Freyr - 01.04.2001, Blaðsíða 24

Rannsóknastofnunar landbúnaðar-
ins kemur fram hæfni lúpínu til
uppgræðslu á lítt grónu landi. Ætla
má að uppgræðsla á landi, sem hef-
ur af landfræðilegum ástæðum
uppskerumöguleika, taki þannig oft
innan við 10 ár. Fjármagn til upp-
græðsluaðgerða og raunveruleg
uppskeruþörf ætti því að ráða
mestu um hvaða land verður friðað
tímabundið á næstu árum og tekið
til uppgræðslu með lúpínu.
Nýr verðlagsgrundvöllur
mjólkur
Nýr verðlagsgrundvöllur rnjólk-
ur, sem tók gildi um síðustu ára-
mót, er mikilvægur fyrir mjólkur-
framleiðendur. Það að sátt náðist
innan verðlagsnefndar um nýjan
verðgrunn, sem tryggði bændum
ekki lakara mjólkurverð en eldri
grunnur, var ekki sjálfgefið og eiga
þeir, sem að málinu komu, þökk
fyrir mikla og málefnalega vinnu.
Verð á greiðslumarki til mjólkur-
framleiðslu lýsir ef til vill best
væntingum bænda til mjólkurverðs
og afkomu næstu ára. Sífellt fleiri
bændur skynja þó annmarka gild-
andi fyrirkomulags á aðilaskiftum
að greiðslumarkinu og áhrif þess á
nýliðun og afkomu. Engin einföld
lausn er til en því fyrr sem fjallað
verður um það fyrirkomulag stuðn-
ings, sem við tekur eftir 2005, því
betri færi gefast til aðlögunar.
Búnaðarþing 1998 samþykkti að-
kornu Bændasamtakanna að inn-
flutningi NRF erfðaefnis til saman-
burðartilraunar þar sem rannsaka
skyldi áhrif þess að kynbæta ís-
lenska kúastofninn með því erfða-
efni. Deilur hafa staðið um málið
alla tíð síðan og það var ekki fyrr
en nú á haustdögum sem leyfi
fékkst til innflutningsins. Taka
fósturvísa stendur nú yfir í Noregi
og eru þeir frystir að töku lokinni.
Svo sem kunnugt er hefur Lands-
samband kúabænda ákveðið fyrir
sitt leyti að fresta innflutningi og
fyrir Búnaðarþing leggur stjórn BI
tillögu urn frestun. Tilaga um að
hætta við innflutning liggur einnig
fyrir þinginu. Væntanleg frestun
gefur nú tilefni til að ræða þátttöku
Bændasamtakanna í verkefninu og
hvemig rétt sé að standa að fram-
haldi þess.
Á landsmóti hestamanna á liðnu
sumri komu skýrt fram kynbóta-
framfarir í íslenskri hrossarækt. Is-
lenski hesturinn nýtur nú meiri at-
hygli en nokkru sinni fyrr og auk-
inn opinber stuðningur við greinina
gefur svigrúm til nýjunga og fram-
fara. Mikill samdráttur varð í sölu
íslenskra hesta erlendis í kjölfar
hitasóttarinnar fyrir tveimur árum
og hefur markaðurinn ekki náð sér.
Sumarexem veldur einnig víða erf-
iðleikum og eru miklar vonir
bundnar við viðamikið rannsóknar-
verkefni á því sviði sem nýhafið er
á Keldum og að mestu kostað af
Framleiðnisjóði landbúnaðarins.
Sala svínakjöts hefur aukist ár frá
ári um nokkurra ára skeið, sam-
hliða því hefur verð til framleið-
enda lækkað mjög, rekstrareining-
um fækkað en búin stækkað. Verð
til neytenda hefur einnig lækkað,
þó að í minna mæli sé og virðist nú
samkvæmt verðkönnunum að verð
til neytenda hér sé að nálgast neyt-
endaverð nágrannalanda sem aftur
leiðir til að dregið hefur úr þrýst-
ingi á innflutning.
Mikil samþjöppun hefur einnig
orðið í framleiðslu alifuglaafurða
samhliða lækkun framleiðenda-
verðs. Greinin hefur háð harða bar-
áttu við camphylobaktermengun og
hefur á liðnu ári náð miklum
árangri í þeirri baráttu.
Garðyrkja er í sókn
í garðyrkju eykst stöðug fjöl-
breytni afurðanna og ný tækni
lengir vaxtartíma margra tegunda
hefur, ásamt framþróun í kælitækni
og geymsluaðferðum, tryggt fram-
boð margra íslenskra gróðurhúsaaf-
urða og grænmetis nær allt árið.
Gæðin eru einnig viðurkennd og
munu þau eiga stærstan þátt í hve
vel íslenskt grænmeti stenst erlenda
samkeppni. Nýleg könnun Gallup
staðfesti sterka stöðu garðyrkjuaf-
urða okkar á innlendum markaði og
hefur sú staða styrkst frá fyrri
könnunum.
Mikill árangur hefur náðst í að
bæta gæði þeirra loðskinna sem
framleidd eru hérlendis og markað-
ir fyrir loðskinn eru að ná sér eftir
lægð undanfarinna ára. Þetta tvennt
eykur möguleika loðdýraræktar-
innar og unnið er að undirbúnigi
samningsgerðar um fyrirkomulag
loðdýraræktar og stuðning við
greinina.
Ferðaþjónustan hefur verið í ör-
um vexti undanfarin ár, ekki síst
ferðaþjónusta bænda víðs vegar um
landið. Fjárfestingar í greininni
hafa verið miklar en nýting þeirra
víða óviðunandi og þó betri á liðnu
ári en áður. Framtíð ferðaþjónust-
unnar er mjög háð því að hún eigi
möguleika á fjármögnun til langs
tíma á sanngjömum vöxtum.
Aukinn áhugi er einnig á nýtingu
hlunninda og vaxandi tekjur af
þeim. Þessum þætti í nýtingu
landsins gæða þyrfti þó að sinna
betur og þar eru víða ónotaðir
möguleikar.
Sala afurða jókst á liðnu ári
Meginhlutverk íslensks landbún-
aðar er að framleiða búvörur fyrir
innlendan markað. Sé lagt mat á
stöðu landbúnaðar í íslensku þjóð-
félagi er besti mælikvarðinn því
hvorki fjölmiðlaumræða og sýni-
leiki bændaforystunnar né árangur í
skoðanakönnunum heldur miklu
fremur sala búvaranna. Mælt á
þann kvarða getum við verið stolt
af árangri liðins árs. Sala mjólkur-
vara jókst um nálægt 3 %. Sala á
kjöti hefur aukist um nálægt 5 % og
nær sú aukning til flestra kjötteg-
unda. Sala á grænmeti og garð-
ávöxtun hefur einnig aukist. Ætla
má að þessi söluaukning svari til
yfír 100 ársverka á bændabýlum
landsins, auk margra starfa við úr-
vinnslu afurðanna.
Við hljótum að velta fyrir okkur
hvað valdi því að búvörur seljast nú
betur en nokkru sinni fyrr. Kaup-
máttur þjóðfélagsþegnanna er meiri
24 - pR6VR 3/2001