Freyr - 01.04.2001, Blaðsíða 17

21. Guðbjartur Gunnarsson
bauð nýja fulltrúa velkomna til
þings. Hann taldi tímabært að nú
eftir þriggja ára starf núverandi
stjómar að líta yfir farinn veg og
jafnframt til framtíðar. Hann var
þeirrar skoðunar að okkur hefði
miðað talsvert á þessum þremur
árum. Búvörusamningur var gerður
í sauðfjárræktinni í samvinnu við
Landssamtök sauðfjárbænda, en
hann væri umdeildur eins og við
væri að búast. Mörgum finnst
samningurinn óþarflega flókinn,
ekki síst gæðastýringarkaflinn.
Bændur verða að tileinka sér gæða-
stýringu af trú á verkefninu en ekki
eingöngu til þess að hlíta skilyrðum
samningsins um stuðning. Hann
lagði áherslu á að reynt yrði að hafa
gæðastýringarhandbókina eins ein-
falda og frekast væri kostur. Varð-
andi landnýtingarþáttinn taldi hann
mjög öfgafull sjónarmið hafa verið
í umræðunni um nýtingu landsins.
Margir virðast eingöngu vilja horfa
á landið án þess að nýta það.
Mörgum bændum finnst að
forystan þurfi að vera sýnilegri.
Menn söknuðu viðbragða við
hertum reglum um dýralyf sem og
gegn innflutningi á írskum
nautalundum o.s.frv. Viðbrögðin
þóttu koma of seint. Forystan má
þó ekki verða fyrir ómaklegri
gagnrýni, en til að koma í veg fyrir
hana þarf hún að koma fram með
sýnilegri hætti í þjóðfélagsumræð-
unni. Ný öld er nú gengin í garð og
því tímabært að setja sér markmið
sem grundvallast á trú á landbúnað-
inum og framtíð hans. Höfuðmáli
skiptir góð fagleg þekking og vel
menntaðir bændur. Framtíðin
kallar á aukna menntun á öllum
sviðum þjóðfélagsins og landbún-
aðurinn má ekki sitja eftir í þeim
efnum.
22. Þórólfur Sveinsson fjallaði í
fyrstu um fyrirliggjandi skýrslu um
áhrif ESB-aðildar fyrir landbúnað-
inn. Dreift hefur verið útdrætti úr
skýrslu utanríkisráðherra og bað
hann menn að skoða sérstaklega
áhrif aðildar á afurðavinnsluna í
samhengi við frumframleiðsluna.
Kvótaverð í mjólk er hátt en með
kvótanum er verið að deila út nkis-
stuðningi upp á kr. 3,5 milljarða og
aðgangi að markaði þar sem heild-
arframleiðslan væri takmörkuð.
Aðalkostirnir við kerfið eru að það
er sjálbært og bændur hafa frelsi til
að taka sínar ákvarðanir innan þess.
Aður en þetta kerfi verður aflagt
verða menn að fá vissu fyrir hver
ríkisstuðningurinn mun verða inn-
an nýs skipulags og hvemig honum
verður komið fyrir. Hvaða öryggis-
net verður sett varðandi verðlækk-
anir? Flestar þjóðir nota kvótakerf-
ið til þess að mynda öryggisnet fyr-
ir afurðaverðið. Hvaða hliðarráð-
stafanir á að gera vegna röskunar
sem fylgja munu hugsanlegu af-
námi kvótans? Gríðarleg hröð
samþjöppun á sér stað í mjólkur-
framleiðslunni, en líklegt verður að
telja að herða muni mjög á henni,
verði kvótakerfið aflagt. Landbún-
aðurinn er orðinn mjög greinaskipt-
ur og kemur ekki fram sem ein
heild fyrr en að kemur að samskipt-
um við hið opinbera. Þessi stað-
reynd kom berlega fram á bún-
aðarráðsfundinum sem haldinn var
í desember sl. I mjólkursamningn-
um felst stærsta stefnumörkunin
fyrir mjólkurframleiðsluna. Hann
beindi því til félagsmálanefndar að
skoða vel hugmyndir um skipun
uppstillinganefndar vegna stjómar-
kjörs því að miklu máli skiptir að
verðandi stjóm verði hæf til að
vinna saman.
23.Jónas Helgason þakkaði í
fyrstu fyrir framlagðar skýrslur og
gögn og bauð ný félög og fulltrúa
velkomin til þings. Hann tók undir
með landbúnaðarráðherra að þing-
setningin hafi sett niður. Þá fjallaði
hann um þjóðlendukröfur ríkis-
valdsins og kvað það forkastanleg
vinnubrögð af farið væri af stað
með kröfugerð í A-Skaftafellssýslu
áður en dómur væri upp kveðinn
um Amessýslu. Eyðing minka, refa
og vargfugls er stórmál fyrir æðar-
bændur og bað ræðumaður stjóm
Bændasamtakanna að halda þeirri
kröfugerð á lofti. Að síðustu fjall-
aði hann um útræðisrétt jarða, en
slíkur réttur var metinn til hlunn-
inda í fasteignamati á 1090 jörðum
langt fram eftir nýliðinni öld.
Bændasamtökin mega ekki gefa
þessa kröfu eftir.
24. Sveinn Ingvarsson kvað það
jákvæða viðmót sem íslenskur
landbúnaður byggi nú við stafa af
því að neytendur bera ugg í brjósti
gagnvart þeim búfjársjúkdómum
sem farið hafa geyst í Evrópu að
undanförnu. Allt hefur þetta bland-
ast saman í umræðunni, þ.e. kúa-
riða, írskar nautalundir, gin- og
klaufaveiki og innflutningur fóstur-
vísa. Hann kvaðst treysta þeim yf-
irvöldum sem sjá um vamir okkar í
þessum efnum. Hann hryllti við til-
hugsuninni um hver staða íslenskra
bænda yrði ef upp kæmi gin- og
klaufaveikifaraldur í landinu. En
hættan stafar ekki eingöngu af inn-
fluttum pestum og segja má að á
Suðurlandi hafi geisað faraldur
salmónellu- og kamfýlóbaktersýk-
inga. Þessir sýklar eru viðvarandi í
umhverfinu, enda frárennslis- og
neysluvatnsmálum víða ábótavant.
Sunnlenskir búnaðarþingsfulltrúar
flytja á þessu þingi tvær tillögur
vegna þessara mála, þ.e. um sótt-
vamir í Leifsstöð og hins vegar um
lagningu vatnsveitna fyrir búfénað
í úthaga, en slíkar framkvæmdir
hafa ekki verið styrkhæfar sam-
kvæmt jarðabótakafla búnaðarlag-
anna. Hann fagnaði fmmvarpi til
laga um forðagæslu, búfjáreftirlit
o.fl. og taldi gott búfjáreftirlit draga
úr líkum á að upp komi sjúkdóma-
faraldrar. Þá er skyldumerking bú-
fjár nauðsynleg til þess að tryggja
gæðaeftirlit. Búfræðimenntun á
langa hefð á Islandi, en engu að
síður getur hver sem er keypt sér
jörð og hafið skepnuhald og fram-
leiðslu án þess að tryggt sé að hann
hafi til þess þekkingu. Krafan um
starfsréttindi bænda myndi auka
sjálfsvirðingu stéttarinnar. Traustur
fR€VR 3/2001 - 17