Freyr - 01.03.1999, Qupperneq 2

Heitar umrœður
um erfðabreytt matvæli í Bretlandi
Að undanförnu hefur umræða um
erfðatækni aukist mjög í Bretlandi.
Vísindamenn og stjórnarandstæð-
ingar hafa ásakað ríkisstjórnina um
að ganga erinda erfðatækniiðnaðar-
ins á kostnað heilsu og öryggis
fólks.
Á árinu 1997 birti erfðavísinda-
maður tilraunaniðurstöður senr
sýndu að rottur, sem fóðraðar höfðu
verið með erfðabreyttum kartöfl-
um, höfðu sýnt meiri merki um
sjúkdóma en samanburðarhópur
senr hafði fengið venjulegar kart-
öflur. Þessar niðurstöður voru
gagnrýndar af hálfu hins opinbera,
m.a. var því haldið fram að þessi
tilraun hefði aldrei verið gerð.
Málinu lauk með því að vísinda-
maðurinn var neyddur til að segja
upp starfi sínu.
Fyrr á þessu ári birtu 20 sam-
starfsmenn hans yfirlýsingu þar
sem þeir fullyrða að félagi þeirra
hafi haft rétt fyrir sér og yfirmenn
hans og ríkisstjórnin hafi haft á
röngu að standa. Auk þess lágu
fyrir upplýsingar unr að hið opin-
bera, sem í raun rak manninn, hafði
þegið fjárstuðning frá fyrirtækinu
Monsanto. Orð stendur gegn orði
og enn er óljóst hver kemst næst
sannleikanum.
Almenningsálitinu
er órótt
Þessari umræðu hefur skotið upp
nú þegar staðan er sú að skoðana-
kannanir sýna að 57% aðspurðra í
Bretlandi eru uggandi yfir erfða-
breyttum matvælum.
Almenningsálitið er sérstaklega
viðkvæmt eftir kúariðumálið. Vís-
indamenn fullyrtu árum saman að
ekkert samband væri milli riðu í
kúm o» bess afbrigðis af Craut/.-
2- FREYR 2/99
feldt-Jakobs sjúkdómnum sem
skaut upp í fólki. Vísindamennirnir
endurskoðuðu síðar þetta álit og
margir Bretar spyrja sig núna hvort
vísindamennirnir eigi einnig eftir
að skipta um skoðun á erfðabreytt-
um matvælum.
Hague, leiðtogi íhaldsflokksins,
sem vantar pólitískt mál til að
lumbra á ríkisstjórninni með, hefur
tekið málið upp. Hann krefst þess
að stjórnin fresti málinu þangað til
frekari niðurstöður fást um hugs-
anlega áhættu af neyslu erfða-
breyttra matvæla. Þar hefur þessi
leiðtogi íhaldsmanna tekið stefnu
sem leiðtogar annarra hægri flokka
í ESB deila ekki með honum.
Ráðgjafanefnd ríkisstjórnarinnar
í umhverfismálum hefur lagt til
frestun sem felur í sér að jurtir sem
annað hvort eru ónæmar gegn
skordýrum eða þolnar gegn varnar-
efnum fái ekki ræktunarleyfi næstu
þrjú árin. Á þeim tíma á að rann-
saka um kosti og ókosti á þessum
afbrigðum. Ríkisstjórnin fellst ekki
á þetta en hefur náð samkomulagi
við erfðafyrirtækin um að þessi
afbrigði verði ekki ræktuð til sölu
fyrr en að ári liðnu.
Stjórn Verkamannaflokksins er í
góðu sainbandi við erfðatækni-
fyrirtækin, of góðu sambandi, að
áliti gagnrýnenda, sem benda á að
háttsettir embættismenn stjórnar-
innar liafi flutt sig yfir til þessara
fyrirtækja eða kynningaraðila
þeirra. Þá hafa komið fram kærur
um að ríkisstjórn Verkamanna-
flokksins hafi þegið fjármuni frá
erfðafyrirtækjunum. Samkvæmt
öðrum heimildum hefur Clinton
forseti sannfært Blair, vin sinn, um
að leggjast ekki gegn erfðatækni.
Af hálfu stjórnarinnar er bent á
það að gagnrýnendur beiti hræðslu-
áróðri. Stjórnin vísar á bug gagn-
rýni vísindamanna og bendir á að
þeir vísindamenn, sem gagnrýni,
gagnrýni yfirleitt flest sem gert er á
þessu sviði.
Nokkrar verslunarkeðjur hafa
brugðist við almenningsálitinu með
því að merkja sérstaklega erfða-
breytt matvæli og aðrar með því að
hafa þessar vörur ekki á boðstólum.
Verslanakeðjurnar eru á varðbergi
gagnvart þessari þróun og halda því
fram að mikið sé í húfi fyrir þær ef
neytendur tapa trúnni á hina nýju
tækni.
(Internationella Perspektiv,
nr. 7/1999)
Lífrænt brennivín í Svíþjóð
Sænska fyrirtækið Vin & Sprit AB býður nú fram "lífrænt"
brenninvín, Láckö Slottsakevitt, fyrsta lífrænt vottaða vínið, hefur
slegið í gegn í sölu. Takmark fyrirtækisins er að árið 2006 hafi
notkun plöntuvarnarefna og tilbúins áburðar við ræktun á hveiti til
vínframleiðslu verið helminguð. Vin & Sprit framleiða 65 milljón
lítra af áfengi á ári og notar til þess 85 þúsund tonn af hveiti sem er
4% af hveitiframleiðslu í Svíþjóð.
(Bondebladet nr. 9/1999).