Freyr - 15.07.1998, Side 10

1. tafla. Efniskostnaður við tankinn, krónur
Ómálaður tankur, rými 422 m3 982.207
Mykjuhræra 229.400
Drenbarki með tilheyrandi 25.565
Áfyllingar- og tæmingarrör (kranar o.fl.) 207.241
Steypa undir hræra og þakfót 35.335
Alls kr. (án vsk) 1.479.748
Epoxihúðun á tankplötur 215.433
Alls kr. (án vsk) 1.695.181
Efniskostnaður, kr. á rúmmetra 4.017
Mikill áhugi er nú víða fyrir
ídreifingu búfjáráburðar, en ein for-
sendan er sú að áburðurinn sé í fljót-
andi formi og þá ber aftur að sama
brunni varðandi geymslurými. Idreif-
ingin hefur ýmsa augljósa kosti í för
með sér og má þar nefna að reikna
má með eins og áður var getið stór-
bættri nýtingu köfnunarefnisins,
loftun jarðvegsins og minni meng-
un. Þá er einnig reiknað með að ill-
gresisfræ séu að miklum hluta gerð
óvirk og með þeim megi líka draga
úr sníkjudýrasmiti. Ókostir ídreif-
ingarinnar hafa hingað til fyrst og
fremst verið bundnir ýmsum tækni-
legum ástæðum. A síðasta ári var
verið að kynna nýja tækni sem er
mjög áhugaverð og byggir á því að
nota háþrýstar dælur til að fella
mykjuna niður. Með því móti má
losna við ýmsa ókosti eldri aðferða
og hún gefur sennilega meiri sveigj-
anleika varðandi dreifingartíma.
Stefnt er að því að fá þannig tæki til
reynslu á þessu ári.
Á fyrmefndri ráðstefnu voru
kynntir útreikningar þar sem gerð
var tilraun til þess að meta verðmæti
N, P, K í búfjáráburði sem til fellur
hér á landi. Þær niðurstöður sýndu
að ætla má að verðmæti áburðarins á
ári sé nálægt 290 milljónir kr. (Ema
Bjarnadóttir og Stefán Öm Valdi-
marsson 1992). Þá voru einnig
kynntar athuganir (Pétur Diðriksson
1992) sem bentu til að með því að
velja heppilegan dreifingartíma,
miðað við yfirbreiðslu, má ætla að
verðmæti áburðarins spöruðu um
2.400 kr. á hektara í tilbúnum áburði
og gæti jafnvel numið allt að 18 þús.
kr. á hektara á grænfóðurspildum. Af
þessum tölum sem hér hafa lauslega
verið reifaðar sést að geysileg verð-
mæti eru bundin í búfjáráburðinum
og því mikils um vert að geymslu-
rými hindri ekki heppilega nýtingu
hans og að beita megi tækni sem
gefur góða nýtingu úti á velli.
Útitankar - kostir -
annmarkar
Hér á landi hækkar meðalaldur úti-
húsa sífellt og þar með geymsluað-
staða fyrir búfjáráburð. Menn hafa
því leitað leiða til þess að endurbæta
og einfalda byggingamar almennt
og einnig hvemig einfalda má með-
ferð búfjáráburðar. Erlendis er kom-
in löng reynsla á að geyma búfjár-
áburðinn í útitönkum og því þótti
tímabært að gera athugun hér á landi
á því hvernig að slík aðferð myndi
reynast. Þeir kostir sem hvað helst
er teflt fram er að verð á rúmmáls-
einingu í slíkum útitönkum sé lægra
heldur en í hefðbundnum geymslum
og erlendis er oftast rætt um veru-
legan mun. Efniskostnaður við tank-
inn sem reistur var á Hvanneyri er
sýndur í 1. töflu.
Öll vinna við uppsetningu á
tanknum og frágangur lagna reynd-
ist vera 255 vinnustundir og þá er
ótalin jöfnun á undirlagi sem er að
sjálfsögðu mjög breytileg eftir að-
stæðum en var í þessu tilviki tvær
vinnustundir með jarðýtu og fimm
með dráttarvélagröfu. Vert er að
árétta að frá sjónarhóli framleiðanda
er hér um lítinn tank að ræða og |
stærðaráhrifanna til lækkunar á
rúmmetraverði lítt farið að gæta. Til
samanburðar er rétt að geta þess að
samkvæmt áætlun frá Bygginga-
þjónustu bændasamtakanna (Magn-
ús Sigsteinsson 1996) og Lánastofn-
un landbúnaðarins (Gunnar Jónas-
son 1998) er áætlað rúmmetraverð í
haughúsi um 5.955 kr. sé það um
350 m’ en um 5.000 kr. ef um 800 m’
geymslu er að ræða. I þessum tölum
eru ekki með dælubrunnar eða önn-
ur aðstaða til blöndunar og losunar
úr húsunum. Frávikin geta að sönnu
verið mjög mikil eftir því um hvers
konar geymslu er að ræða. Utitankar
eru því að öllum líkindum mun
ódýrari í uppsetningu, en að auki
geta þeir hentað afar vel við eldri
gripahús sem verið er að breyta og
þar sem þarf að bæta við geymslu-
rými. Utitankamir eru nokkuð stórir
að flatarmáli og þarf að koma þeim
fyrir á stað þar sem að hægt er að
útbúa slétt svæði eða slétt plan og
þar sé auðvelt að koma við búnaði
og tengja við búfjárhúsin. Kostir við
útitankanna eru ennfremur fólgnir í
því að þeir eru ákaflega einfaldir í
uppsetningu og með tiltölulega litl-
um tilkostnaði má auka rými þeirra.
Á hinn bóginn er fljótlegt að fjar-
lægja þá eða flytja til þar sem að
þeir eru einfaldlega skrúfaðir saman
úr einingum. Með nýjustu dælu-
tækni eru engin vandamál bundin
því að tengja útitankana við gripa-
húsin og það eru heldur engin vand-
kvæði á að losa geymslumar með
sömu dælum. Helstu annmarkar
sem menn sjá við notkun þessara
tanka er að þeir þurfa tiltölulega
mikið flatarmál og geta þá að sumra
mati verið til óprýði við gripahúsin.
Æskilegt er að ekki þurfi að byggja
yfir þá því að það eykur kostnaðinn
töluvert þó að framleiðendur bjóði
upp á tiltölulegar ódýrar lausnir í
þeim efnum. Einnig er nokkur upp-
gufun frá mykjunni en hún er þó
verulega háð því hvemig fyllingin
fer fram. Með þeirri tækni sem nú er
ráðlögð þá virðist uppgufun, t.d. af
köfnunarefni, vera alveg hverfandi
lítil ef marka má erlendar niðurstöð-
ur. Einnig sjá menn ókosti sem em
bundnir því að öll úrkoma lendir í
10 - Freyr 9/98