Freyr - 01.12.2003, Blaðsíða 46

Skýrsluhald í hrossarækt
2003
Þátttaka og umfang
Gagnabanki hrossaræktarinnar
stækkar ár frá ári og er þar um
að ræða folöld ársins, auk eldri
hross sem alltaf tínast inn og
upplýsingar um hross erlendis
frá. Um áramótin 2002-2003
voru skráð í WorldFeng alls 167
þúsund hross en þau voru nú um
þessi áramót komin í 190 þús-
und. Flest eru þessi hross auð-
vitað ættuð frá Islandi en hlutur
annara landa vex með ári hverju,
t.d. er öll danska ættbókin kom-
in inn í grunninn en hún telur um
20 þúsund hross. Um þessi ára-
mót voru í grunninum rúmlega
160 þúsund hross, sem fædd eru
á íslandi, samanborið við um
150 þúsund fyrir ári. Ef frá er
talinn folaldaárgangur ársins
2002, sem telur um 4400 gripi
(skráð folöld), og sá hluti af ár-
gangi 2003 sem hafði verið
skráður á þeim tímapunkti, alls
um 1900 folöld, þá hafa bæst i
grunninn á sl. ári um 3700 eldri
einstaklingar fæddir hérlendis. í
1. töflu er gefið yfirlit um skráð
folöld til lífs úr árgangi 2002
eftir svæðum og hlutfalli A-vott-
aðra. Af þeim folöldum, sem
komu inn til skráningar úr þess-
um árgangi, voru 85,6% sett á til
lífs fyrsta haustið (1. tafla),
12,2% var slátrað eða fellt og
2,2% drapst af einhverjum
ástæðum.
Eins og endranær eru lang-
flest folöld fædd á svæði Bún-
aðarsambands Suðurlands, eða
43%, en of lítill hluti þeirra er
þó A-vottaður samanborið við
landsmeðaltal eða 19%. í heild-
ina eru þetta um 500 fleiri fol-
öld en á sama tíma fyrir ári úr
árgangi 2001 en ekki er ljóst
hvort þessi árgangur er stærri
sem þessu nemur eða hvort
skýrsluskil eru betri að þessu
sinni. Það kernur nefnilega í ljós
að árgangur 2001 er kominn í
3692 einstaklinga þegar þetta er
skrifað. Samkvæmt WorldFeng
er búið að merkja 70% folalda-
árgangs 2002 og er í yfir 90%
tilvika notuð örmerking. Allar
svona vangaveltur verða líklega
1. tafla. Fjöldi skráðra folalda sett á til lífs úr árgangi 2002 (eftir svæðum)
Svæði Fjöldi Fjöldi % Fjöldi A-vottað A-vottað %
Suðurland (25,80-88) 1610 43% 309 19%
Vesturland (35-38,45) 509 14% 150 29%
Strandamenn (49) 13 0% 1 8%
V-Hún. (55) 207 6% 67 32%
A-Hún. (56) 363 10% 113 31%
Skagafj. (57,58) 572 15% 177 31%
Eyjafj. (65) 264 7% 89 34%
Þing. (66-67) 62 2% 28 45%
Austurland (75-76) 91 2% 42 46%
A-Skaft. (77) 51 1% 6 12%
Heildarfjöldi 3742 100% 982 26%
úr sögunni á næstu árum enda
hefur nú verið tekin upp skyldu-
skráning og skyldumerking á
öllum folöldum og er það mikil
framför. Erfitt er að skilja
hvernig menn geta staðið í
hrossarækt án þess að merkja
gripi sína.
Frjósemi
Á árinu 2003 var hafist handa
við að bæta úr skráningu á frjó-
semisþáttum. I tengslum við
kynbótasýningarnar voru skoð-
uð og mæld nákvæmlega eistu á
öllum stóðhestum. Gerð er betri
grein fyrir þessum atriðum í
pistli um kynbótasýningar hér í
blaðinu. Eftir næsta sýningar-
sumar verða síðan birtar með
skipulögðum hætti mikilvæg-
ustu atriðin úr þessum skoðun-
um þar sem það á við. Ur
skýrsluhaldinu má fá ágætlega
traustar tölur um heildarfrjó-
semi í stofninum en tölur um
frjósemi einstakra hrossa eru
því miður ekki nægilega
ábyggilegar. Stefnt er að því á
komandi ári að fá inn í skýrslu-
haldið öruggari tölur um ein-
staka stóðhesta í gegnum óm-
146 - Freyr 10/2003