Freyr - 15.11.1994, Qupperneq 40

Sameiningarmálið
Guðmundur Stefánsson
Inngangur. í 20. tbl. Freys er grein eftir Birki Friðbertsson um sameiningu bœnda-
samtakanna. Þar fjallar hann um meintan ónógan undirbúning sameiningar-
málsins fyrir aðalfund Stéttarsambands bœnda.
Telur hann að vantað hafi nánari
útfærslur, svo sem samninga við
búgreinafélögin, skipurit o.fl.
Aðalatriði.
Ég held að flestir fulltrúar hafi
vitað hvaða starfsemi Stéttarsam-
bandið og Búnaðarfélag íslands hafa
með höndum og hvemig hún er fjár-
mögnuð. Stærsta spurningin við
sameiningu hlaut að vera sú, hvort
þessi starfsemi BI og SB gæti
samrýmst og hvort sameiningin
raskaði forsendum fyrir hinni opin-
bera fjárveitingu til leiðbeininga-
starfseminnar.
Ennfremur hvort það byði upp á
meiri hagkvæmni að vera í einum
eða tvennum heildarsamtökum og
hvort væri sterkara fyrir bændur að
hafa einn eða tvo málsvara út á við
sem og hvort í vegi væru lagalegar
hindranir.
Það var mat nefndarinnar að starf-
semin gæti samrýmst, þar sem
markmið beggja félaganna er það
sama, - þ.e. að bæta hag bænda.
Með bréfi staðfesti landbún-
aðarráðherra að hagræðing í félags-
kerfi bænda myndi ekki raska for-
sendum fyrir framlögum ríkisins til
leiðbeiningastarfseminnar og að
hann myndi beita sér fyrir nauðsyn-
legum lagabreytingum.
Nefndin taldi meiri möguleika á
hagræðingu í einum heildarsam-
tökum en tvennum. Til dæmis má
nefna framkvæmdastjóm, hagfræði-
svið og útgáfu- og kynningarstarf-
semi.
Augljóst er að það er sterkara fyrir
bændasamtökin að hafa einn
málsvara út á við, þegar um heild-
arhagsmuni stéttarinnar er að ræða.
Náist ekki sameiginleg niðurstaða
unr mál innan samtakanna er betra
að álykta ekki um þau, en að gefa út
yfirlýsingar í gagnstæðar áttir.
Hlutverk búgreinafélaga.
Á aðalfundi Stéttarsambandsins í
856 FREYR • 22'96
Guðmundur Stefánsson.
haust snerist umræðan að litlu leyti
um sameininguna sjálfa, sennilega
af því að flestir voru sammála um
hana. Umræðan snerist aðallega um
nánari útfærslur. Þar bar hæst hlut-
verk búgreinafélaganna, sem rædd
hafa verið án niðurstöðu allt frá því
búgreinafélögin fengu aðild að
Stéttarsambandinu árið 1985.
í drögum að samþykktum fyrir ný
heildarsamtök gerir sameiningar-
nefndin í 3. gr. ráð fyrir verkefna-
samningum milli búgreinafélaganna
og heildarsamtakanna á grundvelli
þeirrar verkefnaupptalningar sem er
í 2. gr.
Að þessum verkefnasamningum
er nú unnið.
Slíka samninga hefði þurft að gera
hvort sem heildarsamtökin hefðu
verið ein eða tvenn. Þeir tengjast því
ekki beinlínis sameiningunni þó að
þeir taki að nokkra leyti mið af
henni.
Á aðalfundinum kölluðu margir
eftir verkefnasamningum milli bú-
greinafélaganna og heildarsamtak-
anna, en fáir tóku afstöðu til þess
efnis sem í þeim þarf að vera. Ljóst
er af umræðu undangenginna ára að
aðalágreiningurinn er um þátt
Landssambands kúabænda og
Landssamtaka sauðfjárbænda í gerð,
framkvæmd og ábyrgð á búvöru-
samningi og á ákvörðunum Verð-
lagsnefndar (Sexmannanefndar). Úr
því verður væntanlega skorið á hinu
nýja Búnaðarþingi í mars nk. en þá
verða verkefnasamningarnir væntan-
lega lagðir fyrir.
Ég get ekki séð að afstaða til
áðumefndra atriða í verkefnasamn-
ingnum hafi úrslitaáhrif á það hvort
bændur kjósa að starfa í einum eða
tvennum heildarsamtökum.
Innra skipulag.
Varðandi innra skipulag hlýtur
það að vera aðalatriði á hverjum
tíma að eyða sem minnstum tíma
manna í að stjóma hverjum öðram.
Þar sem um hópvinnu eða samstarf
er að ræða verður þó að vera ljóst
hvar ábyrgðin liggur. Rekstrarráð-
gjafi hefur verið ráðinn í tengslum
við sameininguna til að gera tillögur
í þessum efnum. Þessi atriði giltu
hvort sem um ein eða tvenn heild-
arsamtök er að ræða.
Stjórnarkjör.
Birkir segir að ekki hafi verið ljóst
að hvers konar kosningafyrirkomu-
lagi væri stefnt. Þetta er ekki rétt. í
9. gr. draga að samþykktum er ljóst
að stefnt er að 7 manna stjórn sem
kosin er óbundið.
I framsögu fyrir tillögum félags-
málanefndar fundarins komu engin
haldbær rök fyrir þeirri bindingu
stjórnarmanna við landshluta og
félagskerfishluta sem hún lagði til.
Enda era torfundin rök fyrir því að
leggja Reykjanes og Suðurland að
jöfnu í stjórnarkjöri þegar áður er
búið að leggja til að Reykjanes fái 1
þingfulltrúa en Suðurland 6 þing-
fulltrúa.
Ljóst er að eigi að skipta stjórnar-
mönnum upp á félagskerfishluta og
landshluta eru alþingiskjördæmin
ónothæf í þeim efnum.