Freyr - 01.08.1994, Blaðsíða 18

Feröapjónusta er það aö selja upplifun. (Ljósm. P.R.).
Frá Mýrdalsjökti. Ferð a jökul er mikil upplifun. (Ljósm. P.R.).
tekjurnar af þeim. Menn spyrja
alltof sjaldan um kostnað á móti, um
arðsemi fjárfestinga og hvað gerast
muni ef nýting stórra fjárfestinga,
svo sem í flugvélum, tlugvöllum,
vegum, hótelum og öðrum mann-
virkjum, verði ekki nægjanleg til
þess að standa undir sér.
I þessu samhengi er rétt að benda
á að þó svo að spáð sé rúmlega 20%
aukningu í komum erlendra ferða-
manna í ár miðað við sl. ár, kom það
í ljós við síðustu athugun að
gjaldeyristekjur höfðu minnkað það
sem af er árinu. Nú er talað um
byggingu íþróttahúss í Reykjavík,
m.a. með þátttöku aðila í ferða-
þjónustu og það er rætt um bygg-
ingu ráðstefnumiðstöðvar. Það yrði
ekki í fyrsta skipti á íslandi sem
menn byggðu hraðar en markað-
urinn gefur tilefni til. Þegar það
gerist eru það ríkisbankar sem
punga út fé og á endanum er það
auðvitað almenningur sem borgar
brúsann.
Það eru margar ástæður fyrir því
að ferðaþjónustan hefur ekki vaxið
eins og skyldi úti um landið. A póli-
tískum vettvangi er helsta ástæðan
sú livað dreifbýlisþingmenn og
sveitarstjórnarmenn hafa verið seinir
að viðurkenna í verki að fiskvinnsla
og landbúnaður dugi ekki ein sér til
þess að blómleg byggð geti haldist í
kjördæmum þeirra. Þetta hefur hins
vegar almennt verið viðurkennt í
orði síðan á sjöunda áratugnum.
Auk þess hafa þingmenn verið helst
til heillaðir af „stóru vinningunum"
svo sem loðdýrarækt, fiskeldi og
stóriðju og hafa fæstir stjómmála-
manna gefið sér tíma til þess að
kanna eðli ferðaþjónustunnar sem er
þó nokkuð margslungin grein.
Ferðaþjónusta er eins og keðja,
það er að segja aldrei sterkari en
veikasti hlekkurinn. Sumir hlekk-
irnir eru býsna sterkir, eins og
flugsamgöngur, bæði við önnur lönd
og svo hér innanlands. Hótel í
Reykjavík eru almennt góð.
Ferðaskrifstofur eru virkar í sölu-
starfsemi. Reykjavíkurborg hefur
styrkt stöðu sína verulega sem
ferðamannastaður undanfarin áratug
með margvíslegum hætti. Þar má
nefna sérstaklega hve margir góðir
matsölustaðir eru í borginni, og
hversu mikið hefur verið gert til
þess að gera borgina meira aðlað-
andi undanfarin ár. Hafnaraðstaða
fyrir skemmtiferðaskip er gott
dæmi, annað er fjöiskyldu- og hús-
dýragarðurinn í Laugardal. Þetta eru
dæmi um framkvæmdir sem skila
sér óbeint til ferðaþjónustuaðila
þegar fram líða stundir. Það lætur
sér t.d. enginn detta í hug að gera þá
kröfu að aðgangseyrir í fjölskyldu-
garðinn standi undir byggingar-
kostnaði og rekstri garðanna.
Veiki hlekkurinn í ferða-
þjónustunni.
En hvar er veiki hlekkurinn? Hann
er rekstrargrundvöllur ferðaþjónustu
í dreifbýli. En einmitt þar er mesti
vaxtarbroddur ferðaþjónustunnar í
landinu. Aðal ferðamannatíminn í
dag er aðeins um 45 dagar á ári. Það
gefur augaleið að ekki þarf mikiö að
fara úrskeiðis til þess að slíkur rekst-
ur geti orðið mjög þungur. Enda
hefur sú orðið raunin með flest hótel
í dreifbýli, en fjölskyldufyrirtæki
eins og t.d. á bændabýlum og í þorp-
um hafa frekar geta dafnað í þessum
hrjóstruga jarðvegi. Fyrir ferða-
þjónustu á Islandi er þessi veikleiki
afdrifaríkur. Óhætt mun að fullyrða
522 FREYR - 15-16 94