Freyr - 01.11.1994, Blaðsíða 20

Kjötkaup frá Nýja-Sjálandi
Páll A. Pálsson, fyrrverandi yfirdýralœknir
Undanfarið hefur nokkur umrœða orðið vegna orðróms um að uppi sé áœtlun
um að flytja til íslands sláturafurðir frá Nýja-Sjálandi.
Vegna þessa þykir rétt að greina
frá nokkrum atriðum sem fram
komu í ritinu Surveillance sem land-
búnaðarráðuneytið á Nýja-Sjálandi
gefur út og fjallar m.a. um sjúkdóma
búfjár þar í landi og ýmis vandamál
varðandi vamir gegn því að smit
berist til landsins í dýr eða nytja-
gróður hverskonar.
í síðasta hefti þessa rits (21. hefti,
nr. 2, júní 1994) er frá því greint að
loks hafi tekist að uppræta smitandi
kálfalát (Brucellosis) eftir 18 ára
baráttu. Hinsvegar er sýkill sá sem
veldur lambaláti (Brucella ovis) enn
ekki óalgengur. I sömu heimild er
þess getið að ekki hafi tekist að upp-
ræta nautaberkla, enda leynast
nautaberklar í villtum dýrum þar í
landi (wild possioum ferrets). Enn-
fremur er þess getið að nautaberklar
hafi borist frá nautgripum í kindur,
hunda og ketti.
Garnaveiki er vel þekkt á Nýja-
Sjálandi, einkum í nautgripum, en
hefur líka fundist í dádýrum (deer)
og sauðfé. Lifandi bóluefni mun nú
notað til að halda veikinni í skefjum.
Sennilega er hér um að ræða annan
stofn garnaveikisýkla heldur en hér
er þekktur. Getið er um hvítblæði í
nautgripum (enzootic bovine leu-
cosis) en sá sjúkdómur er þekktur í
flestum löndum þar sem nautgripa-
rækt er stunduð og er langvinnur og
seigdrepandi sjúkdómur. Hér á landi
hefur hann ekki fundist. í áður-
nefndri heimild er þess getið að
gormabakteríur (leptospira, serovar,
hardjó og pomona) séu vel þekktir á
Nýja-Sjálandi í sauðfé en sjúklingar
séu oft einkennalausir við aðstæður
þar í landi. Þó koma fyrir tilfelli þar
sem sýkillinn veldur faraldri með
nýmabólgu og fósturláti, einkum ef
útaf ber með veðurfar. Gormsýklar
eru vel þekktir í nautgripum og
svínum á Nýja-Sjálandi, og er talið
að sauðfé smitist oft af nautgripum.
Talið er að fjöldi mjólkurkúa á
780 FREYR-21'94
Páll A. Pálsson.
Nýja-Sjálandi sé nú ca. 3,4 ntilljón-
ir (meðalbú ca 160 gripir), fjöldi
holdanautgripa ca 4.6 milljónir
(meðalbú ca 150 gripir) og auk þess
um 50 milljónir sauðfjár.
Þessum gripum, bæði nautpeningi
og sauðfé er beitt svo til allan ársins
hring, segir í áðumefndri heimild.
Oft er þröngt í högum og því lyfja-
notkun gegn ýmsum sníkjudýrum
mikil. í sláturhúsum eru tekin sýni
úr líffærum til að mæla hugsanlegar
lyfjaleifar af ýmsu tagi t.d. sýklalyf,
vaxtarhormona, sníklalyf, þung-
málma, skordýraeyðingarlyf o.s.frv.
Árlega eru skoðuð nokkur þúsund
sýni í þessum tilgangi og yfirleitt
finnast ekki lyfjaleifar eða þær eru
undir viðurkenndum mörkum.
Miðað við þær milljónir sláturdýra
sem sláturhúsin taka við árlega er
líklegt að ekki gefi tiltölulega fá
sýni rétta mynd, þó að reikningslega
megi telja það sennilegt. í áður-
nefndri heimild er greint frá því að
árin 1992 og 1993 haft heilbrigðis-
yfirvöld í Bandaríkjunum vísað frá
tveim stórum sendingum af kálfa-
kjöti (bobby calves) vegna þess að í
kjötinu fannst of mikið magn af
súlfalyfjum. Kom þetta sér mjög
illa, vegna þess að 95% af þessari
kjöttegund framleiddri í Nýja-Sjá-
landi eru seld til Bandaríkjanna.
Ýmis fleiri atriði mætti draga fram
um búfjársjúkdóma á Nýja-Sjálandi
úr áðurnefndu hefti þó hér sé látið
staðar numið. Á Nýja-Sjálandi eru í
gildi mjög strangar reglur um inn-
flutning á öllu lifandi og dauðu sem
hugsanlega gæti borið smit.
Mikil ásókn er hinsvegar í að
flytja inn lifandi dýr, sæði eða frjó-
vísa. Ýtrasta aðgát er höfð við slíkan
innflutning og ekkert til sparað.
Þrátt fyrir það hefur þurft að fella
dýr meðan þau voru geymd í inn-
flutnings- einangrunarstöð af því að
upp komu smitsjúkdómar meðal
þeirra og það þrátt fyrir að dýrin
væru valin í heimalandinu að undan-
gengnum ítarlegum rannsóknum og
prófunum.
Nýsjálendingar standa mjög fram-
arlega varðandi rannsóknir bú-
fjársjúkdóma og dýralæknaháskóli
þeirra nýtur mikils álits. Skipulag
þeirra á sjúkdómavömum er á marg-
an hátt talið vera til fyrirmyndar.
Nú heyrast raddir um að til tals
hafi komið að flytja til íslands slát-
urafurðir frá Nýja-Sjálandi og því
þótti rétt að draga fram nokkrar
staðreyndir úr einu hefti ritsins
Surveillance, sem landbúnaðarráðu-
neytið þar í landi gefur út, sem
dæmi um að ekki sé áðumefnd
skoðun allskostar rétt.
Og víst er um það að dýralæknar
og rannsóknastofur þar í landi hafa
ærinn starfa við að berjast við sjúk-
dóma búfjár og halda þeim í skefj-
um, enda þótt þar miði á ýmsan hátt
betur heldur en víða annars staðar.
Mörg þessara vandamála eru með
öllu óþekkt hér á landi.