Freyr - 01.12.1995, Blaðsíða 37

ÚREFNIí
SYRUR:
- EDIJ(SYRA
- PROPIONSÝRA
- SMJÖRSÝRA
Mynd 1. Feríll köfnunarejhissambanda um efnaskipti jóríurdýra. Myndin sýnir okkur í grófum dráttum hvernig feríll prótein-
sambandanna úr fóðrínu er um fremri hluta meltingarvegar hjá jórturdýri.
Til viðbótar þessu virðist flest benda til þess að þær
kjarnfóðurblöndur sem mest hafa verið notaðar
undanfarin ár séu PBV jákvæðar eða liggi mjög nærri
núllinu. Mikilvægasta viðfangsefni í kjölfar nýju
aðferðanna er að bregðast rétt við þessum
kringumstæðum.
Til þess að lækka PB V í heildarfóðrinu eru einkum um
þrjár leiðir að velja:
• Lækka PBV í gróðffóðri.
• Velja nýjar gróffóðurtegundir í fóðurskammtinn.
• Velja kjamfóður með lágu (neikvæðu) PBV gildi.
Lækka PBV í gróffóðri.
Ef við skoðum nánar á hvern hátt er unnt að lækka
PBV í gróffóðri er það fyrst og fremst á tvennan hátt.
Annars vegar með því að draga úr notkun á
köfnunarefnisáburði og hins vegar með því að slá
seinna. í fljótu bragði eru þessar leiðir báðar í hrópandi
mótsögn við þær almennu leiðbeiningar sem mörg
undanfarin ára hefur verið haldið að bændum um
mikilvægi þess að slá snemma og bera vel á. Þær eru því
tæpast raunhæfar. Að draga úr notkun köfnunar-
efnisáburðar gæti haft neikvæð áhrif á uppskeru, bæði í
orku og próteini, og seinkun á slætti gæti einnig haft
áhrif á gróffóðurgæði og gróffóðurát. Ljóst er að hér
verður að vega og meta kosti og galla beggja þáttanna.
Nýjar gróffóðurtegundir.
Af nýjum gróffóðurtegundum sem bændum standa til
boða til þess að lækka PBV í heildarfóðrinu koma
einkum til greina mysa, bygg (malað eða valsað) og
maís. Við okkar aðstæður er því tæpast árangurs að
vænta með þessari leið einni saman.
Val á kjarnfóðurblöndum.
Langmikilvægasta og skjótvirkasta aðgerðin sem
grípa má til til að lækka PBV er að velja fóðurblöndur
sem hafa lágt PBV gildi. Einn þáttur þessara breytinga í
fóðurmati er einmitt sá að kjamfóðuriðnaðurinn komi
ákveðið inn í breytingamar og taki þátt í að aðlaga
fóðurblöndur að þeim gróffóðurgæðum sem fyrir hendi
eru á hverjum tíma. það veltur mikið á honum hvemig
til tekst. Ekki er raunhæft að ætla að sú breyting sem
gera þarf á samsetningu kjamfóðurblandna verði snögg.
Ætla verður eðlilegan tíma til aðlögunar og varast
snöggar breytingar á samsetningu þess.
Forsvarsmenn kjarnfóðuriðnaðarins hafa tekið þeirri
málaleitan vel að gefa úr hið fyrsta bráðabirgðatölur
fyrir nýju gildin (FEm, AAT og PBV) til viðmiðunar
fyrir bændur svo að þeir geti þegar farið að leggja gróft
mat á fóðmn gripa sinna út frá hinum nýju fóður-
matsþáttum.
Helstu heimildir.
Tryggve Skjevdal og fl. 1992. Ny energi og proteinvurdering
for drövtyggere. STIL.
Bragi L. Ólafsson 1990 og 1995. Erindi á Ráðunautafundum
BÍ og RaLa.
Gunnar Guðmundsson 1987. Ársrit Ræktunarfélags Norður-
lands. 1987.
12 '95 - FREYR 509