Freyr - 15.12.1994, Blaðsíða 20

Hrossarœkt á Norðurlöndum
Kristinn Hugason, hrossarœktarráðunautur Búnaðarfélags
íslands
Það virðist vera inrtgróið í eðli œðimargra hestamanna að þykja mun meira til
um eigin hross en hross annarra og virðist þessi kennd ekki þekkja nein landa-
mœri.
Þessi oft á tíðum „þæginda" til-
finning getur birst hvort sem er
verið að fjalla um hross grannans
eða hross í öðrum löndum eða af
öðrum kynjum. Afleiðing þessa get-
ur orðið vankunnátta um hrossa-
ræktina í heild vegna þess að áhug-
inn á að fræðast um annað en sitt
eigið, vill verða lítill. Auðvitað er
þetta enginn algildur sannleikur sem
hér hefur verið sagður en hins vegar
er ég ekki viss um að við ísland-
ingar gerum okkur Ijóst hvað það
eru ntörg hrossakyn, þrátt fyrir allt, í
heiminum sem geta tölt eða skeiðað
eða hvað við vitum unt hrossarækt í
öðrum löndunr t.d. á Norðurlöndum.
I grein þeirri er fer hér á eftir
verður getið ýntissa fróðleiksntola
um hrossarækt á Norðurlöndum en í
hópi þessara frændþjóða okkar
höfum við Islandingar sérstöðu hvað
ræktun ganghrossa varðar. í grein er
birtast mun síðar, verður fjallað um
hrossarækt á Bretlandseyjum og
verða greinar þessar um hrossarækt í
öðrunt löndum e.t.v. fleiri og verður
þá ræktun ganghrossa í útlöndum
gerð skil.
Saga hrossarœktar á
Norðurlöndum, ágrip
Hrossarækt í Danmörku á sér
langa og merka sögu. Öll helstu
hrossakyn Danmerkur eru reið-
hrossakyn þó svo að ræktun veð-
reiðabrokkara hafi aukist mjög í
seinni tíð, samhliða auknum áhuga á
veðreiðum. Þau hrossakyn sem helst
mætti kalla þjóðleg dönsk hrossa-
kyn, eru jóski dráttarhesturinn, Frið-
riksborgarhesturinn og Knabstrup-
hesturinn. Danski fullblóðshesturinn
var ræktaður upp með kynblöndun
samhliða markvissu úrvali og er
prýðisgóður reiðhestur og keppnis-
Krístinn Hugason. Ljósm. Nirnuynd.
hestur í hestaíþróttum og er kynið
afar vinsælt til þeirra nota.
í Noregi var hrossarækt ekki eins í
hávegum höfð fyrr á tímum eins og í
Danntörku. Dala-, Fjarða- og Norð-
urlandshesturinn eru hin gömlu
þjóðlegu hrossakyn í Noregi. A
seinni tímum var norski fullblóðs-
hesturinn ræktaður frant með kyn-
bótum á sama hátt og Norðurlands-
brokkarinn sem er mjög athyglisvert
hrossakyn. Á seinni tímum hafa
veðreiðahrossakyn einnig verið flutt
til Noregs.
I Svíþjóð stendur hrossarækt og
hestamennska á mjög gömlum og
traustum merg. Þar í landi átti
svipuð þróun sér stað og hér á landi,
að mjög dró úr hrossaeign unt
miðbik aldarinnar en síðastu tuttugu
árin eða svo hefur ntikil uppsveifla
átt sér stað í hrossarækt og hesta-
mennsku með tilheyrandi fjölgun
hrossa. Þjóðlegu hrossakynin í Svf-
þjóð eru Gotlandshestar og Norð-
ursænsku dráttarhestarnir. Sum
hinna hrossakynjanna sem nú eru til
í Svíþjóð eiga sér síðan margra alda
ræktunarsögu í landinu. Reið-
mennska er vinsæl íþrótt í Svíþjóð
og veðreiðar, einkum brokkið, njóta
einnig gífurlegra vinsælda. Ræktun
hins alþjóðlega veðreiðabrokkhests
stendur enda ntjög frantarlega í
Svíþjóð.
í Finnlandi hefur gamla landkynið
finnska afar sterka stöðu miðað við
landkynin í Danmörku, Noregi og
Svíþjóð en veðreiðabrokkarar eru þó
algengasta kynið í landinu nú orðið.
í I. töflu hér á eftir eru upplýsingar
um fjölda hrosa á Norðurlöndum.
Hrossakynin á
Norðurlöndum
í 2. til 5. töflu hér á eftir eru
fjölþættar upplýsingar unt hrossa-
hald og hrossarækt á Norðurlöndum
en hér á eftir verða hrossakynin er
koma fyrir í framanskráðum töflum
1. tafla. Fjöldi hrossa á Norðurlöndum.
Land Hcildarljöldi hrossa Fjöldi íbúa Hross á íbúa
Danmörk ............................ 100.000 5.140.000 0,019
Noregur.............................. 37.400 4.230.000 0,009
Svíþjóð ............................ 200.000 8.500.000 0.024
Finnland............................. 45.000 4.960.000 0,009
ísland............................... 75.200 263.000 0,286
924 FREYR - 24'94