Freyr - 01.03.2003, Síða 25

Athuganir á afkomu sauðijár-
bænda sýna að brúttótekjur þeirra
hafa haldist svipaðar að raungildi
undanfarin tíu ár að undanteknum
árunum 1994 til 1996, breytilegur
kostnaður hefur einnig breyst lítið
en hækkandi vextir og fymingar
hafa skert launagreiðslugetu.
Sérstök skoðun á afkomu sauð-
fjárbænda árið 2001 leiddi í ljós
að stuðningsgreiðslur höfðu
hækkað nokkuð frá fyrra ári en
markaðstekjur dregist saman að
sama skapi.
Utfærsla gæðastýringar í sauð-
fjárframleiðslu hefur reynst tor-
sóttari en ætlað var og var greiðsl-
um út á gæðastýrða ffamleiðslu
því frestað um eitt ár. Markmið
gæðastýringarinnar em hins vegar
þegar farin að skila sér sem kem-
ur fram í auknu markaðsstarfi,
bættri landnýtingu og markvissara
ræktunarstarfi.
Mikil hagræðing hefur átt sér
stað í svínarækt á undanfömum
10 ámm og hefúr framleiðslu-
kostnaður lækkað mjög. Svína-
bændur hafa verið knúnir áífam af
harðri samkeppni sem hefur
reynst mörgum þeirra erfið og
hefur búum fækkað hratt. Sam-
keppnin hefur þó keyrt úr hófi á
liðnu ári og munu nú öll svínabú í
landinu rekin með halla og eigið
fé víða gengið til þurrðar. Engar
vísbendingar em um að staða á
mörkuðum sé að lagast og eðlilegt
er að spurt sé hvort þetta sé ein-
faldlega afleiðing af fijálsu mark-
aðskerfi eða svínabændur skorti
vilja til að draga nægilega úr
framboði svínakjöts á markaði.
Allavega er ljóst að hver vika sem
líður í þessu umhverfi er svína-
bændum og ijölskyldum þeirra
dýr.
Framleiðsla alifuglakjöts jókst
mjög hratt á síðari hluta ársins og
verðfall fýlgdi í kjölfarið. Stór-
fellt tap er því hjá öllum framleið-
endum og getur slíkt ástand ekki
varað lengi. Sé kjötverð hérlend-
is borið saman við kjötverð í ná-
grannalöndum er verðmunur
mestur á kjúklingum. Þetta segir
okkur að hagræðingarmöguleikar
hljóta að vera fyrir hendi í grein-
inni og framleiðslukostnaður
muni lækka.
Afkoma í eggjaframleiðslu hef-
ur hins vegar skánað á liðnu ári
eftir langvarandi offramboð og
undirboð á eggjamarkaði.
Staða annarra búgreina
Landsmót hestamanna á Vind-
heimamelum í júlí sl. sýndi þjóð-
inni að miklar framfarir eru í
hrossarækt og mikill og vaxandi
áhugi bæði innanlands og erlendis
á íslenska hestinum.
Ekkert tengir betur saman sveit
og þéttbýli en hesturinn og starf-
semi honum tengd. Hestar og
hestamennska er einnig vaxandi
þáttur í þjónustu við ferðamenn en
sala reiðhesta hefur að undan-
fömu ekki skilað þeim árangri
sem vænst var.
Samningur um starfsskilyrði
garðyrkju var undirritaður í mars
sl. I kjölfar hans hefur skapast
meiri sátt um íslenska garðyrkju
og verð á afurðum hennar en ver-
ið hefúr um langt skeið. Samn-
ingurinn hefur varið afkomu
gúrku- og tómataframleiðenda
þokkalega en staða paprikufram-
leiðenda verið erfiðari í nýjum
umhverfi. Verðbreytingar í kjöl-
far samningsins munu hins vegar
hafa valdið verðlækkunum á ýms-
um öðrum garðyrkjuafúrðum og
blómaframleiðendur eiga sem fýrr
í miklum erfiðleikum.
Loðdýraræktin hefur búið við
verðsveiflur að undanfömu sem
vart telst til tíðinda. A fyrri hluta
ársins 2002 var skinnaverð á
mörkuðum gott og lágt gengi
krónunnar var greininni einnig
hagstætt. Nú hefúr loðskinnaverð
lækkað nokkuð og gengi krónunn-
ar er alltof hátt skráð sem veldur
vemlegu tekjutapi hjá loðdýra-
bændum.
Skuldbreytingar í loðdýrarækt
hafa verið í vinnslu allt síðasta ár
og sér nú fýrir endann á þeim á
þann veg að flestir fá einhverja úr-
lausn sinna mála. Loðdýrabændur
hafa á undanfömum ámm náð
miklum árangri í ræktunarstarfi
og þannig náð að framleiða verð-
mætari skinn sem mun styrkja
stöðu þeirra til ffamtíðar.
Skógrækt er án efa sú búgrein
sem hraðast vex um þessar mund-
ir. Skógarbændum ijölgar og
skógsvæðin stækka ár frá ári.
Auknir fjármunir eru lagðir í
skógræktarverkefni og víða vex
skógurinn betur en búist var við.
Margt bendir til að skógrækt verði
viðurkennd aðferð til kolefnis-
bindingar sem þá gæfi henni auk-
ið ljárhagslegt svigrúm.
Stöðugur vöxtur er einnig í
ferðaþjónustu bænda. A hverju ári
bætast við nýir aðilar og umtals-
verð aukning gistirýmis er hjá
þeim sem fyrir eru. Jafnframt
eykst framboð afþreyingar hjá
ferðaþjónustubændum, ekki síst
tengt íslenska hestinum. Fram-
leiðnisjóður landbúnaðarins hefur
um langt skeið stutt uppbyggingu
ferðaþjónustu í dreifbýli og var
meirihluti framlaga til nýsköpunar
á bújörðum á liðnu ári tengdur
ferðaþjónustu með einhverjum
hætti.
Þótt margt sé þannig jákvætt i
greininni valda óhagstæð gengis-
þróun og skammur nýtingartimi
fjárfesting henni erfiðleikum.
Rekstur Bændasamtakanna
Fjárhagsleg afkoma Bænda-
samtakanna var betri á liðnu ári en
fjárhagsáætlun gerði ráð fyrir og
rekstrarafgangur tæpar fimmtán
milljónir kr. Þótt rekstrarafgangur
sé ekki markmið í sjálfú sér gefur
niðurstaðan til kynna að þrátt fyr-
Freyr 2/2003 - 25 |