Freyr - 15.12.1994, Blaðsíða 26

Áréttuð er ósk F.hrb. frá 25. mars
sl. um að hægt sé að fá tengt hlið-
arforrit við gagnagrunninn Feng.“
6.5. Umfjöllun um beitarmál
hrossa.
Á samráðsfundi Fagráðs í
hrossarækt 12. nóvember 1993 fjall-
aði dr. Ólafur R. Dýrmundsson,
landnýtingaiTáðunautur BÍ, um beit
og vörslu hrossa og vék að eftir-
farandi atriðum: Afréttarbeit, heima-
landabeit, beitarrannsóknum, hesta-
ferðum um hálendið, vörslu hross-
anna, umferðarhættu og meðferð
útigangshrossa. Að beiðni F.hrb. tók
hann saman eftirfarandi áherslu-
atriði um þessi mál 12. febrúar
1994:
1. Mikið hefur dregið úr beitar-
álagi í úthaga, einkum á viðkvæm-
ustu hálendissvæðum landsins. Er
það bæði vegna stórfelldrar fækk-
unar sauðfjár og vegna þess að af-
réttarbeit hrossa var að mestu aflögð
á 7., 8. og 9. áratugnum. Samkvæmt
könnun á tölulegum upplýsingum
um 20 helstu hálendisafréttina kem-
ur m.a. fram að reiknað beitarþol
Rannsóknastofnunar landbúnaðarins
= 155.000 ærgildi. Þeir útreikningar
voru byggðir á gróðurkortum og
uppskerumælingum, en ekki var
tekið tillit til jarðvegs. Áætlað
beitarálag á þessum afréttum var
50.000 ærgildi síðastliðið sumar.
2. Nú eru hross aðeins rekin á
fáeina afrétti, einkum á Norðurlandi
vestra. Beitartíminn er stuttur, þ.e.
5-7 vikur og mest rúmir 2 mánuðir.
Engin þeirra afréttasvæða sem hross
ganga á eru talin vera „gróðurfars-
lega viðkvæm" nema Eyvindar-
staðaheiði, en í gildi er samkomulag
við Landgræðslu ríkisins um upp-
rekstur tiltekins tjölda hrossa í Guð-
laugstungur, innarlega í þeim afrétti.
Þegar á heildina er litið skiptir af-
réttabeit hrossaekki máli.
3. Vegna fjölgunar hrossa og
vegna þess að upprekstur þeirra í
afrétti er víðast hvar ekki leyfður eru
sum heimalönd ofsetin. Hér er um
staðbundin vandamál að ræða,
bæði á einstökum jörðum og í
sumum beitarhólfum í þéttbýli. Þau
mál þarf að taka fastari tökum og
grípa til viðeigandi ráðstafana, svo
sem ítölu. Minnt er á ákvæði um
gróðureftirlit Landgræðslu ríksins í
lögum um landgræðslu nr. 17/1965
með áorðnum breytingum nr.
54/1975, nr. 42/1982 og nr. 10/1983
og um rannsóknir á beitarþoli á
vegum Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins skv. 40 gr. þeirra laga.
Brýnt er að fram fari beitarþolsmat
þar sem Landgræðsla ríkisins telur
land ofsetið, sbr. ákvæði framan-
greindra laga svo og ákvæði laga um
afréttarmálefni, fjallaskil o.fl. nr.
6/1986. Óviðunandi er að alhæfa um
ofbeit af völdum hrossa þar sem
tiltölulega fáir hrossabændur og
hestamenn eiga í hlut, sbr. yfir-
lýsingu gróðureftirlitsmanns Land-
græðslu ríkisins í fjölmiðlum á liðnu
sumri.
4. Víða um land hefur lausaganga
hrossa verið bönnuð en sveitar-
stjómir hafa víðtækar heimildir til
þess sbr. lög um búfjárhald nr.
46/1991. Nú liggur fyrir Alþingi
frumvarp til laga um breytingu á
5. gr. þeirra laga þess efnis að eig-
endum stórgripa verði skylt að hafa
gripi sína í vörslu allt árið. Þar með
er sveitarfélögum ekki lengur treyst
til að takmarka lausagöngu hrossa
eftir þörfum og aðstæðum heldur
skal komið á algeru lausagöngu-
banni. Slfkt tel ég óraunhæft, m.a.
vegna þess hve hross eiga víða
greiða leið inn á vegsvæði. Bann
gegn allri lausagöngu hrossa, án
ýmissa hliðarráðstafana, svo sem
breytinga á ákvæðum 9. gr. girð-
ingarlaga nr. 10/1965 um vega-
girðingar, tel ég ekki framkvæman-
legt, og lagaákvæði sem fyrirskipa
slíkt því gagnlaus. Ástæða er til að
efast um að flutningsmenn laga-
breytingarinnar geri sér grein fyrir
afleiðingum slíks banns.
Farið var á fund Umhverfis-
ráðherra, Össurar Skarphéðinssonar
2. mars 1994 og þessi mál rædd við
hann með ósk um samráð og sam-
starf um þennan málaflokk.
Landgræðsla ríkisins sendi F.hrb.
bréf 21. janúar 1994 þar sem óskað
var eftir skýringum á ummælum
Halldór Gunnarssonar á Fagráðsfun-
di 6. desember 1993 ásamt upp-
lýsingum varðandi skýrslu F.hrb. í
niðurlagi bréfsins segir orðrétt:
„ Það er brýnt hagsmunamál fyrir
hrossabœndur jafnt sem gróður-
verndaraðila að hvergi sé gengið á
landsins gæði með lirossabeit.
Landgræðslan óskar því eftir enn
ítarlegri viðrœðum við Félag
hrossabœnda m.a. um markvissa
fræðslu um leiðir til að tryggja að
hrossarækt og hestamennska sé
stunduð í fullri sátt við landið “
Formaður F.hrb. ræddi þessi mál
við Landgræðslustjóra og í fram-
haldi tók F.hrb. þátt f málþingi um
„Landnýtingu og ímynd hesta-
mennskunar" 8. apríl s.l. í Reykja-
vík.
Fylgst var með umfjöllun aðila
um fjölgun hrossa og ofbeitarvanda-
mál og m.a. farið á kynningarfund
29. september 1994 með David
Sanders yfirmanni jarðvegsvemd-
unarsviðs Sameinuðu þjóðanna sem
gaf þá yfirlýsingu í sjónvarpi, ný-
kominn til landsins, að landið væri
eitt verst fama land heims af manna-
völdum og líkti í blaðagrein landinu
við kalda og blauta eyðimörk.
Á fundinum vék hann hvergi að
þessum atriðum og talaði almennt
um nauðsynlegt samstarf bænda og
sérfræðinga til að vernda land og
náttúru.
6.6. Samskipti við Land-
búnaðarráðuneytið.
A) Áður hefur verið vikið að ósk
F.hrb. um stuðning við að afla
ábyrgðar eða láns vegna útflutn-
ingsátaks til Þýskalands. Þrívegis
var farið á fund Landbúnaðar-
ráðherra vegna þessa máls.
B) Á fundi með Landbúnaðar-
ráðherra 8. apríl sl. var sérstaklega
óskað eftir að hann beitti sér fyrir
lækkun eða afnámi tolla á reiðhesta-
verslun til ESB landa. Til vara að
gildandi viðskiptakjör á útflutningi
reiðhrossa til Svíþjóðar yrðu yfir-
færð á væntanlegt stækkað svæði
ESB með hækkuðum tollfrjálsum
innflutningi í hlutfalli við aukningu
útflutnings undanfarinna ára.
Eftirfarandi upplýsingar um tolla,
VSK-skatt, sláturskatt og aðrar álög-
ur voru kynntar á fundinum:
Þýskaland: þar leggst á verðið +
flutningskostnaðinn + 25% innflutn-
ingstoll og 18% virðisaukaskattur
þar ofan á. Innflutningstollur fæst þó
endurgreiddur að hluta af kynbóta-
hrossum þegar hrossið kemst í
þýsku ættbókina.
Austurríki: 20% tollur reiknaður
af kaupverði + flutningskostnaði.
Sviss: Þar gilda þau lög að ef
hestur er hærri en 135 cm. á stangar-
mál þá þarf sérstakt leyfi til að flytja
930 FREYR - 24'94