Freyr - 01.03.2003, Side 12

andi þrátt fyrir styrkingu gengis
krónunnar. Kindakjötið er eina af-
urð íslensks landbúnaðar sem
hægt er að selja úr landi fyrir
þokkalegt skilaverð. Samkvæmt
athugun Hagþjónustu landbúnað-
arins á framkvæmd sauðfjársamn-
ings er það fyrst og fremst staðan
á kjötmarkaðnum en ekki ákvæði
sauðíjársamningsins sem skert
hafa tekjur sauðfjárbænda.
6. Bjarni Stefánsson. Ræðu-
maður fjallaði í fyrstu um úr-
vinnslu stjórnar Bændasamtak-
anna á samþykktum síðustu bún-
aðarþinga. A síðasta þingi var
samþykkt að unnið skyldi að gerð
samnings við ríkisvaldið urn
starfsskilyrði í loðdýrarækt, sam-
bærilegan við það sem tíðkast í
nágrannalöndunum, en enn hefur
ekkert áunnist í þeim efnum. Svo
virðist sem stjóm Bændasamtak-
anna hafi lítið unnið í málinu á sl.
ári. Einum lið ályktunarinnar hef-
ur þó verið komið í framkvæmda,
þ.e. um skuldbreytingar, og því
ber að fagna. Næst benti hann á
að nýlega hafi í einni af stofnun-
um landbúnaðarráðuneytisins
verið tekin ákvörðun um að legg-
ja niður eina starfandi tilraunabú-
ið í loðdýrarækt í landinu. Hið
opinbera virðist ekki vera að
hugsa til langs tíma í þeim efnum
og er það til marks um áhugaleysi
stjómvalda um málefni greinar-
innar. Svo virðist sem Landbún-
aðarháskólinn á Hvanneyri hafi
tekið þá stefnu að starfrækja bún-
aðarmenntun án búrekstrar. Með
slíkri stefnu er að vissulega hægt
að spara mikla fjármuni. I sam-
keppnislöndum okkar leggja yfir-
völd myndarlega til grunnrann-
sókna. Þá er loðdýraræktin t.a.m.
notuð til byggðastuðnings í Nor-
egi. Síðasta búnaðarþing lagði
mikla áherslu á byggðastefnu, en
hverju vildu menn ná fram? I
hvaða landbúnaðargreinum átti
að Qölga störfum? Hvemig og
hvað mikið? Innan landbúnaðar-
ins er meðvitað verið að fram-
kvæma hagræðingu og verið að
fækka í búgreinunum. Hvar em
sóknarfærin? Hann bað menn síð-
an að velta því fyrir sér í hvaða
greinum íslensks landbúnaðar
væri hægt að auka framleiðsluna
vemlega án þess að það hefði
lækkun afurðaverðs í för með sér;
í hvaða greinum hans þurfi ekki
að leggja í aukið markaðsstarf til
að auka framleiðnina; í hvaða
greinum hans er framleiðsluaukn-
ing nýrra aðila stuðningur við þá
sem fyrir væm í greininni, hvaða
greinar hans væm óháðar yfirvof-
andi milliríkjasamningum og
hvaða greinar hans hefðu þegar
yfir að ráða því framleiðslu- og
markaðskerfi sem til þyrfti til að
auka mætti framleiðsluna veru-
lega. Það á við um nokkrar bú-
greinar og loðdýraræktin er ein
þeirra. Að lokum kvaðst hann
vonast til þess að bændur og
stjómvöld nýttu sér þau sóknar-
færi sem þau ættu í landbúnaðin-
um.
7. Kristinn Gylfi Jónsson.
Ræðumaður þakkaði í fyrstu góð-
ar ræður við setningu þingsins.
Hann kvaðst þess fullviss að stað-
an á kjötmarkaðnum yrði mikið til
umræðu á þinginu, en bað fulltrúa
að vera raunsæja um ástandið þar.
Markaðurinn mun leita jafnvægis
og það verður engin hönd sem
mun stýra aðgerðum til þess að
svo megi fara. Þeir framleiðend-
ur, sem aukið hafa framleiðslu
sína, verða að bera ábyrgð og
finna fótum sínum forráð í sinni
uppbyggingu. Þeir, sem hafa ver-
ið að byggja upp í alifúgla- og
svínaræktinni á undanfömum ár-
um, hafa verið að hugsa til langs
tíma. Til næstu ára munum við að
mestu leyti neyta innlendra bú-
vara. Ovissan um alþjóðasamn-
inga, hugsanlega inngöngu í Evr-
ópusambandið o.s.frv., er miklu
alvarlegri fyrir bændur en það
tímabundna vandamál sem við er
að glíma á kjötmarkaðnum.
Markaðurinn mun leita jafnvægis
með þeim hætti að þeir sem hafa
verið að framleiða of mikið munu
draga úr eða hætta framleiðslu.
Lánasjóður landbúnaðarins hefur
lánað hlutfallslega lítið til þeirrar
aukningar sem hefur orðið á að-
stöðu til svína- og alifúglaræktar á
undanfömum ámm. Sjóðurinn
gerði þó þau mistök að lána til Is-
landsfugls á Dalvík. Þar var um
óeðlilegt inngrip að ræða hjá
sjóðnum. Þá vom það pólitísk
hrossakaup sem urðu til þess að
Reykjagarður lenti í höndum Bún-
aðarbankans. Engin þörf var á
byggingu nýs sláturhúss á Hellu,
en Búnaðarbankinn var með því
að vemda hagsmuni sína á svæð-
inu. I stað þess að vinna saman
fóm menn hver í sína áttina og
niðurstaðan varð yfírkeyrsla í
framboði. Svína- og alifugla-
bændur hafa jafnan varast að
krefjast þess að dregið sé úr
styrkjum til sauðfjárbænda. Það
verður að ná fram hagræðingu og
mynda öflugan sölumátt á móti
innkaupamætti smásalanna. Reg-
inmunur er á milli aðstöðu fram-
leiðendanna í svínaræktinni og
gríðarlegur munur er á fram-
leiðslukostnaði einstakra búa þar.
Þá er ennfremur mikill munur
milli framleiðenda hvort þeir geti
keypt sér aðgang að markaði í
gegnum kjötvinnslur. Ef sauðfjár-
og nautgripabændur ætla að ná ár-
angri í úrvinnslu og sölu kjöts þá
verða þeir að byggja upp tvö stór
fyrirtæki til þess í landinu því að
meira þarf ekki til þess að þörfinni
sé fullnægt. Það er vissulega
óæskilegt að menn selji undir
framleiðslukostnaðarverði, en það
getur engu að síður verið nauð-
synlegt tímabundið til þess að
112 - Freyr 2/2003