Freyr - 01.08.1995, Blaðsíða 12

Bleikja œtluð til útflutnings er umsvifalaust blóðguð og sett í ísvatn. Ljósm. Friðrik
Pálsson.
ólíka lffsögu og líkamslögun. í
Apavatni skiptist bleikjan í nokkra
hrygningarstofna eftir hrygningar-
stöðum og tíma. Þessi aðgreining |
sem einnig má finna hjá urriða |
tengist mun eftir uppruna til að
mynda í vexti og kynþroskastærð.
Sá lífsögulegi munur sem flestir
kannast samt við er vaxtarmunur
sem kemur fram vegna þess að hluti
bleikjustofns hættir að éta smádýr
og gerist sflableikjur og ná því meiri
stærð en hinar. Oftast er það mjög
lítill hluti stofnsins og fremur
hængar en hrygnur. A þessu eru þó
undantekningar og til eru vötn þar
sem flestar bleikjur sem náð hafa
nægjanlegri stærð gerast ránfiskar.
Þessi vötn eru jafnan mjög gróður-
rík og í þeim er mikið af hornsflum.
Bleikjustofnarnir í þessum vötnunr
eru þó oftast litlir samanborið við
önnur vötn, hugsanlega vegna þess
að minna kemst upp af bleikju- ,
seiðum vegna meiri samkeppni við
hornsíli og eða takmarkaðra hrygn-
ingarskilyrða. Dæmi um slík vötn
eru Sigurðarstaðavatn, Eilífsvötn og
nokkur vötn við Hraun á Skaga.
Ótalin eru vötn sem hafa samgang |
við sjó en algengt er að hluti bleikju
og urriðastofna í slíkum vötnum
gangi til sjávar og komi til baka sem
sjóbleikjur og sjóbirtingar.
Netaveiði
Veiðarfæri eins og lagnet fanga
fisk af ákveðinni stærð, lögun og
atferli. Ef möskvastærð neta er of
stór fyrir viðkomandi stofn er hætta
á því að veiðisóknin nái ekki til
nema lítils hluta stofnsins. Þetta
getur til að mynda gerst þegar stærð
veiðimöskva er miðuð við sfla-
bleikju og urriða. Það getur gefið
villandi mynd hve vel veiðist af
sílableikju og urriða í fyrstu en
skyndilega getur tekið fyrir veiðina
eins og margir þekkja þrátt fyrir að
heildarveiðiálagið hafi verið mjög
lítið. Astæðan er sú að sflableikja og
urriði veiðast fremur en aðrir fiskar
vegna meiri yfirferðar þó í raun geti
verið lítið af þeim. Það tekur tíma
fyrir sflableikju og urriða að ná sér
aftur á strik eftir slíka veiði.
Stærstur hluti bleikjustofnsins undir
þessum kringumstæðum er ósnort-
inn af veiðinni vegna þess að þessir
fiskar ná ekki að vaxa upp í
veiðimöskvann. í svona tilvikum er
talað um að fólk „veiði ofan af
stofninum. Þrátt fyrir að bleikjan
geti við góð skilyrði haldið áfram að
vaxa út æviskeiðið þá er fullri stærð
yfirleitt náð um 5 til 7 ára aldur.
Eftir að þeim aldri er náð rýrna gæði
fiska jafnan fremur en batna. í þessu
sambandi er vert að hafa í huga að
fiskistofnarnir eru endurnýjanleg
auðlind en ekki bankainnistæða sem
safnar vöxtum. Við val á möskva-
stærð neta þarf að hyggja að
lífsögulegum breytileika í hverju
vatnakerfi. Eitt skýrasta dæmið um
slíkan breytileika er munur á aldri
og stærð við kynþroska (hversu stór
og gamall fiskur er þegar hann
hættir að vaxa).
Ein leið til þess að nýting nái til
sem stærsts hluta veiðistofns í
hverju vatni er að miða möskva-
stærð neta við kynþroskastærð. Oft
er þá miðað við þá fiskstærð þegar
um helmingur bleikju er orðinn
kynþroska. Sókninni er þannig
beint á þá stærðarhópa fullvaxinnar
bleikju þar sem stofninn er stærstur
fyrir. Það er misskilningur að halda
að með því að nota mismunandi
veiðimöskva sem ætlað er að fanga
alla stærðarhópa sé verið að jafna
sókn á mismunandi lífsögugerðir.
Stærri fiskar eins og ránfiskar eru
mun auðveiðanlegri í net en aðrir
I veiðihúsinu við Arnan’atn stóra.
Bleikja steikt að hcetti Kalla. Ljósm.
Friðrik Pálsson.
324 FREYR - 8. '95