Freyr - 01.10.2004, Blaðsíða 31

Skilvindan létti ómældri vinnu af húsmæðrum og bætti nýtingu mjólkurfitunn-
ar til muna. Skilvinduna má telja meðal áhrifamestu búnaðarnýjunga tækni-
aldar. Hér skilur Krístjana Jónatansdóttir mátnyt Hvanneyrarkúnna á fram-
anverðri tuttugustu öld og hefur til þess vélknúna skilvindu. (Mynd úr fórum
Þórhalls Halldórssonar).
og beinum samgöngum gerðu æ
fleirum kleift að nema hvað var að
gerast meðal nágrannaþjóða, og
umbótamenn, t.d. Jón Sigurðsson
forseti, voru óþreytandi að hvetja
bændur til dáða. A seinni hluta 18.
aldar og á fyrri helmingi þeirrar 19.
komu ýmis tæki ffam erlendis sem
ekki rötuðu til Islands fyrr en fram-
anvert á þeirri tuttugustu - nefiia má
plóga, herfi, sláttuvélar og fleiri
heyvinnutæki. Athyglisvert er einn-
ig að í bréfurn Vestur-Islendinga,
rituðum heim til gamla landsins,
mátti t.d. þegar um og uppúr 1880
lesa um tæknivædda fóðurrækt,
mjólkurvinnslu og fleira sem ekki
hóf að breiðast út hérlendis fyrr en
20-40 árum seinna. Þótt tæknin
væri til skorti skilyrði fyrir því að
hana mætti nýta.
Batnandi afkomumöguleikar
fólks í þéttbýli og breytt kjör vinnu-
fólks undir lok 19. aldar ýttu án efa
einnig undir nýsköpun og tækni-
væðingu búverka. Tæknivæðingin
naut líka stuðnings Alþingis þar
sem bændur áttu að vonum rík ítök.
Vaxandi og hagstæðir markaðir fyr-
ir búsafurðir hvöttu bændur einnig
til nýbreymi. Með nokkurri einfold-
un má segja að umbætur við alda-
mót fælust einkum í sókn eftir betri
nýtingu vinnuafls, ekki síst aukn-
um afköstum við heyöflun.
Hræringar með
HEIMASTJÓRN
Ahersluefni íslenskra bænda í
upphafi 20. aldar var, svo sem
löngum áður, að efla og auðvelda
heyöflun búanna. Þeim þótti ríða
á að koma sem mestu af hey-
skapnum á greiðfært og helst
ræktað land og verja það ágangi
Annáll Freys
Ljáblöðin
Ágúst Helgason óðalsbóndi í Birtingaholti vakti máls á
því við Búnaðarfélag íslands, að kvartað væri um að Ijá-
blöðin væru ekki úr eins góðu stáli nú eins og þau hefðu
verið í byrjun. Út af þessu bað félagið Kristján Jónasarson
verzlunarerindreka að grenslast eftir þessu hjá verksmiðj-
unni í Sheffield, sem býr blöðin til. Þetta gjörði hann í vet-
ur og tjáði forstöðumönnum verzlunarhússins Wm Tyzak
Sons & Turner frá þessu. Afieiðingin af þessu er sú, að
smíðuð verða tvennskonar blöð fyrir ísland, önnur til að
leggja á stein en hin til að klappa. Hvert einstakt blað sem
á að hvetjast á steini, verður merkt með orðinu “hart” og
utan á hverjum umbúðum verður miði með þessum orð-
um: ‘‘Þessi Ijáblöð eru hörð og verður að hvetja þau á
hverfisteini”. Þau blöð, sem klappa má, verða merkt hvert
einstakt með orððinu “stilt”, og utan á umbúðunum á að
standa: “Þessi Ijáblöð eru stilt og má klappa þau”.
Þeir sem kaupa Ijáblöð, þurfa að athuga að þessi orð
sem nefnd voru standi á þeim, og sömuleiðis verksmiðju
merkið.
Kristján hefir og fengið verksmiðjuna til að búa til Ijá-
bakka eftir íslenzkri fyrirmynd, og verða þeir til sölu hér í
sumar.
Freyr 1904, bls. 39-40.
Freyr 7-8/2004 - 31 1