Freyr - 01.10.1995, Blaðsíða 24

Áhrif snjóalaga
á efnamagn i jarðvegi
Jóhannes Sigvaldason, ráðunautur, Akureyri
Einu sinni fyrir langa löngu mœldi undirritaður efnamagn í mold úr snjódœld \
órœktarholti á Árskógsströnd (Helgi Hallgrímsson og Jóhannes Sigvaldason,
1974). Þar kom í Ijós að kalsíum í snjódœldamold var mjög lítið - mun minna en
í svipuðum jarðvegi þar á bersvœði.
Fosfór- og kalímagn var einnig
lágt en þar munaði ekki stóru á
annarri mold. Alyktað var á þeim
tíma um ástæður þessa í þá veru að
í dældina kæmi snjór snemma vetr-
ar og jörð næði sjaldnast að frjósa
og útskolun af þeim sökun meiri
heldur en þar sem mold frýs og
vatnshreyfing er takmörkuð í heilan
vetur. Að kalsíum hafi skolast út í
svo miklum meiri mæli úr snjó-
dældinni en kalíum, sem þar er í
sviðuðu magni og í öðrum jarðvegi,
verður ekki auðskýrt en fræði-
setningar segja að tvígildar jónir
eins og kalsíum eigi að bindast fast-
ar á jarðögnum en kalí og einnig
ætti þynning á jarðvökva að virka í
sömu átt. Hér eru fræðin þó með
ýmsum frávikum og hægt er að setja
upp reglu sem gæti skýrt þessa
niðurstöðu nægilega. í þessum texta
2 5,8 4,2
3 5,7 9,8
8 5,7 10,2
13 6,0 12,4
18 6,0 11,4
23 6,0 13,4
28 6,1 11,2
33 6,0 8,8
38 6,2 8,2
43 6,2 9,4
48 5,9 10,0
53 6,0 10,2
Jóhannes Sigvaldason.
verður þó ekki gerð grein fyrir því -
aðeins greint frá staðreyndum
1,4 16,5 5,0
1.4 16,5 4,8
1,2 18,5 4,7
1.2 22,3 5,8
1.3 24,0 6,3
1.5 24,0 6,7
1,1 22,5 7,0
1,1 22,0 6,8
1,0 23,0 6,9
1.1 23,0 7,0
1,1 21,0 6,0
1.2 22,0 6,8
málsins. Þeim sem þetta skrifar
hefur um nokkurt skeið leikið for-
vitni á því að vita hvort snjór sem
safnast fyrir við skjólbelti (eða skjól
yfirleitt) og leggst þar snemma
vetrar og liggur vetrarlangt hefði
sömu áhrif á mold við beltið undir
snjónum eins og reyndin varð með
mold í snjódæld á Arskógsströnd.
Við bæinn Naust rétt innan Akur-
eyrar er,myndarlegt skjólbelti ofan
bæjar við norðurjaðar túnspildu þar
á bæ. Belti þetta var gróðursett um
1965 og samanstendur af tveim röð-
um af viðju og einni röð á milli af
greni. Grenið hefur alla tíð átt erfitt
uppdráttar í skugga viðjunnar og er
kræklótt og smávaxið. Viðjan hins
vegar varð fljótt þroskamikil og
myndar nú belti sem er um 5-7
metra hátt og hefur svo verið um
nokkurt árabil. Að sögn ábúanda á
| Naustum, Antons Jónssonar, hefur
flesta vetur sett snemma allnokkurn
skafl sunnan skjólbeltis og hann
verið vetrarlangt. Engar mælingar
eru þó til af snjóalögum og heldur
ekki á klaka í jörðu við beltið.
I októbermánuði 1994 voru tekin
jarðvegssýni úr túninu sunnan
skjólbeltins á Naustum. Var hvert
sýni tekið á línu sem var u.þ.b. 100
metra löng og samsíða beltinu. Var
fyrsta sýni tekið mjög nærri belti (ca
tvo metra frá því) og næsta einum
metra þar frá og síðan með fimm
metra millibili þar til komið var
röska 50 m frá beltinu. Samtals urðu
þetta 12 sýni. Þessi sýni voru
þurrkuð á rannsóknarstofu eins og
önnur jarðvegssýni við stofuhita og
síðan efnagreind með þeirri aðferð
Tafla 1. Efnamagn í sýnum teknum í mismunandi fjarlœgð frá
skjólbelti við bœinn Naust innan Akureyrar.
Fiarlœgð Sýru- Fosfór Kalí Kalsíum Magnesíum
frá belti stig mg P/ meq K/ meq Ca/ meq Mg/
(m) (pH) 100 g 100 g 100 g 100 g
jörð jörð jörð jörð
41 <S frfvp- in.’9/>