Freyr - 01.02.1995, Blaðsíða 34

Eftirsóknarvert er að kýrnar
beri snemma
Diðrik Jóhannsson
Útborgunarreglur mjólkur til bœnda gerir það m.a. eftirsóknarvert að halda
burðartíma kúa fyrir áramót og er það markmið flestra kúabœnda, en reynist
mörgum erfitt.
Feðgamir í Tröð, Steinar Guðbrandsson og Kristbjörn Steinarsson, staddir í Trað-
arfjósi. Ljóstn. Diðrik Jóhannesson.
Allar kýr í Tröö snemm-
bœrar
í Tröð í Kobeinsstaðahreppi búa
hjónin Rannveig Jónsdóttir og
Steinar Guðbrandsson. Sonur þeirra
Kristbjörn réði sig fyrir fáum árum
hjá Búnaðarsambandi Snæfellinga
til að sinna nautgripasæðingum í
hlutastarfi. Hann fékk þjálfun til
þess hjá greinarhöfundi. I spjalli
okkar um burðartíma kúnna heima
hjá foreldrum hans kom fram, að
kýrnar væru allar snemmbærar.
Þetta vakti forvitni mína um það
hvernig þau færu að og kom svarið
á óvart, því engin hjálparmeðul
voru notuð. Kristbjörn sagði að
faðir hans sjái alltaf beiðslisein-
kenni, hann sjálfur gæti nánast
aldrei greint neitt.
Steinar fylgist daglega
með hegðun og utliti
kúnna
Þetta var tilefnið að heimsækja
Tröð á haustdögum. Vel var tekið á
móti gesti og leyst úr forvitnilegum
spurningum hans. Steinar leggur
mikla áherslu á að þekkja dagsdag-
lega hegðun og útlit kúnna. Síðan
reynir hann að tímasetja gangmál
með því að skrá á Dagatal gang-
mála og sæðinga allt sem tekið er
eftir í hegðun kúnna. Hann segir
kýrnar yfirleitt sýna glöggt beiðsli
um mánuð eftir burð en síðan tekur
við leitin að nákvæmari tímasetn-
ingu á heppilegum sæðingartíma.
Hann fer í fjósið fyrir gegningatíma
og gengur um fjósið í rólegheitum
og leitar að einkennum, helst
breytingar á þekktri hegðun hverrar
kýr. Það eru breytingar á augnaráði,
hvort kýr standa, þegar aðrar liggja;
á útferð, þó þar sé úr vöndu að ráða
vegna ristarflórsins. Steinar segir
að hann sjái fara blóð frá flestum
kúm við I. gangmál og þá tekur við
sérstakt eftirlit á 19. degi.
80% kúnna héldu við fyrstu
sœðingu
Stundum lenda þau hjón í því að
það þarf að láta sæða einum eða
tveimur dögum eftir I. sæðingu en
þau taki skömmina fram yfir skað-
ann í þeim efnum, eins og Steinar
orðaði það, svo hógværlega. En þeg-
ar greinarhöfundur skoðar sæðingar-
spjaldið voru aðeins þrjár kýr þannig
tvísæddar og af hinurn 22 kúnum
héldu um 80% við 1. sæðingu. Þetta
verður að teljast glæsilegur árangur
og á ekkert skylt við skömm.
Þegar talið berst að burðartíma er
sæðingarspjaldið skoðað og sýnir
það að allar kýr, nema ein, eiga tal
fyrir jól. Tvær þær fyrstu bera í
ágúst, kvígurnar flestar í september
og eru þær nánast allar um tveggja
ára gamlar við 1. burð. Þann 4.
október voru þegar bornar 12 kýr.
Afurðir á búi þeirra hafa verið að
meðaltali um 4500 kg og heyfóður
er nú eingöngu úr rúlluböggum.
Galdurinn við þessa góðu frjósemi
og eftirsóknarverðan burðartíma
sýnist vera hin staðgóða þekking á
hverjum grip og náið samband við
umhirðu kúnna.
74 FREYR - /.’95