Freyr - 15.12.1994, Blaðsíða 22

brokkhestsins og eru þeir reyndar
báðir kallaðir Norðurlandsbrokkarar
í töflunum hér að aftan.
í sambandi við „fjölhæf" vinnu-
hestakyn má einnig geta Fjarð-
arhestsins og Finnlandshestsins. Þá
eru Connemara hestar sem eru
írskir að uppruna, töluvert sérstakir í
sinni röð, þeir eru fremur smávaxnir
en hafa náð töluverðum vinsældum
sem keppnishestar, einkum þó fyrir
unglinga.
Islenski hesturinn nýtur síðan
sívaxandi vinsælda sem reið- og
keppnishestur á Norðurlöndum og er
óþarft að ræða það frekar hér.
Eiginleg smáhestakyn eru ýmis til
á Norðurlöndum. Smæstir eru
Hjaltlandshestarnir þá má og geta
velskra smáhesta og Gotlandshesta.
Félagskerfið í
hrossarœktinni á
Norðurlöndum
Á Norðurlöndunum öllum eru
starfræktar ræktunarskrifstofur sem
vinna að ýmsum þáttum hrossakyn-
bótastarfsins, s.s. skýrsluhaldi,
útgáfustarfi og fleiru en ræktunar-
félög hinna ýmsu hrossakynja vinna
mikið starf að kynbótum á hverju
kyni fyrir sig. Ræktunarskrif-
stofurnar voru allar stofnsettar nú
síðustu áratugina; 1971 í Danmörku,
1973 í Finnlandi, 1985 í Svíþjóð og
1991 í Noregi. Áður en ræktun-
arskrifstofumar tóku til starfa var
ræktunarstarfinu stjórnað fyrst og
fremst frá landbúnaðarráðuneytum
landanna þar sem landsráðunaut-
amir sátu. Ræktunarskrifstofurnar, í
sumum landanna a.m.k., hafa sér-
fræðinga í starfi sem veitt geta
fjölþætta ráðgjöf. Ræktunarfélögin,
sum hver, hafa öfluga starfsemi á
sínum snærum; skýrsluhald, útgáfu-
starf og fleira og njóta sérfræði-
legrar aðstoðar háskólastofnanna og
sérfræðinga, enda var hlutdeild
landbúnaðarháskóla sumra landanna
hrossarækt aukin þegar embætti
landsráðunautanna í hrossarækt voru
lögð niður eða flutt úr land-
búnaðarráðuneytunum. Félag rækt-
enda veðreiðabrokkhesta í Svíþjóð
er dæmi um öflugt ræktunarfélag
sem ekki er aðili að ræktunarskrif-
stofu lands síns en hefur á sínum
snærum sérfræðinga og mikið sam-
band við landbúnaðarháskólann í
Ultuna, báðum aðilum til góðs.
Starfsemi félags brokkhestarækt-
enda í Svíþjóð stendur á traustum
faglegum grunni og er árangur starf-
seminnar eftir því. Smærri ræktunar-
félög hafa hins vegar mikið gagn af
starfsemi ræktunarskrifstofanna, en
aðild að þeim er í valdi hvers rækt-
unarfélags fyrir sig.
Rannsóknir á sviði
hrossarœktar á
Norðurlöndum
Rannsóknarstarfsemi á öllum svið-
um hrossaræktar er töluvert öflug á
Norðurlöndum, sé t.d. tekið mið af
slíku starfi annars staðar í heim-
inum. í rannsóknum í kynbótafræði
standa Svíar langfremstir og koma
íslendingar næstir þeim. I Noregi
hefur rannsóknastarfsemi verið
stórefld á síðustu árum. Finnar voru
fyrstir af stað á þessum vettvangi og
þar var farið að gera merkar
athuganir á þessu sviði um 1920.
Þetta starf hefur síðan verið eflt að
nýju í Finnlandi nú á síðustu árum. í
Danmörku hafa rannsóknir í kyn-
bótafræði hrossa alla tíð verið hvað
minnstar af Norðurlöndunum, þó
þær hafi heldur verið auknar á
síðustu árum.
5 tafla Hrossafjöldi helstu hrossakynja í Finnlandi árið 1990.
Hrossakyn Fjöldi hrossa
Veðreiðabrokkarar 17.000
Fullblóðshestar 6.100
Finnskir hestar... 15.900
Smáhestar 6.000
Alls 45.000
Stærð Finnlands hross/km2. 338.145 km2, 0,133
Stærð íslands hross/knt2. 103.000 km2, 0,73
Rannsóknimar í fyrrnefndum
löndum hafi falist í mati á erfða-
stuðlum fyrir hina fjölþættu eigin-
leika hrossakynjanna í löndunum
öllum, í útfærslu á aðferðum til að
reikna út kynbótamat fyrir undan-
eldishross þar sem notkun BLUP
með einstaklingslíkani hefur verið
sett í öndvegi eins og t.d. er hér á
landi og í einstaka tilvikum hefur
verið samin kynbótaáætlun fyrir
hrossakyn eins og t.d. hér á landi.
Þessar rannsóknir standast ýtrustu
fræðilegar kröfur. Auk kynbóta-
fræðilegra rannsókna hafa rann-
sóknir verið gerðar á fleiri þáttum í
greininni.
Hagnýting frœðilegra
aðferða í kynbótastarfi
í hrossarœkt á
Norðurlöndum
Sýningar á hrossum eiga sér langa
sögu í Danmörku en nú á allra
4. tafla Fjöldi viðurkenndra stóðhesta og heildarfjöldi hryssna sem var haldið árið 1991 í Svíþjóð.
Hrossakyn Fjöldi viðurkenndra stóðhesta Fjöldi hryssna haldið Meðalfjöldi hryssna hjá hesti
Vcðrciðabrokkarar 181 7.579 41,87
Vcðrciðahcstar 89 1.201 13,49
Danskir fullblóðshestar 168 6.478 38.56
Arabískir hcstar 134 830 6,19
Connemara hestar 40 299 7.48
íslcnskir hestar 40 546 13,65
Ncw Forest hcstar 75 723 9,64
Fjarðarhestar 68 790 11.62
Hjulllandshestar 141 1.984 14,07
Vclskir smáhcstar 42 449 10,69
Velskir Ijallahestar 16 138 8.63
Gotlandshcstar 112 811 7,24
Norðurlandshcstar 126 1.129 8,93
Norðurlandsbrokkarar 53 1.138 21.47
Ardennahestar 88 923 10,49
Alls 1.373 25.018 18,22
Stærð Svíþjóðar 449.964 km:, 0,44 hross/km2.
926 FREYR - 2V94