Freyr - 01.03.1995, Blaðsíða 11

„Klukkan 1,30 fóru fyrstu gestimir
að drífa að. Klukkutíma seinna hófst
svo skólasetningin og var henni út-
varpað. Fyrstur talaði Unnsteinn
skólastjóri. þá Hermann Jónasson,
forstætisráðherra, síðan alþingis-
mennirnir Pétur Ottesen, Bjarni
Asgeirsson, Jón Pálmason, Stein-
grímur Steinþórsson, Láms Rist, sem
ráðinn hafi sundkennari við skólann,
þá Jónas Jónsson og loks Unnsteinn
skólastjóri öðm sinni.
Að ræðuhöldum loknum var gest-
um og nemendum boðið til kaffi-
drykkju í borðstofu skólans. Að
henni endaðri arkaði allur mann-
skapurinn niður að sundlaug en þar
stóð yfir sundsýning hjá krökkun-
um í barnaskólanum. Það er í frá-
sögur færandi að þegar hinir heldri
menn lögðu af stað niður að sund-
lauginni, lenti Þorsteinn Dalasýslu-
maður inni í girðingunni hérna
sunnan við skólahúsið. Gekk yfir-
valdinu illa að klifra yfir girðinguna
og varð að fá til þess hjálp. Stóð
sýslumaður sig því sýnu verr en
hrúturinn hans Bjöms hreppsstjóra
á Seylu í Skagafirði, sem smaug
gegnum tvöfalda sauðfjárvarnar-
girðinguna á Vatnsskarði.
Jónas Jónsson tók okkur Árna
Friðgeirsson undir arminn og
skýrði Árna frá því, að bróðir hans
væri mikill dansmaður, en mig
minnti hann á Varmahlíð í Skaga-
firði og þá miklu möguleika, sem
þar væru fyrir hendi, m.a. í sam-
bandi við jarðhitann.
Þegar hér var komið sögu, skrapp
ég, ásamt þeim Karli J. Magnússyni
og Karli J. Eiríks niður í Hvera-
gerði. Unnsteinn skólastjóri hafði
nefnilega boðið okkur að halda ball
í kennslustofunum um kvöldið.
Sýndist okkur að þessi nýja
menntastofnun ætlaði þannig að
hefja göngu sína með miklum
myndarbrag. Og nú fórum við,
þessir þremenningar, niður í Hvera-
gerði til þess að smala kvenfólki á
ballið, því námsmeyjar við skólann
voru aðeins þrjár en við strákarnir
nær tuttugu. Fórum við að sjálf-
sögðu beint í Kvennaskólann á
Hverabökkum, - enda hafði akurinn
þar þegar verið plægður, eins og
fyrr greinir frá, - hertókum þar allar
námsmeyjarnar og fröken Árnýju
með. Var þetta mikill fengur og
Frá afhjúpun minnisvarðans á Reykjum 13. ágúst 1994. Nœst minnisvarðanum
vinstra megin stendur Elna Olafsson, ekkja Unnsteins skólastjóra. Við hlið hennar
er dótturdóttir hennar, Steinunn Elna Eyjólfsdóttir, sem afhjúpaði minnisvarðan og
lengst til vinstri er Hanna Unnsteinsdóttir, móðir Steinunnar Elnu. Hœgra megin við
varðan eru núverandi skólastjórahjón á Reykjum, Guðrún Guðmundsdóttir og
Grétar Unnsteinsson.
góður“, og verður nú látið staðar
numið með að vitna í dagbókina.
Landnemar hafa sjaldan átt auð-
velt verk fyrir höndum. Og hér var
hinn ungi skólastjóri svo sannarlega
landnemi og það í öllum skilningi
þess orðs. Hér varð í raun og veru
að reisa allt frá grunni. Engum var
það ljósara en Unnsteini sjálfum.
Eg býst við að mörgum hefðu fallist
hendur gagnvart þessu verkefni en
ekki Unnsteini. Hingað var hann
kominn, hér vildi hann starfa, hér
ætlaði hann að láta þann draum sinn
rætast að koma á fót fyrirmyndar
garðyrkjuskóla. Og það stóð ekki á
því að hann tæki til hendinni. Hann
vílaði ekki fyrir sér að ganga sjálfur
í hvert það verk, sem vinna þurfti af
þeim áhuga og með þeirri atorku,
að smita hlaut hvern þann mann,
sem með honum vann.
Vitanlega hlutu allar þessar önd-
verðu aðstæður að bitna á náminu. í
fáum sem smáum og úr sér gengn-
um gróðurhúsum hlaut ræktunin að
verða einhæf. Utiræktun, sem var
mjög mikil strax fyrstu árin, var
hinsvegar mun fjölbreyttari.
Þótt skólinn ætti að heita rekinn af
ríkinu, voru íjárveitingar hins opin-
bera til hans ekkert annað en vesælir
sultardropar mörg fyrstu árin. Af því
leiddi að skólastjórinn þurfti að
leggja mikla áherslu á sjálfsþurftar-
búskap og kosta alls kapps um að fá
sem best verð fyrir þær afurðir, sem
framleiddar voru í garðyrkjustöð
skólans.
Þegar lokið hafði verið við að
lagfæra þær byggingar, sem skólinn
hafði yfir að ráða fyrir nemendur og
starfsfólk, var hafist handa við að
koma upp gróðurhúsum og öðrum
byggingum fyrir ylrækt og rann-
sóknir. Jafnframt var í stórum stíl
hafin útiræktun margskonar græn-
metis og garðávaxta. Reist var hvert
gróðurhúsið á fætur öðru og voru
þau bæði stærri og á allan hátt betur
úr garði gerð en þau, sem fyrir
voru.
Árið 1957 tók Unnsteinn í notkun
nýtt, tvö þúsund ferm. gróðurhús og
var það, á þeim tíma, stærsta gróð-
urhús á Norðurlöndum. Hann kom
á fót rannsóknarstofu til að efna-
greina jarðveg í gróðurhúsum og á
grundvelli þeirra rannsókna var
eigendum gróðurhúsa leiðbeint um
noktun tilbúins áburðar við ylrækt-
ina. Hann kom upp frystigeymslu,
m.a. til þess að rannsaka heilfryst-
ingu grænmetis og skapa þannig
3.'95- FREYR 99