Freyr - 01.02.1995, Blaðsíða 9

sóknastöð Háskólans. Rockefeller hafði
af rausnarskap sínum gefið Islendingum
þessa tilraunastöð. Dr. Björn Sigurðsson
tók mér vel og sagðist hafa þennan sama
grun um að eitthvað væri að hjá fugla-
bændum, það væri of mikil ungadauði,
og hefði hann lítilsháttar reynt að kynna
sér þetta.
Varð það til þess að byrjað var, árið
1949, að blóðprófa reglulega gegn svo
nefndri kjúklingasótt, sem heitir á út-
lendu máli Salmonella pullorum disease.
A þennan hátt náðist alveg að hreinsa
þennan sjúkdóm úr stofninum, þökk sé
dr. Bimi Sigurðssyni og ekki síður þeim
hjónum Kirsten Henriksen dýralækni og
Páli A. Pálssyni yfirdýralækni..
Um sama leyti var í alifuglastofninum
annar sjúkdómur sem við réðum illa við.
Það var s.n. hníslasótt eða coxidiosis í
ungum.
Sumarið 1948 birtist í Poultry Science,
tímariti búvísindamanna í alifuglarækt,
sem ég var áskrifandi að, grein um súlfa-
gúanidin. Þar var sagt að lyfið væri hæft
til blöndunar í vatni, en ekki hafði tekist
áður að leysa súlfalyf upp í vatni; síðan
var gefin nákvæm uppskrift á því hvernig
hægt væri að búa til svona lyf gegn
hníslasótt.
Ég hafði samband við Birgi Einarsson
lyfsala, sem var heimilisvinur okkar og
lagði dæmið fyrir hann í ársbyrjun 1949.
Hann bjó til þessa lyfjablöndu og ég próf-
aði hana með góðum árangri.
Það hafði auðvitað samtímis gerst að
sérfræðingar á Keldum fengu vitneskju
um þennan læknisdóm og þeir blönduðu
sitt lyf líka án þess að ég vissi um það. En
þegar það kom á markað, þá hættum við
að sjálfsögðu þessu braski og versluðum
við þá á Keldum. Það varð til þess að
unninn var bugur á hníslasóttinni með
súlfalyfjum. Var svo sett reglugerð um
sjúkdómavamir og notkun lyfja að undir-
lagi þeirra Keldnamanna, og félög ali-
fuglabænda studdu það mál.
Hermann Jónasson, landbúnaðarráð-
herra, gaf út reglugerðina árið 1951 og
var hún í gildi næstu árin. Nú hafa nýjar
reglugerðir verið settar um hin og þessi
mál, enda erum við að færast hægt og
hægt í sjúkdómaflóru Evrópu og þétt-
býlisins sunnar á hnettinum og allrar að-
gæslu þörf.
Sá vágestur sem reynst hefur okkur erf-
iðastur er salmonellusýking. Hún stakk
sér niður hér fyrr á árum, en síðan í meira
mæli á árunum 1985-1990. Var það tölu-
vert áfall fyrir greinina að þurfa að eiga í
höggi við þennan sjúkdóm, sem lengi
hafði verið landlægur í Suður-Evrópu og
borist um Norðurlönd og hingað.
Heilbrigðisþjónustan hefur einbeitt sér
að því að útrýma salmonellu, brýna
ákveðnar reglur fyrir bændum, setja
reglugerðir og ganga stíft eftir að þeim sé
fylgt. Þetta tel ég vera verk Páls A. Páls-
sonar, fyrrverandi yfirdýralæknis, sem
fylgdist gaumgæfilega með þessum mál-
um. Við tók svo Brynjólfur Sandholt og
hefur haldið merkinu á lofti.
Nú hafa fuglabændur ráðið sér sér-
stakan dýralækni, sem hefur skilað mjög
góðum árangri. Hann er norskur, en ís-
lenskumælandi, Jarle E. Reiersen að
nafni og hefur aðsetur að Keldum.
Ég hef starfað í samtökum eggjabænda.
Daggamlir imgar tilbúnir til flutnings.
Björn Sigurðsson.
Páll A. Pálsson.
Brynjólfur Sandholt.
1.’95 - FREYR 49