Freyr - 15.12.1994, Blaðsíða 35

m
Þjóðsögur Jóns Árnasonar segja
að Eyvindur hafi í. fyrstu „hnuplað
osti úr poka frá förukerlingu og
verið þá staddur í Oddgeirshólum,
en hún hafi lagt það á hann að hann
skyldi aldrei verða óstelandi upp frá
því; hafi þá annað hvort Eyvindur
eða þeir sem að honum stóðu viljað
kaupa af kerlingunni að taka um-
mæli sín aftur. Hafði hún þá sagt að
það gæti hún ekki því ummæli yrðu
ekki aftur tekin, en þá bót skyldi hún
leggja í máli að hann kæmist aldrei
undir mannahendur, og þótti hvort
tveggja rætast á honum ávallt
síðan."
Olafur Briem segir svo: „Eyvindur
virðist hafa borist fram í Flóa á
æskuárum og gengu fljótt ýmsar
sögur af hvinnsku hans. Árið 1746
er lýst eftir honum á alþingi sem
burthlaupnum þjóf, er strokið hafi
frá Traðarholti í Flóa sumarið áður.
Ei eru skjallegar heimildir um
Eyvind hin næstu ár, en öllum
sögnum ber saman um, að hann hafi
lagt leið sína til Vestfjarða og sest í
bú hjá ungri ekkju, Höllu Jónsdóttur
á Hrafnsfjarðareyri í Jökulfjörðum,
og búið með henni ekki allfá ár. En
annað hvort hefur hann haldið upp-
teknum hætti um stuldi eða komist
hefur upp vestra um fyrri stuldi
hans, því að þau Halla yfirgáfu jörð
sína og lögðust út á fjöll til að forða
sér ... Ollum munnmælum ber
saman um, að þau Eyvindur og
Halla hafi fyrst lagst út á Hvera-
völlum, en Skagfirðingar flæmt þau
þaðan og þau þá tekið sér bústað á
Arnarvatnsheiði. En í skjallegum
heimildum er þeirra fyrst getið sem
útilegumanna, en Árnesingar fundu
hreysi þeirra undir Amarfellsjökli
og hröktu þau þaðan burtu haustið
1762.“
Þaðan fóru þau á Vestfirði og
Strandir voru þar í haldi hjá Halldóri
Jakobssyni, sýslumanni á Felli í
Kollafirði sem „lét þau ganga laus
og liðug og lét Eyvind vinna að
húsagerð og heyvinnu sem hvern
annan vinnumann." Austurland varð
athvarf þeirra upp úr 1764 og í
fyrstu voru þau undir vemdarvæng
Hans Wíums sýslumanns, sem gaf
þeim vegabréf um norðurhluta
sýslunnar, en sumarið 1767 eru þau
lögst út aftur og var gerð leit að
Skápurinn luktur.
þeim í Brúaröræfum og fannst ein-
ungis eldstó þeirra.
Næstu fimm árin er talið að þau
hafi verið við Hvannalindir og Ey-
vindarver. Sumarið 1772 fundust
þau við Hreysiskvísl og voru flutt
norður til hreppsstjórans í Reykja-
hlíð. Eyvindur strauk strax á fjöll
aftur og var búinn að ná úr hreysi
sínu páli, potti, kjöti, mör og axar-
kjagga.
„Um ævilok Eyvindar og Höllu
eru aðeins munnmæli. En þeim ber
saman um að þau hafi orðið frjáls
aftur og komist að Hrafnsfjarðareyri
og búið það óáreitt síðustu æviár
sín. ... Hins vegar fer tvennum
sögum um legstaði þeirra. Gísli
Konráðsson segir að hvorugt þeirra
hafi fengið kirkjuleg og þau bæði
verið dysjuð á Hrafnsfjarðareyri.
Hins vegar telur Páll Melsteð, að
þau séu grafin að kirkju á Stað í
Grunnavík. En Jökulfirðingar hafa
alltaf haldið fram að Eyvindur sé
grafinn rétt við bæinn á Hrafns-
fjarðareyri og þar hefur leiði hans
verið til sýnis svo lengi sem menn
muna. Hefur það verið hlaðið upp
og merkt steini og trékrossi. ...
Fjalla-Eyvindur sker sig úr öllum
útilegumönnum frá seinni öldum.
Hann er hinn eini þeirra, sem vitað
er um, að gert hafi miðhálendið að
heimkynni sínu árum saman og
boðið hríðaveðrum vetrarins birginn
upp við hájökla vetur eftir vetur.”
24*94 - FREYR 939