Mjölnir - 15.02.1950, Blaðsíða 1

MJÖLNIR kemur ekki út í næstu viku
7. tölublað.
Miðvikudagur 15. febr. 1950
13. árgangur.
Fellt að bæjar- og sveitarfélög hafi
íorkaupsrétt að nýju togurunum
Hinn- 3. þ.m. fór fram í neðri
deild Alþingis atkvæðagreiðsla
eftir aðra umræðu um Ikaup
þeirra 10 togara, sem verið er
að smíða í Bretlandi. Kom þá
til atkvæða tillaga Einars 01-
geirssonar um, að bæjar- og
sveitarf élög skyldu haf a for-
kauþsrétt að togurum og 85%
andvirðis þeirra, sem hluta af
láni þvií, sem níkisstjórnin hefur
þegar teikið í Bretlandi vegna
togarakaupanna. Var tillagan
felld með 12 atkv. gegn 7, og
voru 8 f jarverandi en 8 sátu
hjá, og er þetta talin ein ve
sældarlegasta atkvæðagreiðsla,
sem fram hefur farið á íslandi.
VANJRU JHALDSINS
á landinu og þjödinni
I blaðinu „Siglfirðingi", sem
út Ikom 9. febr. s.l. er mikið
ibýsnast yfir því, að Mjölnir og
Önnur blöð sósíalista skuli vera
andvíg „Marshall-aðstoðinni"
og að þau skuli benda á afleið-
ingar hennar hjá þeim þjóðum,
sem „notið" hafa hennar í hvað
rlílkustum mæli. Bent hefur
verið á atvinnuleysið, ssem farið
hefur sívaxandi í þeim löndum,
sem „Marshall-hjálpina" hafa
þegið, — bent hefur verið á það,
hvernig hið erlenda fjármagn
og innflutta vörumagn hefur
aukið öryggisleysið hjá vinnu-
stéttum þessara landa og um
leið grafið undan framtííðarör-
yggi þjóðanna. Þetta eru stað-
reyndir, sem í ljós eru komnar,
og þýðir ekkert fyrir hinn
pasturslitla ritstjóra áhalds-
Iblaðsins að berja höf ð.i við sein-
inn og neita þessum staðreynd-
um. . ,
Þá telur íhaldsritstjórinn, að
við sósíalistar séum að vinna
gegn hagsmunum lands okkar
og þjóðar, þegar við andmæl-
um þessum kíæk jabrögðum
Bandarákjamanna, sem foölluð
eru Marshall-hjálp.
Hann telur, að við séum á móti
virkjun Sogsins, á móti því, að
nýir togarar verði keyptir og
s.frv. Segir hann, að slíkt sé í
samræmi við hinar óþjóðhollu
skoðanir okkár, við viljum
köma öllu í strand og hugsum
eingöngu um hagsmuni Rússa,
— þessvegna séum við á móti
, ,Mar shall-h jálpinni''.
FORSENDA VANTRtJAR-
INNAR
Og þannig er haldið afram
satt og stöðugt að veilkja trú
þjóðarinnar á sinn eigin mátt,
á möguleilka hennar til auk-
innar hagnýtingar auðlinda
landsins. Þáð á að berja því inn
í höfuð þjóðar, sem á síðustu
8—10 árum hefur búið við meiri
hagsæld en nokkur önnur þjóð,
að henni sé ómögulegt að lifa í
landi sínu og hagnýta gæði þess
nema með tilstyrk erlends her-
veldis.
íslenzka þjóðin, sem á styrj-
aldarárunum, iþegar • flestar
aðrar þjóðir voru flakandi S sár-
um eftir óargadýr auðvaldsins,
nazismann, græddi miHjónir á
milljónir ofan og hefur síðan
hagnýtt sér þennan gróða að
mestu til uppbyggingar at-
vinnulífi landsmanna, hún á
erfitt með að skilja hina tak-
marlkalausu vantrú, sem íhaldið
lýsir yfir á hana með slíku tali,
og því, sem í Siglfirðing birtist
s.'l. vilku. Og það er ekki nóg,
að lýst sé yfir vantrausti á ís-
lenzku þjóðinni, heldur liíka á
Islandi.
Séu aðgerðir forráðamanna
íhaldsins, þeirra, sem mest hafa
komið nálægt stjórn landsins á '
undanförnum árum, svo sem
Bjarni Benediktsson, skoðaðar
í ljósi þessarar vantrúar, þá er
tíkki óeðlilegt þó sá grunur
vakni hjá heiðarlegu fólki, að
marlkaðsvandræði þau, og þar
af leiðandi gjaldeyrisskortur,
sem þjóðin á nú við að stríða,
séu að meira eða minna leyti
tilbúinn af þessum „vantrúar-
postulum" og ætli þeir með
þessum vandrseðum að finna
forsendu vantrúar sinnar á
þjóðinni og sanna síðan, að
ógerlegt sé fyrir Islendinga að
lifa á Islandi nema fyrir banda-
rískt mútu- og gjafafé.
Hér áður fyrr þótti það neyð-
arúrræði, að taka lán erlendis,
og stóð þjóðin þá mörgum þrep
um neðar hvað tækni snerti, og
þá var hún hka mörgum sinn-
um fátækari að framleiðslutælkj
um og verksmiðjum til að vinna
úr hráefnum. En nú eru tekin
dollaralán, tugir milljóna eftir
(Framhald á 4. síðu)
MINNINGARGREIN
um Dýrleifu Einarsdóttur
biður næsta blaðs.
Þessi atkvæðagreiðsla var á
dagskrá neðri deildar í hálfan
mánuð áður en hún var fram-
kvæmd, en var alltaf tekin út
af dagskrá — vegna bæjar-
stjórnarikosninganna.
Við atkvæðagreiðsluna sögðu
já aflir þingmenn sósáalista í
deildinni og einn íhaldsmaður.
Nei sögðu 6 framsóknarmenn
og 6 íhaidsmenn. Hjá sátu 3
íhaldsmenn, 2 kratar og 3 fram
sólknarmenn, og fjarverandi
voru 3 kratar, 1 framsóknar-
maður og 4 íhaldsmenn.
Sérstaka athygli vakti hin
kvígulega afstaða kratanna við
þessa atkvæðagreiðslu, þar sem
þeim ýmist sátu hjá eða voru
f jarverandi, en þeir hafa notað
nýju togarana mikið sem kosn-
ingabeitu bæði fyrir aiþingis-
kosningarnar í haust og bæjar-
stjórnarkosningamar. „Nýsköp
unartogara inn á hvert heim-
ili" kvað hafa verið kjörorð
Stefáns Jóhanns í Eyjafjarðar-
sýslu í haust, og Emil Jónsson
er talinn hafa ráðið skipshafnir
á þrjá af þessum togurum í
Hafnarfirði fyrir bæjarstjórnar
kosningarnar, en alls munu
frambjóðendur afturhaldsflokk
anna þriggja hafa lofað bæjar-
félögum úti á landi yfir 70 tog-
urum samtals, fyrir alþingis-
kosningarnar í haust.
Alþýðuílokkunnn og
íramtíð bans
Alþýðuf lokksmenn gera mikið
að þvi aö jaina ser við sösiial-
d.emokrataiiOkka nagrannaa.and
anna. Kaila þa bræöraíioiciia Ai-
pyöuiioiiKsms, telja þeirra
sigra sma sigra og kappkosta
ynrieitt að teija fóJlki trú um,
að her sé um aö ræða hliðstæða
í(loklka, sem hafi sama hiut-
verki að gegna. Sáðan draga
Alþýðuílokksmenn þá ályktun
af öliu saman, að iþar sem
sósíaldemókrataflokkar ná-
grannalandanna séu stórir og
áhriíanílkir flokkar, hljóti Al-
iþýðuflokkurinn að verða það
iika. Ekki þarf langrar né ýtar-
legrar athugunar við til að sjá
hve fljótfærnisleg slík ályktun
er, og hve langt er frá þvd, að
Allþýðufloklkurinn geti jafnað
sér við sósíaldemóikrataílokka
nágrannalandanna. Að viísu
hafa sósíaldemókrataflokkar
nágrannalandanna komið í veg
fyrir einingu alþýðunnar og
hindrað að sósíalisminn kæm-
ist á, og í þessu starfi haft nána
samvinnu við atvinnurekendur
og auðmenn, en þó beitt sér
fyrir margvíslegum umbótum
aiiþýðunni til handa. Hinsvegar
hefur Alþýðuflokkurinn undan-
farin þrjú ár, einbeitt allri sinni
orku að þvi að berjast gegn um
bótum, en fyrir kjaraskerðing-
um aliþýðunnar. Þá er þess og
að geta, að í nágrannalöndun-
um er verkalýðshreyfingin um
það bil hálfri öld eldri en verka-
lýðshreyfingin á Islandi, í ná-
grannalöndunum á verkalýðs-
hreyfingin við að stríða erfða-
venjur og hjátrú, sem þyngir
allt hennar starf. Engu slíku er
til að dreifa á Islandi. Hin unga
venkalýðshreyfing á Islandi hef
ur stigið yfir mörg þrep í þró-
uninni og mun aldrei binda sér
þann f jötur um fót, sem verka-
Togararnir seldit fyrir 105 millj. kr. 1949.
Samlkvæmt opinjberum heim-
ildum seldu 46 íslenzkir togar-
ar fiök fyrir um það bil 4 millj.
sterlingspunda eða nærri 105
milljónir ísl. króna á árinu 1949,
í 428 söluferðum til Bretlands
og Þýzkalands.
Söluhæstur var Röðull, sem
seldi fyrir 136 þús. sterlings- •
pund, í 12 ferðum, næst var
Akurey, seldi fyrir rúml. 131
þús. pund, í 13 ferðum, og þriðji
í röðinni var Jón forseti, sem
fór 12 ferðir og seldi fyrir tæp
130 þús. sterlingspund.
10 togarar náðu 10 þús.
punda sölu í ferð, að meðaltali,
allt árið.
Árið 1948 voru togamir 49.
Fóm þeir alls 504 söluferðir og
seldu fyrir- 4,8 milljónir sterl-
ingspunda eða 127 milljónir ísl.
króna.
Sósíalistafélag Sigluf jarðar
þakkar hér með öllum þeim mörgu, sem
unnu fyrir C-listann í bæjarstjórnarkosn-
ingunum, bæði f yrir kjördag og á kjördegi.
Þá þakkar félagið öllum þeim, sem létu
af hendi upphæðir í kosningasjóðinn.
Kosninganefndin
lýðshreyfing nágrannaland-
anna hefur gert.
, Alþýðuflokkurinn var mjög
róttækur flokkur fyrsti árin, en
fljótlega fór að hallast á ógæfu-
hlið, um 1930 var svo komið, að
hinum framsýnustu og alvar-
legustu flokksmönnum ofbauð.
Fomsta flokksins var mest-
megnis skipuð þröngsýnum
afturhaldsseggjum, sem skoð-
uðu það sem sitt hlutverk að
halda aftur af verlkalýðnum og
sVeigja aUa póliták flokksins til
samræmis við afturhaldið. Uai
haustið 1930 stofnar svo rót-
tækasti hluti floklksins komm-
•únistaflokkinn. Viðbrögð hinna
afturhaldssömu Allþýðuflokks-
foringja voru næsta lærdóms-
rik, ráðstafanir þeirra, við því,
að hin pólitísku samtök allþýð-
unnar vom 'klofnuð, vom ekki
sáttaumleitanir, heldur nánara
samstarf við afturhaldið og of-
beldisráðstafanir gegn hinum
nýja flokki. 1 verkalýðsfélögun-
um, sem Alþýðuflolkksmenn
stjórnuðu, hófust ógrímuklædd
ar ofsóknir gegn kommúnistum
og í Aliþýðusamibandinu var lög-
leitt, að enginn mætti sitja Al-
iþýðusambandsþing, nema að
undirrita fyrst, að hann væri
Alþýðuflokksmaður. Næstu ár-
in unnu svo Allþýðuflokksmenn
að því að kljúfa þau verkalýðs-
félög, sem þeir yom í minni-
hliita í, er þar skemmst að
minnast, að bæði verkalýðsfé-
lögin á Siglufirði vom klofin.
Til þessara fólskuverlka naut
Aiþýðuflokkurinn auðvitað
stuðnings atvinnurekenda. Var
það jafnan segin saga, að hve
fámenn sem klofningsfélögin
vom, viðurkenndu atvinnurek-
endur þau strax, sem samnings-
aðiija, enda vom klofningsfé-
lögin óspör á að lækka kaup. —
Saga Allþýðuflokksins árin 1930
til 1940, þegar margar vinnu-
deilur og verkföll vom háð og
floklkurinn skipulagði verkfalls-
brjótastarfsemi í öllum hin-
um stærri verkfölium, er saga
svilkarans sem braut allar brýr
að baki sér til heiðarlegs lífs.
Árið 1938 er gerð tilraun til að
sameina kommúnistaflokkinn
og AJIþýðuflokkinn, sú tilraun
endaði með þvi að Sósíalista-
floikkurinn var stofnaður, með
meðlimum kommiúnistaflokks-
ins og því, sem til var af heiðar-
legum verkalýðssinnum í Al-
þýðuflokknum. Sósíalistaflokk-
urinn setti sér rýmri stefnu-
skrá en kommúnistaflokkurinn.
Var það gert með þeirri hugs-
|ui, að bæði sósíaldemókratar
og kommúnistar gætu verið í
flokknum og unnið saman. —
Engin efi er á því, að þetta var
mjög skynsamlegt, enda hefur
reynslan sannað, að samstarf
hefur orðið ágætt í Sósíalista-
flokknum, milli kommúriista og
sósíaldemókrata.
Alþýðuflokkurinn leggur
mikla áherzlu á, að breiða yfir
þá staðreynd, að Sósíalista-
(Framhald á 4. síðu). •;