Freyr - 01.06.1995, Blaðsíða 26

Magnús Óskarsson, Bændaskól-
anum á Hvanneyri.
Nefndin tók strax til starfa og setti
sér það markmið í upphafi að skila
landbúnaðarráðherra áliti í mars
1995. Haldnir voru sjö formlegir
fundir í nefndinni en að auki unnu
nefndarmenn að ýmsum þáttum
málsins á milli funda, beittu sér fyrir
dagskrá um lífrænan landbúnað á
Ráðunautafundi 1995 og höfðu þar
framsögu á ljölmennum fundi þar
sem einnig var fjallað um lagasetn-
ingu og reglugerðarsmíð, í samvinnu
við yfirdýralækni. Reyndar hafa
tveir nefndarmanna, þeir Ólafur og
Kristján, einnig unnið að þeim mál-
um. Þannig voru þessir þættir tengd-
ir saman og hafði nefndin lögin og
reglugerðardrögin til hliðsjónar í
starfi sínu. A fyrstu fundum nefnd-
arinnar var lögð áhersla á söfnun
ýmissa gagna og upplýsinga. Eftir-
taldir aðilar mættu á fundum og
greindu frá viðhorfum sínum til
ýmissa faglegra þátta varðandi líf-
rænan búskap:
Andrés Arnalds, Landgræðslu
ríkisins, Gunnarsholti,
Árni Bragason, Rannsóknarstöð
Skógræktar rfkisins á Mógilsá,
Brynjólfur Sandholt, yfirdýra-
læknir, landbúnaðarráðuneytinu,
Grétar J. Unnsteinsson, Garð-
yrkjuskóla ríkisins á Reykjum,
Haukur Halldórsson, Samein-
uðum bændasamtökum,
Jónas Jónsson, Sameinuðum
bændasamtökum,
Lena Fernlund, Bændaskólanum
á Hvanneyri,
Magnús B. Jónsson, Bændaskól-
anum á Hvanneyri,
Sveinn Runólfsson, Landgræðslu
ríkisins, Gunnarsholti,
Þorsteinn Tómasson, Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins.
Jón Bjarnason, Bændaskólanum
á Hólum var einnig boðaður á fund
í nefndinni en hann gat ekki komið
því við að mæta og kynnti hann
viðhorf sín með öðrum hætti.
Allar fundargerðir og önnur
fylgigögn eru tilgreind í sérstakri
skrá,sjá rammagrein á næstu síðu.
III. Niðurstöður
a) Búskapur.
Þótt reynsla af lífrænum búskap
sé lítil hér á landi eru augljósir
helstu kostir og gallar forsendna
slíkra framleiðsluhátta við íslensk
skilyrði. Þá má draga saman með
eftirfarandi hætti:
Frá upphafi var nefndinni ljóst að
skortur á lífrænum áburði, erfið-
leikar við belgjurtarækt og þar af
leiðandi annmarkar á öflun vottaðs
lífræns fóðurs, væru þær tæknilegu
tálmanir sem erfiðastar yrðu við-
ureignar við eflingu lífræns land-
búnaðar á Islandi. Því var lögð
megin áhersla á að kanna þá þætti,
svo sem m.a. kemur fram í fskj. 15,
16 og 22. Aftur á móti ber að horfa
til þess að úr mörgum vankantanna
má bæta, jafnvel með litlum eða
engum tilkostnaði, en til að draga úr
þeim sem mestu máli skipta, svo
sem skorti á lífrænum áburði og
fóðri, verður ekki komist hjá mark-
vissu rannsókna- og þróunarstarfi
tengdu kennslu og leiðbeiningum. I
því sambandi má nefna að ýmiss
konar lífrænt hráefni sem nýta
mætti til áburðarvinnslu fer for-
görðum, svo sem frá sláturhúsum
og sjávarútvegi.
Af þeim margvíslegu upplýs-
ingum sem nefndin aflaði, og með
hliðsjón af framansögðu má ráða að
hinar ýmsu búgreinar hafa misgóð
skilyrði til lífrænnar aðlögunar,
bæði vegna tæknilegra aðstæðna
við framleiðslu og vinnslu og vegna
missterkrar stöðu á búvörumark-
aðnum. Þær búgreinar sem einna
best skilyrði hafa til að framleiða
vottaðar lífrænar afurðir eru sauð-
tjárrækt (kjöt, aðrar sláturafurðir og
ull), hrossarækt (kjöt og mjólk),
garðyrkja, bæði útiræktun og í
gróðurhúsum (margar tegundir svo
sem gulrætur, kartöflur, rófur, kál,
tómatar, agúrkur, paprika, krydd-
jurtir), kornrækt (bygg), bleikju-
eldi, hafbeit, silungs- og laxveiði í
ám og vötnum svo og nýting
ýmissa annarra hlunninda (fjalla-
grös, kryddjurtir, söl, æðardúnn).
Vissulega eru einnig skilyrði í
öðrum búgreinum þótt þau séu
erfiðari, einkum vegna lífrænna
krafna til fóðuröflunar og aðbún-
aðar í gripahúsum. Það á sérstak-
lega við um alifugla- og svínarækt
og að nokkru leyti um nautgripa-
rækt. I mjólkurframleiðslunni bæt-
ast við erfiðleikar í sambandi við
flutning og vinnslu þar eð aðgreina
verður mjólkina, ekki síst ef mjólk-
urbúum fækkar enn mjög.
Vert er að vekja athygli á þeirri
staðreynd að aðlögun að lífrænum
búskap er vænleg leið til hvers
konar landbóta. Aðlögunaráætlanir
eru gerðar fyrir einstakar jarðir og
þær geta falið í sér markvissar áætl-
anir um landgræðslu, skjólbelta-
rækt og skógrækt.
Meðal frumskilyrða þessa að
bændur geti komið á lífrænum bú-
Ahersla er lögð á sáðskipli í lífrœnni rcektun, gjarnan í tengslum við búfjárrœkt. 1
stað innifóðrunar skal nýta ýmisskonar beit eftir föngum. (Freysmynd).
258 FREYR - 6.'95