Freyr - 01.02.2003, Blaðsíða 20

Geldneyti á Stóru-Ökrum sem liggja við galopið. (Ljósm. íris Olga Lúðvíks-
dóttir).
takakaup, ekki má hins vegar
gleyma því að ef ekki er fenginn
verktaki í þessi verk má reikna
með verulega hærri fymingum
(vélakostnaði) þar sem kaupa
þyrfti stóra dráttarvél, rúlluvél og
pökkunarvél, ásamt því að ráða
einn aukamann í heyskapinn og
minnka afköst um a.m.k. helming.
Reynsla af breyttum heyskap
Þó að ég sjái verulegan ávinn-
ing íjárhagslega og vinnuspamað
við þá aðferð sem ég nota við hey-
skap finnast að sjálfsögðu einnig
gallar. Mér finnst til að mynda
ferbaggar (80x80x200 cm), líkt
og hefðbundnar 120 cm rúllur of
smáar einingar. A móti koma
mikil afköst í heyskapnum og að
mjög þægilegt er að gefa heyið úr
böggunum að vetri. Mín reynsla
er einnig sú að ekki er neitt vit í að
binda blautt grænfóður í ferbagga,
það er einfaldlega alltof lítið
magn sem kemst í hvem bagga.
Rúllumar eru aðeins skárri að
þessu leyti. Sú aðferð að raka allt
hey saman áður en hafist er handa
við böggun/rúllun gerir þá kröfu
að túnin séu slétt og helst vel lög-
uð. Eins verður sá sem rakar hey-
ið saman að vinna sitt verk vel,
annars er hætt við að dreifar verði
eftir á túninu. Þegar garðamir em
tilbúnir er bóndinn óháður vinnu-
tíma verktakans, sem ég tel mjög
mikilvægt. Vinnubrögð verktak-
ans á velli em ekki alltaf eins og
bóndinn vill. Skilin eru eftir bönd
og annað msl á túninu. Eins vill
brenna við að í hita leiksins sé eft-
irlit með pökkun bagganna ábóta-
vant.
Þegar öll túnin em undir í hey-
skapnum og rignir í heyið þýðir
ekkert að æsa sig yfir því. Ég þarf
a.m.k. tveggja sólarhringa góðan
þurrk til að ná heyjunum í plast.
Nú er svo komið að sumarið er
sá tími sem ég hef rýmstan tíma ffá
búrekstrinum. Ég hygg að mörg-
um bóndanum þætti það eftirsókn-
arverð staða að geta áhyggjulaus
tekið sér sæmilegt sumarffí með
fjölskyldunni, um mitt sumar.
Tímaffekasti hluti heyskaparins nú
orðið er heimakstur á heyi.
Ég tel að þessi breyting, að fá
verktaka í heyskapinn, liafi að
mörgu leyti farið fram úr mínum
björtustu vonum. Upphaflega
var ég fyrst og fremst að leita
leiða til að rninnka vinnuálag og
skapa möguleika á frítíma með
fjölskyldunni. Ég reiknaði aldrei
með að hagkvæmnin fjárhags-
lega yrði svo mikil sem raun ber
vitni. í stað þess að íjárfesta í
tækjum og vinnuafli, seldi ég
tæki. Margir bændur, sem við
mig hafa rætt, eiga erfitt með að
skilja hvemig ég þori að treysta á
að fá þjónustuna þegar ég þarf
hana. Að sjálfsögðu hafa komið
upp ýmiss konar smávægileg
vandamál, en þau hefur öll verið
hægt að leysa. Ég heyri líka á
mörgum bændum, sem ég hef
rætt þessi mál við, að þeir telja að
með þessari tilhögun hafi ég af-
salað mér nauðsynlegu sjálfstæði
til ákvarðanatöku í heyskapnum
sem bóndi verði skilyrðislaust að
hafa. Ég segi hins vegar að það
er þroskandi og lærdómsríkt að
ráðgast við aðra um þessi mál,
betur sjá augu en auga.
Því fer fjarri að ég ætli að segja
að sú aðferð sem ég nota við hey-
skapinn sé sú besta eða hagkvæm-
asta fýrir alla. Þetta hlýtur alltaf
að velta á búskaparaðstæðum. Ég
er þeirrar skoðunar að þessi að-
ferð geti verið hagkvæm fyrir all-
stór bú með takmarkað vinnuafl
og einnig að sjálfsögðu lítil bú,
ekki síst þar sem önnur atvinna er
stunduð með búskapnum. Þá tel
ég þetta vel skoðandi kost fyrir
roskna bændur sem vilja draga úr
vinnuálagi. Að sjálfsögðu er
framboð á verktökum mismikið
eftir svæðum, en auðvitað er
nauðsynlegt að hafa val um góða
verktaka til að þessi kostur sé
fýsilegur. Aðalatriðið er að bænd-
ur skoði vel alla möguleika áður
en fjárfest er í nýrri tækni.
Að lokum vil ég þakka Eiríki
Lofitssyni, ráðunaut, fýrir ómetan-
lega aðstoð við þessi greinaskrif.
Heimildir:
Hagþjónusta Landbúnaðarins,
2002. Aætlaður kostnaður við rúllu-
bagga og hefðbundna bagga sumarið
2002.
Skattframtöl, túnbók, heyefna-
greiningar, forðagæslu- og afurða-
skýrslur Bændasamtaka Islands fyrir
búið á Stóru-Ökrum 1.
116 - Freyr 1/2003