Freyr - 01.01.1995, Blaðsíða 14

Tveir merkir forystumenn í
alifuglarœkt: Pétur
Sigurðsson, formaður
Sambands eggja-
framleiðenda og Gísli
Kristjánsson, ritstjóri
Freys. Myndfrá 1947.
Jón M. Guðmundsson er
brautryðjandi í kyn-
greiningu alifugla hér á
landi. Hér er liaitn að
vinna við að kyngreina
hœnuunga 1949.
um eins og Gísla Kristjánssyni, ritstjóra,
Guðmundi Tryggvasyni í Kollafirði o.fl.,
og réðu að búinu danskan sérfræðing
haustið 1945. Fyrstu kynbótaeggin voru
keypt frá Danmörku í ársbyrjun 1946.
Þegar ég kom heim sumarið 1947, hafði
danski starfsmaðurinn ekkert getað farið í
orlof allan þann tíma sem hann hafði unnið
á Reykjum. Þá varð það úr að ég leysti hann
af og hann fór í sitt sumarfrí. Tilkynnti hann
þá þegar hann kom aftur um haustið að
hann vildi hætta; var orðinn aldraður og
benti á mig sem eftirmann sinn. Þar með
hófst minn ferill við Fuglakynbótabúið á
Reykjum, en áfram bjó ég við kýmar, um
30 að tölu
Kyngreindir ungar sendir
loftleiðis
Ég hóf að selja daggamla kyngreinda
unga til bænda úti á landi, í Eyjafirði og
Svarfaðardal, Vestfjörðum og Austijörðum,
og sendi ungana í kössum með flugvélum
með sérstöku samkomulagi við þá Öm O.
Johnson, forstjóra Flugfélagsins og Jóhann-
es SnoiTason, flugstjóra, því það þótti
varasamur farmur að vera með lifandi unga
í flugvélum. Þessi áhætta var þó tekin og
hefur gengið slysalaust og breiðst út síðan
og orðið til þess að landsmenn gátu náð sér
í varphænsni eftir því sem eftirspum í
þorpunum í kring um landið gaf ástæðu til.
Varð þetta nokkur búhnykkur fyrir þá.
Annars var aðalmarkaðurinn í námunda við
Reykjavík og á Suður- og Vesturlandi.
Eg hafði með mér kennslubækur um
kyngreiningu frá Ameríku og hóf æfingar
af fullum krafti með hinni svonefndu jap-
önsku aðferð, „vent method“. Það varð til
þess að í janúar 1949 verður það að ráði
að ég fæ launalaust leyfi í tvo mánuði og
fyrirgreiðslu af hálfu Búnaðarfélagsins
og Gísla Kristjánssonar lil að fara í
fræðsluferð til Norðurlanda.
Námsferð til Norðurlanda
Þetta var í framhaldi af því að um
sumarið 1948 hafði ég séð mér fært að
komast frá og sótti þá alheimsfund fugla-
ræktarmanna. Eru þessir fundir haldnir á
fjögurra ára fresti, og sá fyrsti eftir stríðið
var í Kaupmannahöfn.
Stóð ég þar við í 10 daga og fékk áhuga
á að skoða mig betur um á Norðurlönd-
um. í áðurnefndu tveggja mánaða leyfi
1949 kom ég við í Danmörku og Noregi
en var svo í Svíþjóð í einar 6 vikur, aðal-
lega í Skövde og Skörum (Skara) í
Vestur-Gautlandi.
Seinna heimsótti ég Stokkhólm og
Uppsali. Júlíus J. Daníelsson tók á móti
mér í landbúnaðarháskólanum Ultuna, en
hann var þar við nám. Ég fékk að skoða
og kynna mér allt sem ég kærði mig um.
Þegar ég kom út til Skara, fékk ég tæki-
færi til að vera í kyngreiningamámskeiði.
Það kom í ljós að ég hafði með æfingum,
lestri og myndum komist alllangt áfram í
kyngreiningu en hafði aldrei fengið til-
sögn.
Þama fékk ég verklega tilsögn og ör-
yggi og gerði mér grein fyrir því á hvaða
stigi kunnátta mín var. Ég hafði það dæmi
í huga þegar ég var að þessu, að ef einn
maður keypti sér 200 unga, þá væri helm-
ingurinn hanar. Nú hafði ég tækifæri til
þess að ljarlægja hanana og eyða þeim
um leið og búið var að kyngreina þá, dag-
gamla. Þá sparaðist 1 kg af fóðri á hvem
fugl sem annars hefði eyðst í að ala hann
upp og finna hanana í hópnum. Þessi
sparnaður á fóðri hafði mikla þjóðhags-
lega þýðingu. Varphænustofninn í land-
inu var þá 200 þúsund fuglar.
Ég held að þetta hafi verið ein merkasta
nýjung sem ég hef komið á framfæri hér
heima, auk þess sem ég byrjaði þegar að
slátra hænsum þegar heim kom, verka
þau og selja hænsnakjöt í vaxandi mæli.
Voru það aðallega útlendingar og fólk
sem dvalið hafði erlendis sem gerðust
fastir viðskiptamenn mínir, en það er
önnur saga.
Þátttaka í
landbúnaðarsýningum
Sumarið 1947 var mikil og merkileg
landbúnaðarsýning á Reykjavíkurflug-
velli. Þá var fuglakynbótabúi okkar boðið
að taka þátt í henni.
Við tókum þá þrjár hænur og einn hana
af af hvoru, hvítum ítölum og brúnum
ítölum og stilltum þeim upp á sýning-
unni. Sá ég þá um þetta í fyrsta skipti, og
síðan hef ég tekið þátt í öllum landbún-
aðarsýningum sem haldnar hafa verið, en
það eru landbúnaðarsýningar Búnaðar-
sambands Suðurlands sem haldin var á
Selfossi 1957, sýning í Laugardal 1968,
sýning BÚ'84 í Nýju Mjólkurstöðinni í
Reykjavík, sýning í Reiðhöllinni 1987 og
að lokum búfjársýning á Þingvöllum á 50
ára afmæli lýðveldisins 1994. Þar stillti
ég upp búrum mínum og sýndi þar fugla,
útungun og kyngreiningu. Stóðum við að
þessu tvö, ég og Ingibjörg Tönsberg.
Hjónin Ingibjörg og Einar Tönsberg,
vinir mínir og nágrannar, stjórnuðu
10 FREYR- 1.’95