Freyr - 01.07.1994, Blaðsíða 34

bólgnir liðir og stirðleiki. Járneitrun
getur komið fram ef járninnihaldið í
fóðrinu er meira en 400 mg í 1 kg af
fóðurblöndu ef skortur er á E-víta-
míni.
I Danmörku er ekki leyfilegt að
hafa meira en 1250 mg af jámi í 1 kg
af fóðurblöndu.
Kopar
í líkamanum er kopar mikilvægur
hluti í mörgum hvötum og hefur þar
af leiðandi mikil áhrif á ýmis konar
efnaskifti. Dýrin geta safnað forða af
kopar í lifrina. Þessi forði nýtist þegar
lítið er af kopar í fóðrinu. Venjulega
nýtist ekki nema 5-10% af kopar úr
fóðrinu.
Kalsíumsölt og jámsölt hindra upp-
sog á kopar. Mikið magn af kopar í
fóðri getur valdið jámskorti hjá grís-
um.
Koparskortur er sjaldgæfur hjá
svínum, en helstu einkenni kopar-
skorts eru blóðleysi, fótaveiki og lítill
vaxtarhraði.
Kopareitrun verður þegar lifrin get-
ur ekki aukið koparforða sinn. Einnig
getur mikið álag eða stress leitt til
skyndilegrar kopareitrunar. Helstu
einkenni kopareitrunar eru blóðleysi,
uppköst, svartur skítur vegna maga-
sárs og blæðinga í maga og þörmum
og dökkt eða brúnt þvag vegna gulu.
Mangan
Mangan er mikilvægur hluti af
nokkrum hvötum sem sjá um nýtingu
á orku og próteini. Einnig er mangan
að finna í beinum dýra. Mikið magn
af kalsíum og fosfór í fóðri getur
hindrað uppsog á mangan og einnig
getur mikið magn af mangan í fóðri
hindrað uppsog af kalsíum og fosfór.
Skortur á mangan í fóðri veldur litl-
um vaxtarhraða, stirðleika, helti og
meiri fitusöfnun en venjulegt er.
Manganeitrun lýsir sér í minni átlyst,
óreglulegunt beiðslum hjá gyltum og
lítilli framleiðslu á blóðrauða. Eitur-
áhrifin geta komið fram ef um 500
mg af mangan er í einu kg af fóðri.
Zink
Zink er að finna í öllum lifandi
frumum og mikilvægt fyrir starfsemi
frumanna. Zink er einnig nauðsynleg-
ur hluti fjölda hvata sem sjá meðal
annars um uppbyggingu á próteini og
kjamasýrum, nýtingu á fitu og kol-
hydrötum og losun kolefnistvísýring
(C02) úr blóðinu í lungunum. Zink er
einnig nauðsynlegt fyrir ónæmiskerf-
ið, lækningu sára og bragð og lyktar-
skyn.
Mikið magn af zinki í fóðri dregur
úr uppsogi á kopar. Mikið magn af
jámi, kalsíum, folinsýru og D-víta-
míni í fóðri dregur úr uppsogi á zinki.
Skortur á zinki veldur lítilli átlyst,
eksemi (parakeratose), minni kyngetu
og lélegu sæði. Þegar svín fá eksern
vegna skorts á zinki myndast fyrst
rauðir rakir blettir á húðina og síðar
meir breytast þessir blettir í þykkar
brúnar skorpur, sem þekja mestan
hluta húðarinnar. Einkenni eru svipuð
einkennum kláðasýkingar, en sá er
munurinn að svín sem þjást af þessu
eksemi klæjar ekki.
Sinkeitrun lýsir sér í minni vaxtar-
hraða, liðabólgu, þarmabólgu og nið-
urgangi.
I Danmörku er ekki leyfilegt að
hafa meira en 250 mg af zinki í I kg
af fóðurblöndu.
Joð
í líkamanum er joð aðallega bundið
í hvatanum thyroxin, sem framleitt er
í skjaldkirtlinum. Thyroxinið stjómar
efnaskiptum í líkamanum.
Magnið af joði í fóðri úr jurtaríkinu
er mjög breytilegt og meðal annars
þess vegna ber að setja joð í fóður-
blöndur. Mikið magn af joði í fóðri
getur hindrað uppsog af járni. Svín
sem þjáðst af joðskorti hafa stærri
skjaldkirtil en venjulegt er, þykkri
húð á haus, háls og bóg og raka húð.
Gyltur, sem þjáðst af joðskorti á
meðgöngutímanum eiga fleiri veik-
burða grísi og dauðfædda hárlausa
grísi en heilbrigðar gyltur.
Joðeitrun veldur minni átlyst, minni
vaxtarhraða og blóðleysi þar sem
Ný ákvœði.
Frh. afhls. 493.
laganna. Sama gildir ef í Ijós kemur
að hlutaðeigandi hefur haldið áfram
sjálfstæðri starfsemi án tilskilinnar
skattalegrar skráningar.
9. gr.
Stjóm Atvinnuleysistryggingasjóðs
skal semja viðmiðunarreglur um
framkvæmd 4.-7. gr. sem hljóta skulu
staðfestingar ráðherra.
mikið magn af joði í fóðri getur
hindrað uppsog á jámi.
í Danmörk er ekki leyfilegt að hafa
meira en 40 mg af joði í einu kg af
fóðurblöndu.
Selen
Selen er nauðsynlegt fyrir starfsemi
briskirtilsins, vemdar frumuhimnur
og styrkir ónæmiskerfið.
Selen og E-vítamín hafa að miklu
leyti sömu hlutverkum að gegna í
líkamanum og geta að hluta komið í
hvers annars stað.
Selen eykur nýtingu á zinki úr
fóðrinu en zink aftur á móti dregur úr
uppsogi á selen. Einnig dregur mikið
magn af kopar í fóðrinu úr uppsogi á
selen.
Hjá slátursvínum kemur selenskort-
ur fram ýmist sem skemmd í lifur,
vöðvarýmun. framstandandi dökk-
rauð augu og skyndilegur hjartadauði.
Hjá gyltum kemur selenskortur helst
fram sem kyndeyfð, endurtekin
beiðsli og dauðfæddir og vanburða
grísir.
Mest er hættan á selenskorti hjá
slátursvínum, sem vaxa hratt og eru
stressuð. Einnig getur skortur á hinum
lífsnauðsynlegu amínósýrum cystin
og methionen og mikið magn af
ómettuðum fitusýrum í fóðri aukið
hættuna á selenskorti.
Selen er mjög eitrað og eituráhrif
koma strax í ljós ef 5-8 mg af selen er
í I kg af fóðurblöndu. Seleneitrun
veldur hárlosi, litlum vaxtarhraða, lít-
illi frjósemi eða jafnvel dauða. Víta-
mín E getur dregið úr eituráhrifum
selens.
I Danmörku er ekki leyfilegt að
hafa meira en 0,5 mg af selen í 1 kg af
fóðurblöndu.
10. gr.
Reglugerð þessi sem sett er með
stóð í 1. gr. laga um atvinnuleysis-
tryggingar nr. 93/’993 öðlast þegar
gildi. Jafnframt er felld úr gildi reglu-
gerð nr. 389, 24. september 1993.
Félagsmálaráðuneytið, 25. maí 1994
Jóhanna Sigurðardóttir
Berglind Ásgeirsdóttir
498 FREYR- 13-14 94