Freyr - 01.11.1999, Blaðsíða 4

Ritstjórnargrein
Að vera og/eða gera
Farsælt lífshlaup, jafnt í sveit og bæ, er
fólgið í því að hafa annars vegar verk
að vinna og hins vegar að sinna þörf-
um líkama og sálar. Augljóst er að ekki má
ofbjóða líkamanum til lengdar en við nánari
athugun er jafn ljóst að sálræna þætti manns-
ins má heldur ekki vanrækja ef ekki á illa að
fara.
Fólki er gefið mismikið þrek en til að það
skili einstaklingnum sem mestu ævina út má
ekki misbjóða því. Grein um þetta birtist
nýlega í norska búnaðarblaðinu Bondevenn-
en, (40. tbl. 1999) eftir Grete Gaard, hómó-
pata og bóndakonu, og fer hér á eftir út-
dráttur og endursögn úr henni:
Hvað innifelur það „að vera“ gagnstætt því
„að gera“. Eru það andstæður eða leiðir það
hvað af öðru. Margir tengja án efa það „að
vera“ við eitthvað óvirkt og leiðinlegt og það
að kæra sig kollóttan. Sá sem sér nýfætt
barn áttar sig hins vegar á gildi þess „að
vera“. Barninu leiðist aldeilis ekki og eitt-
hvað er á fullri ferð í því þó að það hafist
ekkert að. Það tekur á móti og allir vita
hvað það gerir öðru fólki, það bræðir hjörtu
þess og það vill allt fyrir barnið gera.
Fljótlega á æviskeiðinu verður manneskjan
virkari og þá verða fólki oft á mistök. Virka
lífið yfirgnæfir þá æ meira hina óvirku og
móttakandi hlið þess og við töpum hæfileik-
anum „að vera“. Við komumst á vald stjórn-
lausrar virkni, e.t.v. á sama hátt og íþrótta-
maður sem verður háður því að þjálfa sig og
endar með því að líkaminn lætur undan. Þá
fyrst sér hann að lífið hefur upp á margt
fleira að bjóða en þjálfun. Margir komast
jafnvel að því að lífið öðlast enn meiri til-
gang og verður enn meira gefandi heldur en
á meðan það snerist allt um þjálfunina. Það
stoðar ekki að segja þetta neinum sem þjálfar
á fullu, það nær ekki eyrum.
Ef fólk á að ná árangri í að takast á við
sjálft sig virðist vera nauðsynlegt að fórna
einhverju til að öðlast það sem er eftirsókn-
arverðara. Þessi fórn er mörgum slík ógn að
þeir gefast upp áður en þeir byrja. Árangur-
inn sést heldur ekki fyrr en eftir á og þó að
unnt sé að ímynda sér hann þá verður að
upplifa hann.
Bóndinn stendur andspænis ennþá erfiðari
þraut en íþróttamaðurinn. Hann á sér föður,
afa og langafa sem unnu frá morgni til
kvölds. Snemma á ævinni lærir sveitabarnið
að þannig er líf hinna fullorðnu og ef enginn
gefur því aðra fyrirmynd þá bíður þess sama
hlutskipti og forfeðranna. Það lærir ekki að
leika á aðra strengi en að vinna og vinna.
Það verður óöruggt í uppákomum í lífinu þar
sem það eitt gildir „að vera“, en handritið að
því hlutverki þekkir það ekki. Táknræn til-
felli í lífinu með það hlutverk eru samvera
með börnum, fjölskyldusamkvæmi, frí, með
maka sínum, vináttusambönd og veikindi.
Virknin er í sjálfu sér af hinu góða ef henni
er beitt rétt. Hún þarf að vera fólgin í því að
vera bæði virkur og óvirkur í senn. Það á sér
engan tilgang að liggja uppi í sófa og horfa
upp í loft. Óvirknin þarf að vera meðvituð
og stýrð, þar sem hið virka er eins konar
innri leit. Eg vil fá að vita hvað gerist í mér
þegar ég stoppa við, ég vil vera meðvituð um
spennuna í líkamanum, ef hún er fyrir hendi,
tilfinningalegar stíflur og andlegar hindranir.
Og vera fær um að þiggja hjálp til að komast
áfram.
Það er heldur enginn tilgangur í því að vera
virkur án þess að hafa jafnframt með sér
óvirku hliðina, hlið sem getur „séð“, vakað
4 - FREYR 12/99