Freyr - 01.11.1994, Blaðsíða 38

Mynd úr bókinni „Hestur í lífi þjóðar". Póstvagnar á leið yfir Hellisheiði, en þar
var lagður vagnfœr vegur 1895-1896, og var sú leið notuð með litlum breytingum
uns vegur með varanlegu slitlagi var opnaður árið 1972. (Ljósm. Magnús Ólafsson, 1862-
1937).
nefna Ásgeir Jónsson frá Gottorp,
bræðuma frá Nautabúi í Skagafirði,
þá Eggert og Stefán í Kirkjubæ, Jón
á Hofi á Höfðaströnd og Pálma hjá
Kveldúlfi, syni Jón Péturssonar,
einnig Svein á Hrafnkelsstöðum í
Hrunamannahreppi og ýmsa fleiri
mætti telja. Þessir menn heilluðu
mig og þeir kenndu mér að skilja
íslenska reiðhestinn.
Sleipnisbikarinn, sem er úr silfri,
lenti í mínum höndum á þessum
tíma. Árið 1947 var haldin landbún-
aðarsýning í Vatnsmýrinni í Reykja-
vík. Þar var fyrst keppt um
Sleipnisbikarinn. Á toppnum urðu
Roði frá Hrafnkelsstöðum, vinnu-
hestur, sonur Blakks frá Árnanesi og
Skuggi frá Bjamanesi, reiðhestur,
sonarsonur Blakks sem vann þá
bikarinn. Fólk kom til að sjá Skugga
og hreifst mjög af honum.
Landssamband hestamannafélaga
var stofnað árið 1949 í framhaldi af
landbúnaðarsýningunni 1947. LH og
BÍ tóku höndum saman um að
standa að hestamannamóti á
Þingvöllum árið 1950. Þetta hefði
ekki gerst nema fyrir þá vítamín-
sprautu sem Landbúnaðarsýningin
1947 hafði verið. Þingvallamótið
varð síðan ræktun íslenska reið-
hestsins mjög til framdráttar.
í framhaldi af þessu fór ég að
798 FREYR-21'94
skrifa greinar í þýsk blöð um ís-
lenska reiðhestinn og sögu hans.
Ég benti á að með beinafundum
mætti sýna fram á að íslenski hest-
urinn væri afkomandi germanska
hestsins sem Bretar, Skandínavar og
Þjóðverjar höfðu blandað við önnur
kyn og útrýmt hjá sér á 17. og 18.
öld. í staðinn hefðu þessar þjóðir
hafið til vegs og virðingar arabíska
hestinn og þunga dráttarhesta og
stríðshesta af belgískum kynjum.
Ég fékk töluverð viðbrögð við
þessum greinum mínum og fékk þá
hugmynd um að stofnuð yrðu
félagssamtök til að vernda þau
hestakyn í Evrópu sem væru komin
út af frumhestakynjum Evrópu. Slík
kyn voru m.a. til í Bretlandi,
Karpatafiöllum, Korsíku og víðar.
Þama, rétt eftir stríð, kynntist ég
Þjóðverja að nafni Frederick Thies,
sem hafði stofnað blaðið Das
Kleinpferd. Við boðuðunt til fundar
í Köln í febrúar 1950, í nafni BÍ, og
á þann fund boðuðu komu sína
aðilar frá ýmsum löndum, m.a.
Bretlandi, Hollandi, Austur- og
Vestur-Þýskalandi, Noregi og Sví-
þjóð.
íslenski hesturinn á þetta
skilið.
Hér heima var ég tekinn í
karphúsið fyrir þetta af þeim Bjarna
Ásgeirssyni, formanni BÍ, frænda
mínum, og Páli Zophóníassyni. Þeir
höfðu ekki trú á möguleikum ís-
lenska hestsins erlendis. Hins vegar
hringdi Hermann Jónasson, þá land-
búnaðarráðherra, í mig og vildi
kynna sér þetta mál. Ég fór til hans
með ræðu á ensku sem ég ætlaði að
halda á stofnfundinum og las hana
fyrir hann. Hann varð strax á mínu
bandi og féllst á hugmyndina um að
stofna þennan félagsskap. „Islenski
hesturinn á þetta skilið“, sagði hann.
„Ég kosta þig og gef þér erindisbréf
og diplómatavegabréf og læt þig
hafa bréf til Árna Zimsen aðal-
ræðismanns í Hamborg“.
Ég fór svo á fundinn og við stofn-
uðum samtökin „Intemational Pony-
Breeders Federation" (IPBF). For-
maður var kosinn dr. Mitchell,
rektor Dýralæknaháskólans í Edin-
borg, sem er déild í Edinborgar-
háskóla, en ég var kosinn varafor-
maður.
Næstu ár eru aðalfundir samtak-
anna haldnir í Edinborg, Amhem í
Hollandi, Kaupmannahöfn og í
Bergen árið 1958. Þar náðu keppi-
nautar okkar, eigendur Arabísku
hestanna, völdum í félaginu og
lögðu það niður.
Ég var þá búinn að kynna íslenska
hestinn þannig að ekki varð til baka
snúið. M.a. vildi efnað fólk frá
Skotlandi koma til íslands eftir
Edinborgarfundinn 1952. Það kom
hingað árið 1953 og fór í reiðtúr frá
Selfossi að Gullfossi og Geysi. Það
var mjög hrifið af ferðinni og bauð
mér út aftur til Skotlands árið 1954
með átta hesta.
Með mér í þá ferð fóru Páll
Sigurðsson, kenndur við Varmahlíð,
og Þorkell Bjamason. Við vorum
þar í 5-6 vikur á útreiðarstöð, þar
sem fólk gat komið og stundað
útreiðar sem „hobby“. Þeir sem
kynntust íslenska hestinum þarna
urðu mjög hrifnir af honum, en í
enskum bókum var íslenska hesta-
kynið mjög lágt skrifað þá og talið
úrkynjað og ónýtt til alls.
Eigandi útreiðastöðvarinnar hét
Ormiston, og meðan við dvöldumst
þarna fékk hann bréf frá National
Pony Society, undirritað af Lord
Digby, þar sem hann tilkynnir
Ormiston að hann verði að losa sig
hið bráðasta við íslendingana og