Freyr - 01.09.1995, Blaðsíða 8
Framleiðnisjóður styrkir
fólk til akð sœkja
námskeið við
bœndaskólana og
Garðyrkjuskólann.
Myndin erfrá
plœgingarnámskeiði á
Hvanneyri. (Ljósm.:
Sigurður Axel
Benediktsson).
Dagbjört Óskarsdóttir á
Kirkjubóli í Korpudal í
Önundarfirði einbeitir sér
að tréskurði á námskeiði á
Hvanneyri ífebrúar 1995.
(Ljósm.: Líneik Anna
Sœvarsdóttir).
væri. Þar var einkum haft í huga að
fjölmargar konur í sveitum höfðu misst
hluta af viðfangsefnum sínum þegar
búrekstur dróst saman.
Stuðningur Framleiðnisjóðs var þríþætt-
ur, í fyrsta lagi að kosta starf atvinnu-
ráðgjafa sem starfaði á vegum Stéttar-
sambands bænda og starfar nú á vegum
Bændasamtakanna, í öðru lagi að veita
fjármuni sem notaðir yrðu sem styrkir til
verkefna og þriðja lagi stuðningur við
ráðgjafarstarf og fræðslu fyrir fólk sem
vildi reyna fyrir sér með nýjar hugmyndir.
Hvaða verkaskipting er ó milli
Framleiðnisjóðs og Smá-
verkefnasjóðs?
Verkaskiptingin felst í því að Fram-
leiðnisjóður sinnir umfangsmeiri verk-
efnum. Hámarksstyrkur úr Smáverkefna-
sjóði er 300 þús. kr. Stjórn Framleiðni-
sjóðs ákveður heildarfjárveitingu til Smá-
verkefnasjóðs en stjórn hans úthlutar hins
vegar úr honum. Til að góð tengsl séu
þarna á milli þá á framkvæmdastjóri
Framleiðnisjóðs, Jón G. Guðbjörnsson,
sæti í stjóm Smáverkefnasjóðs.
Ég vil koma því að hér að ég tel að
tilvera Smáverkefnasjóðs sé ein af for-
sendum þeirrar bylgju handverks sem risið
hefur í dreifbýli undanfarin ár. Aðrir fjár-
mögnunaraðilar hafa síðan fylgt í kjöl-
farið. Þar á ég við sjóð sem Forsætis-
ráðuneytið stofnaði árið 1993, minnirmig,
sem ber nafnið Handverk, og sjóð sem
félagsmálaráðuneytið stofnaði og hefur
verið kallaður Jóhönnusjóður, eftir Jó-
hönnu Sigurðardóttur, félagsmálaráð-
herra.
Framleiðnisjóður hefur líka stutt beint
marga þá handverkshópa sem hafa verið í
gangi, bæði til tækjakaupa og við að koma
sér upp húsnæði og í sumum tilfellum við
að ráða sér ráðgjafa eða að afla þekkingar
á annan hátt.
Hver eru þau verkefni sem
Framleiðnisjóður hefur ó verk-
efnaskró sinni?
Það má skipta ráðstöfnun sjóðsins í tvo
meginþætti. Annar er sá sem kalla mætti
beinar aðgerðir til að hjálpa fólki að finna
sér nýjan farveg til tekjuöflunar. Þar er
fyrst að nefna, sem áður er komið fram,
framlög til búháttabreytinga, sem enn eru
í gangi. I öðru lagi eru það framlög til
bænda til að stofna til eða endurreisa at-
vinnurekstur. Þar er urn að ræða styrki til
að auka rekstur eða stofna til nýs rekstrar.
í þriðja lagi eru það framlög til Smá-
verkefnasjóðs sem við höfum áður rakið.
Þessi þáttur í starfsemi Framleiðnisjóðs
er forgangaverkefni, þ.e. það hefur
forgang að mæta óskum bænda og annars
fólks í dreifbýli um fjárstuðning til að leita
fyrir sér um nýjan rekstur. Við lítum á
þetta sem áhættufé, þ.e. ef bóndinn er
tilbúinn að hætta eigin fjármunum og
vinnu í verkefnið, þá léttum við undir með
honum. Stuðningurinn er um 30%, stund-
um miklu minni, en stundum ívið meiri.
Þetta þýðir að bóndinn er krafinn mikillar
ábyrgðar, hann tekur sjálfur aðaláhættuna.
Okkur er alveg ljóst að sumt af þessu
tekst ekki og fyrir því liggja margar
ástæður. Reynslan sýnir að það er alltaf
ákveðinn hluti fólks sem nær ekki tökum
á þeim verkefnum sem það tekst á hendur.
Þannig erþað í öllum starfsgreinum. Síðan
getum við sagt að loðdýraræktin sé dæmi
um búgrein sem hrundi af óviðráðanlegum
ástæðum. Ytri markaðsaðstæður réðu því.
Endar náðu ekki saman, hversu góður sem
reksturinn var.
Um ferðaþjónustuna má segja að hún er
töluvert viðkvæmur rekstur. Það getur
tekist á einum stað sem tekst ekki á öðrum.
Staðsetningin hefur þar mikið að segja og
síðan veldur miklu hver á heldur.
Fiskeldi og hrun þess hefur þó
ekki komið við Framleiðnisjóð?
Nei, en hins vegar höfum við tekið þátt
í að halda gangandi nokkrum fiskeldis-
fyrirtækjum sem skipta miklu máli fyrir
byggð í ákveðnum héruðum, þó að sumt af
því hafi ekki tekist. Við höfum ekki veitt
bændum mikla hvatningu til fiskeldis enn
360 FREYR-9’95