Freyr - 01.09.1995, Blaðsíða 29

á hitameðhöndluðum kjötvörum eins og skinku og
alifuglaafurðum.
Ekki er ljóst hvernig staðið verður að eftirliti með
þessum innílutningi, en augljóst er að nokkuð umfangs-
mikið eftirlit þarf að koma til, ef sannreyna á að
ofangreindar kröfur hafi verið uppfylltar.
3.3 Innflutningseftirlit í öðrum löndum
Flestar þjóðir í kringum okkur hafa komið sér upp
góðu innflutningseftirliti með matvælum og sennilega er
þetta hvað fullkomnast í Finnlandi, Svíþjóð og í Banda-
ríkjunum. Sem dæmi má taka að ef íslenskur útflytjandi
ætlar að selja vöru til Bandaríkjanna, þá verður hann
fyrst að senda allar upplýsingar um vöruna til við-
komandi yfirvalda og sækja um innflutningsleyfi. Ef
varan er talin geta komið til greina skal hann næst senda
umbúðir og sýnishorn vörunnar. Ef þetta gengur upp þá
má hann næst senda vöruna og þá er hún skoðuð á
hafnarbakkanum og hugsanlega haldið þar á meðal
nauðsynlegar rannsóknir fara fram.
í Finnlandi eru það tollayfirvöld sem annast inn-
flutningseftirlitið og viðamiklar rannsóknir eru gerðar á
úrtaki á innfluttum vörum, eins og t.d. varðandi aðskota-
efni í ávöxtum og grænmeti.
Á íslandi gengur innflutingur yfirleitt þannig fyrir sig,
að fyrst er varan flutt inn og dreift í búðir. Sé eitthvað
athugavert þá getur það kostað mikla vinnu fyrir eftirlits-
aðilana að innkalla vöruna. Líkur á að hið athugaverða
uppgötvist eru hins vegar ekkert sérlega miklar þar sem
starfsmenn heilbrigðiseftirlita sveitarfélaganna eru fáir
og nýleg könnun Hollustuverndar ríkisins hefur leitt í
ljós að takmörkuðum tíma þeirra sé varið í beint
matvælaeftirlit. Augljóst er að eftirlit með þessum hætti
veitir neytendum landsins afar takmarkaða vernd gegn
óprúttnum innflytjendum, sem sem betur fer eru þó fáir.
4. Niðurstöður
Að öllum líkindum eru að bætast við nýir þættir í
innflutningi matvæla, en ekki er ljóst hvernig staðið
verður að eftirliti. Núverandi eftirlitsaðilum hefur ekki
verið sköpuð aðstaða til að sinna hlutverki sínu nema í
tákmörkuðum mæli og í engu samræmi við það sem
þekkist í nágrannalöndum okkar. Eftirlit sem aðeins
hefur aðstöðu til að skoða vottorð er ekki mjög
trúverðugt.
Það hlýtur að vera krafa íslenskra neytenda að haft sé
gott eftirlit með öllum innfluttum matvælum og
aðföngum til matvælaframleiðslu. Sérstaklega verður að
gera þá kröfu, að innfluttar dýraafurðir til manneldis hafi
komið frá dýrum sem alin hafi verið við mannúðlegar
aðstæður og án ónauðsynlegra lyfja og hormóna og að
öll meðferð vörunnar hafi farið fram við ekki lakari
aðstæður en við þekkjum hér á landi. I viðauka er nánar
skýrt frá ástandi þessara mála í Vestur-Evrópu.
Heimildir
1. US milk cannot be labelled hormonefree says FDA, Brit. Med. J.
1994, 308, 19. feb.
2. BEUC’s position paper concerning the prohibition on the use in
stockfarming of certain substances having hormonal action or
thyreostaticactionofbetaagonistCom (93)441 4.jan. 1995.Buro
Européen des Unions de Consommateurs, B-1040 Bruxelles.
3. Toxicological evaluation of certain veterinary drugs residues in
food. IPCS-Int. programme on chemical safety. WHO Geneve
1993.
4. Evaluation of certain veterinary drug residues food, 14th report
joint FAD/WHO expert commitee on food adictives WHO Techn.
Report Series 832, Geneve 1993.
5. Shearer G. Consumers Union, Washington USA.
6. Statens Livsmedelsverk, Uppsala Sweden.
7. Vignisdóttir AP, Georgsson Franklín. Niðurstöður á úttekt á tíðni
salmonellu og campylobacter í hráum alifuglaafurðum. Hollustu-
vemd ríkisins 1994.
8. Reslutats des analyses pour la recherche de residus chez les
animaux vivants et dans les viandes fraiches 1993. Etats membres.
Commission Européenne, Bruxelles, Belgique.
9. Reglugerð nr. 24/1994 um vamir gegn því að dýrasjúkdómar
berist til landsins.
10. Beta-agonister som tillvaxtstimulerare. Svensk Veterinartidning
nr. 3, 1994. Volym 46. Jan Luthman.
11. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið 1988: Skýrsla nefndar
heilbrigðisráðherra um salmonelluskýkingar, Reykjavík, bls. 47.
Viðauki
Varðandi skýrslu frá landbúnaðardeild stjórnar
Evrópusambandsins (COMMISSION EUROPÉENNE -
Direction Génerale del l’Agriculture. Bruxelles le
7/12/1994. VI/8879/94. MC/ces.
Skýrslan fjallar um niðurstöður rannsókna á lyfja- og
efnaleifum í lifandi dýrum og á fersku kjöti í
sláturhúsum í öllum löndum Evrópusambandsins á árinu
1993.
Aðildarríki ESB framkvæmdu þessar rannsóknir í
samræmi við nokkrar reglugerðir sem gefnar hafa verið
út af ESB Council/Commission og sem fjalla um
lyfjaleifar í sláturdýrum.
Skýrslan er um 100 síður og nokkuð er misjafnt hve
vel aðildarríkin 12 virðast hafa framkvæmt þessar
rannsóknir. Ætlast hefur verið til að rannsakað væri fyrir
ýmsum lyfjaleifum og aðskotaefnum, en þessum þó
helstum:
1. Ýmsum sterum og kynhormónum, svo sem DES (Di-
Ethyl-Stilboestrol) og ýmsum Testosterone og
Progesterone Oestrogen afbrigðum.
2. Ýmsum lyfjaleifum af mismunandi lyfjategundum,
svo sem Thyrostats, Beta-agonists og astmalyfja
(Clenbuterol, Salbutamol).
3. Ýmsum sýklalyfjum, greind í heild sem „Inhibitors“
og svo eru Súlfalyf og Chloramphenicol greind
sérstaklega.
4. Aðskotaefnum, svo sem sveppaeitri (mycotoxins),
þungmálmum (Kadmíum og blý), PCB.
Niðurstöður eru birtar bæði fyrir rannsóknir á sýnum
sem tekin hafa verið með slembiúrtaki (random
sampling) og á sýnum sem tekin hafa verið af grunuðum
9'95 - FREYR 381