Freyr - 01.05.1995, Blaðsíða 14

Heyöflun handa mjólkurkúm
1. Súgþurrkuð taða og rúlluhey
Bjarni Guðmundsson, Búvísindadeild - Hvanneyri
Á árunum 1990-1994 voru á Hvanneyri gerðar nokkrar tilraunir með öflun og
verkun heys handa mjólkurkúm. Tilefni tilraunanna var sú mikla breyting sem
orðið hefur á tœkni og vinnubrögðum bœnda á síðustu árum.
Tilraununum var hagað þannig að
fylgst var með ferli heysins allt frá
slætti og þar til það var tekið full-
verkað úr geymslu að vetri. Þá voru
gæði heysins metin með fóðrun kúa
á því. Aðaltilgangur tilraunanna var:
• að bera saman súgþurrkaða töðu
og rúlluhey og
• að finna œskilegt þurrkstig rúllu-
heys hancia mjólkurkúm.
Itarlega er greint frá framkvæmd
og niðurstöðum tilraunanna með
skýrslu í Riti Búvísindadeildar á
Hvanneyri nr. 7 1995. Hér verður
því aðeins stiklað á stærstu efnis-
atriðunum en áhugasamari lesend-
um bent á tilraunaskýrsluna.
Vinnubrögð og
framkvœmd
I öllum tilraununum var um að
ræða fyrri sláttar töðu af nýlega
endurunnum mýrartúnum. Gerðar
voru tvær samanburðartilraunir
með súgþurrkaða töðu og rúlluhey
og aðrar tvær með samanburð á
þurrkstigum rúlluheys. Við hvern
samanburð var hey tekið af sömu
spildu með því að skipta henni að
endilöngu til helminga á hvora
heyverkunaraðferð. I töðunni, sem
notuð var, bar mest á vallarfoxgrasi
(40-90%). Vallarsveifgras átti einn-
ig vænan hlut í henni. Unnið var
með hefðbundnum heyvinnutækj-
um. Jafnan var slegið árdegis og
breitt úr sláttumúgum þegar í stað.
Veðurskilyrði réðu þurrkstigi
heysins við hirðingu að nokkru
leyti en miðað var við þessi mörk:
Hey í súgþurrkun skyldi ná a. m. k.
60% þe.
Borin skyldu saman tvenn þurrk-
Bjarni Guðmundsson.
stig heys í rúllum: 30-35% (þvalt
hey) og 45-50% (þurrlegt hey).
Þurrtaðan var vélbundin og síðan
fullþurrkuð við ríkulegan súg í
hlöðu án sérstakrar upphitunar.
Rúlluheyið var bundið með laus-
kjarna bindivélum. Baggar voru
þegar að bindingu lokinni hjúpaðir
sexföldu plasti. Þeim var síðan
hlaðið í tveggja laga útistæðu þar
sem þeir voru geymdir án annarrar
yfirbreiðslu.
Fóðrunarmælingarnar stóðu á
tímabilinu febrúar-apríl. Mæli-
skeiðin voru jafnan 10-12 vikna
löng. Hver heytegund var prófuð á
fimm kúa hópi. Átti hver kýr sér
jafningja hvað nyt og fleiri eigin-
leika snerti í samanburðarhópnum.
I byrjun mælinga voru kýmar á
áttundu og níundu mjaltaviku. Þær
vógu þá 425-445 kg. Kýmar fengu
tilraunaheyið tvímælt að vild en til
viðbótar því grunnskammt af kjam-
fóðri sem ákveðinn var eftir nyt
hverrar þeirra. Báðir hópar fengu
sömu kjarnfóðurgjöf. Heyát kúnna
var mælt daglega, dagsnyt þeirra
tvisvar til fimm sinnum í viku og
þungabreytingar hálfsmánaðarlega.
Þá var efnamagn mjólkur einnig
mælt.
Hvernig verkaðist heyið?
Súgþurrkuð taða - rúlluhey:
Heyið verkaðist vel með báðum
aðferðum. Meðaltími rúlluheysins á
velli var 42 klst. en það var hirt með
um 50% þurrefni. Súgþurrkaða
taðan lá á velli í 117 klst. Það tap-
aðist því töluvert meira úr súg-
þurrkaða heyinu við forþurrkun
þess á velli heldur en úr því heyi
sem verkað var í rúllum. Það átti
eftir að hafa mikil áhrif á niður-
stöður tilraunanna. Annað árið fékk
hluti súgþurrkuðu töðunnar á sig
nokkra vætu. Endurspeglast það í
gæðum heysins þegar að gjöfum
kom, eins og 2. mynd sýnir.
Hins vegar gekk meira úr rúllu-
heyinu en súgþurrkuðu töðunni við
geymsluna. Dálítið bar á myglu í
rúlluheyinu en taka verður fram að
myglumatið var strangt. Nokkru af
skemmdu rúlluheyi varð því að
henda frá áður en að gjöfum kom.
Slysagötum á plasthjúp var þar
mest um að kenna. Engu að síður
reyndist það heymagn, sem til gjafa
kom, vera um fimmtungi meira í
rúlluheyinu en súgþurrkuðu töð-
unni. Munaði þar mest um hrakn-
inginn sem varð á vellinum. Þann
þátt ætlum við því að kanna betur.
198 FREYR - 5. '95