Freyr - 01.02.1995, Blaðsíða 14

Tafla 1. Yfirlit um nautgriparœktarfélögin 1994
Sambandssvæði Félagar Kýr Árskýr Mjólk Meðaltal árskúa % Fita % Prót. Kjamf. kg-
Kjósarsýsla 8 290 221,1 3510 3,98 3,31 305
Borgarfjörður 83 2448 1839,7 4010 4,08 3,38 426
Snæfellsnes 32 847 634,3 4187 4,09 3,37 485
Dalasýsla 21 500 376.1 4224 4,07 3,42 458
Vestfirðir 49 979 743,4 4102 4,09 3,39 468
Strandasýsla 2 37 32,2 3491 4,06 34,2 390
V.-Húnavatnssýsla 22 493 359,3 4338 4,07 3,38 605
A.-Húnavatnssýsla 37 921 689,5 3968 3,96 3,38 635
Skagafjörður 74 2217 1685,9 4233 4,00 3,41 588
Eyjafjörður 154 5745 4369,8 4320 4,12 3,38 534
S.-Þingeyjarsýsla 83 1879 1511,2 4377 4,02 3,40 645
N.-Þingeyjarsýsla 2 65 52,2 3866 4,11 3,49 615
Austurland 26 654 499,7 3767 4,09 3,36 467
A.-Skaftafellssýsla 8 224 175,5 3772 3,92 3,40 501
V.-Skaftafells. og Rang 129 4026 2949,3 4051 4,13 3,40 405
Árnessýsla 158 5656 4178,2 4089 4,16 3,39 466
Landið 888 26981 20317,4 4147 4,09 3,39 498
Árið 1993 886 26609 19586,0 4168 4,13 3,44 477
Árið 1992 875 26410 19515,1 4108 4,14 3,39 483
Árið 1991 821 24691 18795,4 4179 4,07 3,38 530
Árið 1990 821 23928 18711,2 4141 4,06 3,40 603
Árið 1989 819 23505 18245,9 4005 4,07 3,39 544
lækka afurðir enn þrátt fyrir að þær
væru áður með því lægsta sem
gerist á landinu. 1 Austur-Skafta-
fellssýslu er hins vegar um nokkra
afurðaaukningu að ræða. Eins og
oft hefur komið fram er þátttaka í
skýrsluhaldi minni á Austurlandi en
gerist annars staðar á landinu og
þess vegna kunna breytingar í með-
altölum þar að segja minna um af-
urðaþróun almennt á þeim svæðum
en annars staðar á landinu.
Ástæður þessara breytinga eru
vænti ég flestum ljósar. Þær skýrast
greinilega að mestu leyti af breyt-
ingum á gróffóðurgæðum á milli
ára. Niðurstöður sýna glöggt að
gæði þeirra heyja sem aflað var
sumarið 1994 eru verulega lakari en
þau voru árið áður. Þetta kom fram
í verulegum samdrætti í mjólkur-
framleiðslu haustið 1994, einkum
sunnan- og vestanlands. Þessi
reynsla gefur tilefni til að leita betri
aðferða til að afla upplýsinga um
fóðurgæði síðla sumars þannig að
bændur geti enn betur brugðist við
slíkum sveillum en reynslan sýnir
að þeir hafa gert til þessa. Þetta
mætti gera með skipulegri heysýna-
töku strax í ágúst vegna þess að
vafalítið þarf ekki mikinn fjölda
sýna til að afla nægjanlega traustra
upplýsinga í þessum tilgangi. Það
hlýtur að vera mikið kappsmál fyrir
íslenskan mjólkuriðnað og mjólkur-
framleiðendur að draga eins og
kostur er úr sveiflum í framleiðsl-
unni eftir árstímum og þannig auka
heildarhagkvæmni framleiðslunnar.
Þetta er orðið enn brýnna en áður
eftir að framleiðslan er miðuð við
að mæta aðeins þörfum innanlands-
markaðar.
Jafnhliða því að afurðir kúnna
féllu víða síðastliðið haust þegar
kýr voru bundnar á bás þá urðu
bændur einnig varir við verulegt
fall í próteini í mjólk. Þetta kemur
einnig fram í afurðatölunum þar
sem próteinprósenta er að meðaltali
reiknuð 3,39% og er það 0,05 ein-
ingum minna en árið 1993. Fyrir
mjólkurmarkað í landinu skiptir
miklu að takist að halda uppi pró-
teinmagni í íslenskri mjólk. Þó að
helstu möguleikar til aukningar á
þessu hlutfalli felist í ræktunar-
starfinu er vafalítið að sú lækkun
sem nú verður á milli ára má að
lang stærstum hluta rekja til breyt-
inga í fóðurgæðum. Fituhlutfall
mjólkur er örlítlu lægra en árið áður
og mælist nú 4,09%.
Afurðahœstu búin
Tafla 2 gefur yfirlit um afurða-
hæstu búin í landinu árið 1994 þar
sem voru 10 árskýr eða fleiri
skýrslufærðar. Á þeim lista eru þau
bú sem hafa 5800 kg af mjólk eða
meira að meðaltali eftir hverja árs-
kú, samtals 10 bú eða jafnmörg og
árið 1993. Það sem einkennir þróun
allra síðustu ára þegar farið er að
skoða tölur er að búum sem ná
miklum og góðum afurðum fjölgar
með hverju ári og hæstu búin skila
sífellt meiri afurðum. Slík þróun er
jafnvel enn gleggri þegar skoðaðar
eru tölur um afurðahæstu kýrnar,
þeim fjölgar áberandi mikið. Þetta
hygg ég að sé mjög glögg vísbend-
ing um það að afurðageta hjá kúa-
stofninum eykst jafnt og þétt með
hverju ári eins og raunar rækt-
unarstarfið sem unnið er miðar að.
Afurðahæsta búið að þessu sinni
er hjá Sturlaugi og Birnu á Efri-
Brunná í Saurbæ í Dalasýslu. Þar
54 FREYR - 1.'95