Freyr - 01.11.1994, Blaðsíða 9

fyrstu nær einu aðilarnir, sem áttu
eða höfðu umráð yfir jarðýtum og
skurðgröfum og mikil þörf var fyrir
þessar vélar við vegagerð. Þessi
vinna var yfirleitt staðgreidd og varð
því til að létta undir með rekstrarfé.
Stundum var þessi vinna þó ekki
greidd fyrr en af næsta árs fjárveit-
ingu til viðkomandi verka ef mikið
ávannst við að hraða þessum fram-
kvæmdum.
Mikla áherslu þurfti að leggja á
það að nýta vélarnar vel þann tíma
sem unnt var að^ vinna að þessum
framkvæmdum. Á því var oft mikill
munur milli ára. Um það réð mestu
veðurfar vor og haust og þau verk-
efni sem unnið var að hverju sinni.
Nýtingartíminn var fjórir til sex
mánuðir á ári þegar undanskilin var
vinna við snjómokstur á vegum að
vetrinum, en þeirri vinnu var all-
mikið sinnt af Ræktunarsambandinu
og oft reynt að staðsetja beltavélam-
ar að vetrinum með tilliti til þessa
verkefnis.
Hvernig fannst þér skilningur á
starfsemi rœktunarsambandanna af
hálfu þess opinbera?
Mér fannst hann ákaflega lítill,
bæði af hálfu forystu bændasam-
takanna og hins opinbera. Gleggsta
dæmið um það var greiðslufyrir-
komulagið á jarðræktarframlögun-
um. Það var í raun ekkert því til
fyrirstöðu að greiða þau út á við-
komandi framkvæmd þegar úttekt á
þeim lá fyrir í stað þess að bfða með
greiðslu á þeirn þar til árið eftir.
Breyting á greiðslufyrirkomulag-
inu hefði að vísu leitt til tilsvarandi
hækkunar á framlögum það ár, sem
breytingin hefði átt sér stað ef til
hennar hefði komið. I þessu tilfelli
skorti bæði skilning og vilja bænda-
forystunnar og alþingismanna. Sama
gildir reyndar um búnaðarsam-
böndin líka. Skilningur forustunnar
á starfsemi þeirra hefur oft verið
lítill og sjaldan mikinn stuðning að
fá þaðan við málefni þeirra. Það er
m.a. skýring á því að forystan og
margar landbúnaðarstofnanir, bæði
faglegar og félagslegar, hafa fjar-
lægst hin raunverulegu vandamál
sem við er að fást í landbúnaðinum.
Þessari þróun þarf að breyta ef hinar
ýmsu landbúnaðarstofnanir á höfuð-
borgarsvæðinu eiga ekki að enda
sem útlimalaust höfuð. Sameining
/ kjölfar framrasiu mýrlendis kom stór-
felld rœktun þess. Freysmynd.
Búnaðarfélags íslands og Stéttar-
sambands bænda er vonandi upphaf
að þeirri þróun sem þarf að verða
varðandi félags- og stofnanakerfi
landbúnaðarins.
Hvað stóð þetta rœktunartímabil
lettgi?
Það stóð framundir 1980. Þá fara
viöhorf til landbúnaðarins að breyt-
ast verulega. Það fer að hilla undir
svokölluð búvörulög og minnkandi
útflutningsbætur eða afnám þeirra,
svo og lækkun framlaga samkvæmt
jarðræktarlögum. Þessi breyttu við-
horf drógu að sjálfsögðu úr þörf
fyrir frekari ræktunarframkvæmdir
og þá um leið minnkaði eftirspum
eftir vélavinnu í tengslum við þær.
Hvernig gekk að útvega mannskap á
þessar vélar og hvernig þjálfun fékk
hann?
Það gekk yfirleitt vel. Þegar á
heildina er litið vorum við mjög
heppnir með vélamenn. Yfirleitt
þekkti maður mennina sem sóttu um
vinnu eða til þeirra og ef maður
vissi að þessi eða hinn hafði hugsun
á því sein hann var að gera og vildi
vinna, þá var nokkuð tryggt að þetta
gengi vel.
í flestum tilfellum varð að ráða
menn án þess að þeir hefðu fengið
þjálfun áður. Yfirleitt voru tveir
menn á hvorri vél og unnið á vökt-
um. Nýliðinn var þá oftast settur
með einhverjum gamalreyndum
jaxli og lærði af honum. Starfsþjálf-
un á þessu sviði var ekki fyrir hendi
með öðrum hætti. Vélamennirnir
voru flest ungir menn úr sveit, sem
þekktu vel til landbúnaðar, og oft
staðkunnugir þar sem þeir voru að
vinna.
Entust menn lengi íþessu?
Það var mjög misjafnt eftir að-
stæðum hvers og eins, eða allt frá
Beltavélarnar og nýju jarðvinnslutcekin ollu byltingu í jarðrœkt. Freysmynd.
21 '94 - FREYR 769