skógræktarfélags Islands, var með mér við
söfnunina á Kamtsjatka og hafði komið
þangað tveim dögum á undan okkur. Við
ferðuðumst um söfnunarsvæðið að hluta til
á gömlum herbíl, geysilega miklu tæki,
sem virtist geta farið hvert sem var og
þurfti ekki endilega vegi til. Það var eitt
við þennan bíl að bílstjórinn gat minnkað
loftið í dekkjunum og aukið, með því að
þrýsta á hnappa sitt á hvað inni í bílnunt.
Ég var búinn að kynnast þessari gerð
bifreiða áður, þegar ég var í Magadan í
fyrravetur í tvær vikur. Þá var mér boðið út
á freðmýrar, út undir Yamsk, nær 250 km
fyrir austan Magadan. Þar var alger veg-
leysa og þangað fórum við á svona bíl, og
allt gekk alveg skínandi vel.
Þarna í fyrra haust urðum við að taka s.k.
„pakka", það er, við fengurn bíl og bílstjóra
og kokk og þeir sáu um matinn og gistingu.
Einnig vorum við með tjöld með okkur og
gátum þá sofið í þeim eða í bílnum, væri
verið einhversstaðar fjarri byggð, því það
var óhemju mikið pláss í honum; þar var
sætapláss fyrir 16-18 manns, en við vorum
aðeins fimm í förinni með bílstjóra og
kokki, þrír safnarar og svo þeir tveir.
Kokkurinn var fjölhæfur; hann var
ágætis kokkur, og auk þess var hann laginn
við að fella tré. Við þurftum þess við ein-
stöku sinnum, bæði grenitré og lerki. Hann
var einstaklega viljugur að hjálpa okkur.
Sama gilti reyndar einnig um bílstjórann.
Þið haldið út í víðátturnar þarna?
Já, það er ekki mikið um vegi á þessunt
slóðum. Kamtsjatkahérað er 470.000 fer-
kílómetrar að stærð, en skaginn sjálfur er
um 270.000 km2. Hann er langur og
tiltölulega mjór; á honum eru tveir fjall-
garðar, annar að austan, en hinn að vestan-
verðu. A skaganum búa 465.000 manns. Á
milli fjallgarðanna er dalur mikill og eftir
honum rennur Kamtsjatkafljótið, mesta
vatnsfall á skaganunt og fellur úr suðri til
norður og austurs, út í Beringshaf, um 600-
700 km að lengd. Breiður malarvegur ligg-
ur upp með fljótinu. Er hann ntalbikaður
fyrstu 100 km frá Petropavlovsk. Við
ókum meðfram fljótinu, 500 km norður á
bóginn og stönsuðum víða á leiðinni. Bár-
A Kamtsjatkaskaga munu vera um 130 eldfjöl! og eru tœplega 30 þeirra virk.
Þetta er Kronotsky-fjallið á austurhluta skagans. Allar myndir úrferðinni: Brynjólfur
Jónsson.
um niður og tókum sýnishom af trjám og
runnum og dálitlu af fjölærum plöntum,
m.a. ertublómum allskonar sem urðu á vegi
okkar.
Hvaða runna- og trjátegundir voru
þarna?
Ein tegundin var Kamtsjatkalerkið; það
er mjög svipað dáríulerki og talið afbrigði
af því, og er dreift unt ntiðbik skagans. Þá
er japansgreni, það er einnig á miðjum
skaganum á takmörkuðu svæði. Svo er
Austur-Asíuösp (ilmösp). náskyld balsam-
öspinni sem við höfum fengið hingað frá
Alaska. Síðan eru tvær birkitegundir, stein-
björk og Mansjúríubjörk. Ennfremur eru
tvær víðitegundir áberandi, bolvíðir og
salix schwerinii. Bolvíðir er ákaflega
bolmikil tegund og getur orðið gríðarlega
há. Annars eru víðitegundir yfir þrjátíu á
skaganunt.
Þá er það kesja (Chosenia) eða kósenía
sem var talin víðir hér áður, hálfgert milli-
stig á milli víðis og aspar. verður óhemju
stórvaxin, nær víða 25-30 metra hæð og
þráðbein. mjög falleg. Hún er fyrst og
fremst láglendistré, vex í möl og grjóti
meðfram ám, þar sem er góður raki og nóg
af súrefni, á svipaðan hátt og öspin gerir.
Hún er í uppáhaldi hjá mér og fleirum sem
hafa séð hana. Og svo eru allskonar runnar.
Það eru m.a. Crataegus, hrafnþyrnir og
reyniviðartegundir, m.a. ein mjög runna-
kennd reyniviðartegund, allt frá því að vera
60 cm á hæð og upp í 2 metra, gengur
undir heitinu runnareynir. Hún er með vel
ætum berjum, herramannasmatur í sultu.
Það er óhemju mikið af berjum þarna,
t.d. það sem ég kalla bláberjatopp, með
bláum berjum, náskyld blátoppi sem er
ræktaður hér, t.d. á Akureyri og víðar
Runnafura sem er náskyld
lindifuru getur náð 4-5 m
hœð á allra bestu stöðum.
Hún vex frá sjávarmáli og
allt upp í 1200-1300 m hæð
og er hvorki kröfufrek á jörð
né veðurfar.
Á miðjum Kamtjatkaskaga
myndar japansgreni (Picca
jezoensis) hluta skóglendis-
ins, er samt takmarkað. Hér
er 12 m hátt tré sem við
felldum.
12*94 - FREYR 441