Freyr - 01.08.1994, Blaðsíða 25

fá þeir nær allir mjög jákvæðan dóm
fyrir dætur. Kokkur 85-870 hefur nú
verið meira notaður við sæðingar en
nokkur annar hrútur og ending hans
er með fádæmum góð þannig að allt
bendir til að hann verði enn í notkun
á stöð á komandi vetri, þegar hann
fer á 10. vetur. Dætrahópur hans er
orðinn fádæma stór og stækkar enn.
Haustið 1993 hafa komið til upp-
gjörs í fjárræktarfélögunum upplýs-
ingar fyrir rúmlega 700 dætur hans
og fær hann 112 í einkunn fyrir þær
sem er frábær niðurstaða. Ástæða er
til að minna á að í þessari einkunn
telur samt ekki að neinu leyti einn
mikill kostur afkvæma hans sem er
hvít og góð ull. Eini hrúturinn frá
Hesti sem aðeins hefur brugðist
vonum sem ærfaðir er Krákur 87-
920, en nú virðist að fullu staðfest
að dætur hans eru í tæpu meðallagi
með frjósemi. Krákur gaf hins vegar
fádæma mikla vöðvasöfnun hjá
afkvæmum sínum. Fóli 88-911 er
kominn með mjög traustan dóm um
dætur og virðist koma fram sem
mjög góður ærfaðir, fær 108 í
dætraeinkunn, þannig að þar er
vafalítið um að ræða einn allra efni-
legasta kynbótahrút landsins í dag
sem komin er mjög traust reynsla
um.
Ástæða er til að vekja athygli á að
Oddi 85-922 frá Hjarðarfelli virðist
skila hjá dætrum sínum úr sæðingu
þeim gífurlegu yfirburðum í frjó-
semi sem fram höfðu komið áður á
Hjarðarfelli. Á grunni upplýsinga
um 129 veturgamlar dætur hans frá
haustinu 1993, sem haldið var vet-
urinn 1992-93, fær hann 116 í
einkunn fyrir dætur sem verður að
teljast nánast einstök niðurstaða.
Hröð endurnýjun hrúta á
sœðingarstöðvum.
Veturinn 1993 komu til notkunar
á sæðingarstöðvunum fleiri nýir
hrútar en dæmi eru unt í meira en
áratug. Þetta var m.a. afleiðing
óvenju mikilla vanhalda á hrútum á
stöðvunum árið áður. Þess vegna eru
þar nú færri hrútar en oft áður sem
hafa mikla reynslu á grunni af-
kvæma tilkominna við sæðingar.
Fyrir þessa nýju hrúta eru birtar þær
upplýsingar sem fyrir hendi eru í
skýrslum fjárræktarfélaganna. Fyrir
örfáa af þessum hrútum er enn ólok-
ið, þegar þetta er skrifað, uppgjöri á
skýrslum frá heimabúum þeirra frá
haustinu 1993 eins og einhverjir
glöggir lesendur munu ef til vill
veita athygli. Hér er ekki ástæða til
að fjölyrða um þær niðurstöður
heldur láta tölurnar tala.
Að lokum skal samt á það bent að
í hrútavali fyrir stöðvarnar má á
allra síðustu árum greina breytingu á
þann veg að þar kemur til notkunar
meira af mjög efnilegum ungum
hrútum en áður var. Þetta er tví-
mælalaust rétt og jákvæð þróun. Til
að tryggja sem mestan ræktunar-
árangur er mikilsvert að hefja mikla
notkun úrvalsgripanna strax og þeir
finnast. Omsjáin á enn að geta auð-
veldað okkur þessa leit að ungum
úrvalsgripum. Til að tryggja góðan
árangur þess skiptir t.d. máli að
nokkuð almenn þátttaka verði í því
formi afkvæmasýninga á hrútum
sem byrjað var að vinna eftir á
síðasta hausti og þá var kynnt hér í
blaðinu. Með þessari breytingu í
hrútavalinu verður hins vegar að
búast við því að munur á milli hrúta
á stöðvunum sem ærfeður geti á
næstu árum orðið en meiri en verið
hefur vegna þess að ekki liggja eins
miklar upplýsingar að baki um þann
þátt við val hrútanna á stöð eins og
var meðan þeir voru eldri.
Þegar á heildina er litið virðist
samt allt benda til að hrútastofn
stöðvanna sé nú öflugri en nokkru
sinni. Það sem öðru fremur er
ástæða til að benda á er að nú má
flytja hrúta frá fjárræktarbúinu á
Hesti að lokinni afkvæmarannsókn
þeirra þar. Einnig hefur á tveim
síðustu árum komið til notkunar á
stöðvunum stærri hópur mjög álit-
legra kollóttra hrúta en þar hefur
verið að finna nokkru sinni áður.
Veðurfar og lífsafkoma.
Frh. afbls. 510.
rétt að minna á það, sem mönnum hefur lærst á
undanfömum áratugum, að hungursneyð verður
ekki til frambúðar afstýrt með stórfellum flutn-
ingi matvæla milli heimshluta. Hvert land eða
landsvæði verður að tryggja eigin fæðuöflun.
Þær þjóðir, sem treysta að verulegu leyti á
heimsverslun til að sinna frumþörfum sínum
fyrir fæðu, geta lent í meiri erfiðleikum en aðrar,
ef uppskerubrestur verður.
Ég tel einnig ástæðu til að víkja að því, að
loftslagsbreytingar munu ekki síður hafa áhrif á
náttúruleg vistkerfi en á landbúnað. Víða getur
skort skilyrði til þess að þau aðlagist ört. Þannig
er t.d. spáð stórfellum skógardauða. Reyndar er
aðlögun skógræktar sérstaklega erfið, vegna þess
hve tré eru lengi að vaxa. I Bretlandi er þegar
farið að vara við því að gróðursetja sitkagreni,
vegna þess að það muni ekki þrífast í hlýrra
lofftslagi.“
Hér má bæta því við að í erlendum búnaðar-
blöðum er á þessu sumri víða fjallað um slæm
áhrif hita og þurrka á gróður. Þannig var í
finnska blaðinu Landsbygdens Folk greint frá
því á forsíðu hinn 5. ágúst sl. að víða þar í landi
væri nú enga beit að hafa fyrir mjólkurkýr, fyrri
sláttur væri í húsi en síðari sláttur biði haustsins,
ef þá yrði eitthvað að slá.
Að mörgu er að hyggja og þótt hagur íslenskra
bænda sé erfiður má hið sama einnig segja um
stéttarbræður þeirra víða erlendis. Ef þurrkar í
Evrópu í ár eru forboðar um aukinn gróður-
húsaáhrif á andrúmslofti jarðar er hins vegar enn
meira alvörumál á ferð.
15-16'94 - FREYR 529