Mjölnir - 22.03.1950, Blaðsíða 1

Cen^islækkunarlu:
samþykkt
Stjórnarflokkarnir heyktust á ákvæðinu um
heimild handa ríkisstjórninni og Landsbank-
anum til að fella gengið upp á sitt eindæmi.
Verka
srádstef
mótmælti harðlega gengislækkuninni og taldi, ú verkalýðsfél.
bærí að gera alvarlegar gagnráðstafanir til
Áleit að vandamál atvinnuveganna yrðu aðeins
leyst með öflun nýrra markaða, — afnámi ofsa-
gróða verzlunarstéttarinnar, lækkun reksturs-
kostnaðar og fleiri svipaðra ráðstafana.
Á ráðstefnu verkalýðsfélag-
anna, sem haldin var í Reykja-
vík 12.—14. |þ. m. var samþykkt
einróma löng ályktun um dýr-
tíðar- ©g kaupgjialdsmál. Er þar
mótmælt gengislækkun iþeirri er
Alþingi hefur nú ákveðið, —
og ályktað, að verkaJýðsfélögin
verði að gera alvarlegar ráðstaf
anir til að mæta þeirri kjara-
rýrnun, sem óhjákvæmilega leið
ir af henni fyrir launiþegana. —
Fara hér á eftir nokkrir þýð-
ingarmestu kaflar ályfctunarinn
ar: (Allar leturbreytingar eru
Mjölnis).
„Frumvarp þetta (þ.e. géngis
lækkunarfrumvarpið) er til örð-
ið án þess nokkurt samráð hafi
verið haft af ríkisstjórn þeirri.
er frumvarpið flutti, við launa-
stéttir landsins eða samtök
þeirra um úrræði til að koma
rekstri framleiðslutækjanna á
þann grundvöll, að þau geti sem
mest staðið á eigin fótum, og
verður slíkt að vítast af alþýðu
samtökunum. Efcki sízt iþegar
vitað var að stefna aliþýðusam-
takanna hefir, frá jþví aukinnar
verðbólgu fór að gæta, verið sú,
að stöðva Ibæri dýrtíðina.
Nefndu frumvarpi er að sögn
ætlað að skapa útflutnings-
framl. heilbrigðan starfsgrund-
völl. I þessu skyni telja höfund-
ar f rumvarpsins nauðsynlegt að
tilflutningur tekna eigi sér stað
innan hagkerfisins um ca. 120
milljónir króna, þ.e. að til sjávar
útvegsins skal veita upphæð
***s#s#srt**s*s#s#tr«s#\#*s#*t#*vr>***s#sr*s#sr*#s#sri
Neitað um fjár-
festingarleyfi
Á bæjarstjómarfundi 28.
febrúar s.l. las bæjarstjóri
upp tilkymningu frá Fjár-
hagsráði, bar sem Siglu-
f jarðarkaupstað er neitað
um endurnýjun á fjárfest-
ingarleyfi fyrir gagnfræða-
skólabyggingu og sjúkra-
húsbygginu hér.
þessari frá einhverjum öðrum
aðilum 1 hagkerfinu, og samkv.
frumvarpinu er svo ráð fyrir
gert, að upphæð þessi, ekki lægri
en hún er skuli að mest öllu leyti
tekin af alþýðu manna, þ.e. þeim
þegnum þjóðfélagsins, sem erfið
ust fcjör eiga við að búa."
,yFrumvarpið gerir ráð fyrir
í 4. grein að breyta útreikningi
vísitölu framleiðslukostnaðar
launþegum til mikillar óþurftar.
Þá er sá háttur, sem er í 7. grein
frumvarpsins er ætlaður að á
verði hafður um launabreyting-
ar samfcv. hinni nýju vísitölu á
þann veg, að launþega-samtökin
geta ekki við unað. Gæti svo far-
ið í höndum ófyrirleitinna
stjórnarvalda, að uppbót sú, er
frumvarpið gerir þó ráð fyrir,
að launþegar fái til að mæta
hækkuðu verðlagi, er leiðir af
gengislælkkuninni verði að engu
gerð. Ákvæði 9. gr. frumvarps-
ins þess efnis að ekki skuli verzl
unum leyft að leggja á þá krónu
töíu, sem vörurnar hækka um,
vegna gengislækkunarinnar, er
greinilega ætlað til þess eins að
sýnast svo og áJkvæði 10. gr. um
verðtollinn.
Fengin reynsla af hinu gjör-
samlega máttvana verðlagseftir-
liti, svo og sú staðreynd, að verð
tollurinn eftir breytinguna, mun
gefa meiri tekjur en áður, miðað
við sama innflutningsmagn,
sannar bezt, að hvorugt um-
ræddra ákvæða mun ekki hefta
dýrtíðina, heldur þvert á móti
auka bana. Ákvæði 11. gr. um
framleiðslugjald og ákvæði 12.
gr. um sérstakan eignaskatt,
eru ekki þess eðlis, að leggjandi
sé mikið upp úr þeim sem tekju-
stofnum, og mun því eins og áð-
ur er að vikið, að sú tekjutil-
f ærsla, sem þarf að eiga sér stað
innan hagkerf isins og veita á til
útflutningsframleiðsl. fyrst og
f remst tekin af iaunþegunum —
allri alþýðu manna, sem þegar
hefir á sínum herðum þungar
byrgðar að bera, byrgðar, sem
dýrtíð og verðbólga á megin sök
á. Hinsvegar er þeim sem breið-
ust hafa bökin efnahagslega,
vægt, svo að algjört ranglæti
verður úr.
Ráðstefnan lítur svo á, að
frumvarpið tryggi ekki lausn
þeirra vandamála sem íslenzkt
atvinnulíf á nú við að búa, né
veiti alþýðu manna þá atvinnu
og afkomuöryggi sem telja verð
Framhald á 4. siðu
Atvinnuleysis
skránin
Atvinnuleysisskráning f ór hér
fram dagana 13., 14. og 15.
marz s.l. Komu alls 80 menn til
skráningar.
Af þessum 80 mönnum eru
26 einhleypir.
20 eru kvæntir en hafa ekkert
íbarn á framfæri.
34 eru kvæntir, og hafa sam-
tals 95 börn á framfæri.
Meðalatvinnuleysistími þeirra
sem til skráningar Ikomu, var
18 vikur. Þessi atvinnuleysingja
tala er mjög há, þegar tekið er
tUlit til þess, að allt að 200
manns mun >vera f jarverandi úr
bænum í atvinnuleit.
Gengislækkunin
Eins og kunnugt er nemur
gengislækkunin 42,6%, en þýðir
hvorki meira né minna 'en 74,3%
hækkun á öllum erlendum gjald
eyri, 74,3% á innkaupsverði
allrar erlendrar vöru, sem keypt
er til landsins. Þessi gífurlega
gengislækkun samsvarar ca. 220
milljóna króna skatti á þjóðina,
eða um 8500 króna skatti á
hverja 5 manna fjölskyldu í
landinu.
Nýja vísitalan
Annað aðalatriði laganna er
ákvæðið um útreikning nýs vísi-
tölugrundvallar, sem miðast
skal eftirleiðis við vísitöluupp-
bætur á kaupgjaldi. Verður nú-
gildandi vísitölugrundvelli þann
ig breytt, að reiknað verður
með húsaleigu í húsum, sem
fullgerð hafa verið eftir 1945 og
útsöluverð á kjöti án kjötupp-
bótar. Er búizt við að þetta
hækki núgildandi vísitölu upp
í allt að 450 stig. En þrátt fyrir
það eiga lauqþegar ekki að fá
neina uppbót fyrir þau 150 stig
sem verða fram yfir hina lög-
bundnu 300 stiga kaupgjalds-
vísitölu, heldur á að kalla þessi
450 stiga vísitölu 100, og nú-
gildandi fcaupgjald á að kallast
ELLIDI
seldi 2941 kit fyrir 7068 sterl-
ingspund í Grimsby 14. þ.m. —
Togarinn kom Mngað á mánu-
dagsnótt imeð saltfarm, og fer
að líkindum út á veiðar í kvöld.
Veiðir hann í salt í þetta sinn.
FjárhagsáætlunSiglufjarðarkaupstaðar
Ulndanfarið hefur bæjarstjóri
unnið að samningu fjárhags-
áætlunar. Mun áætlunin verða
tekin fyrir í allsherjarnefnd í
dag eða á morgun. Eitthvað
mun ganga erfiðlega að koma
áætluninni saman að þessu
sinni; veldur því hin gálauslega
stjórn kratanna á fjármálum
fcaupstaðarins undanfarin þrjú
ár. Arfurinn eftir þá óþurftar-
stjórn eru óreiðuskuldir og
aftur óreiðuskuldir. Að þessu
sinni mun þurfa að taka upp á
fjárhagsáætlun um 1 milljón
króna óreiðuskuldir eftir Ikrat-
ana. Þetta kemur þungt niður á
bæjarbúum nú, eins og atvinnu-
ástandið er á bænum.
En það er ekki nóg með að
bæjarbúar þurfi nú að jafna
niður á sig um einni milljón
króna í útsvör á þessu ári, til
að kvitta fyrir óstjórn krat-
anna, heldur verður þetta til
þess að svo að segja aliar verk-
legar framkvæmdir hljóta að
falla niður þetta ár. Síðastliðið
ár voru' álögð útsvör um 2,3
milljónir króna. Tæpast er hægt
að hugsa sér að svo háa upphæð
sé hægt að leggja á nú á þessu
ári. Það verður því elkki miklu
úr að spila hjá bæjarstjórn, —
þegar búið er að taka frá fyrir
óreiðuskuldum fyrra árs. Það
vita allir bæjarbúar, hve atvinnu
ástand hefur verið slæmt hér á
Siglufirði undanfarið og að útlit
með atvinnu í vetur og vor er
síður en svo gott. Það hefði
því verið full þörf á því að
bæjarstjórn léti vinna óvenju-
lega mikið. Ekki vantar heldur
verkefnin, innri höfnin bíður,
mikil þörf er á að gera við hina
slæmu vegi bæjarins, og brýna
nauðsyn ber til að byggja nýja
vegarspotta, gangstéttir og hol-
ræsi. En tæplega verður mikið
að þessu gert, óreiðuf jötrar þeir
sem Gunnar Vagnsson og Ikrat-
arnir bundu á Siglufjarðarbæ,
eru ekki enn leystir. Enn um
nokkurra mánaða skeið eiga
Siglfirðingar því eftir að súpa
seyðið af hinni happasnauðu
kratastjórn bæjarmálanna. Enn
um skeið eiga Siglfirðingar eftir
að gjalda dýru verði þetta krata
stjómartímabil.
Þegar f jáxbagsáætlun kemur
"kaupgjaldsvísitala 100, og hald-
ast óbreytt, nema hin nýja vísi-
tala breytist um 5% — ekki 5
vísitölustig ¦-- eða meira frá því
lögin tóku gildi eða vísitalan var
síðast reiknuð út.
Tilgangurinn með vísi-
tölubreytingunni
Tilgangurinn með þessum vísi
tölubreytingum er sá, að gera
erlendu vörurnar, sem stór-
hækka í verði, vegna igengis-
lækkunarinnar, sem óveruleg-
astan hluta &f vísitölugrundvell-
inum.
Ef launþegar hækka kaup sitt
með samningum við atvinnurek
endur, fá þeir enga vísitölu-
uppbót!
Vísitöluuppbætur á laun skulu
aðeins greiðast fimm sinnum,
í maí, júní og júlí 1950 og janú-
ar og júlí 1951, en síðan ekki
meir.
Ekkert verður auðveldara fyr
ir ríkisstjórnina en að koma í
veg fyrir að nokkur hækkun
verði á kaupgjaldi vegna vísitöi-
unnar. Hún þarf ekki annað en
greiða niður nokkrar vöruteg-
undir eða „lækka" húsaleigu
mánuðinn sem vísitalan er reikn
uð út, því aðeins er miðað við
yerðlag bann eina mánuð við
útreikning hennar. Hún getur
líka flutt inn slatta af útlendu
smjöri ©g feartöflum (jafnvel
fcjöti) og haft í búðunum í
Reykjavík í nokkra daga fyrir
mánaðamótin. Hún verður áreið
lanlega efcki í neinum vandræð-
um með að falsa vísitöluna
þannig, að aldrei komi til kaup-
hækkana vegna hennar fram á
mitt ár 1950.
Önnur ákvæði laganna
Þær breytingar sem gerðar
voru á frumvarpinu frá upph'af-
legri mynd þess eru flestar
næsta lítilf jörlegar. Gengishagn
aður sá, sem myndast við sölu
á núgildandi gjaldeyriseign
bankanna, skal skipt milli.ým-
issa byggingarsjóða og ÍRæktun
arsjóðs, sem lánum. Meginhluti
gengishagnaðarins rennur til
sveitanna, en er lánin endur-
greiðast, sfcal þeim varið til
greiðslu á lausaskuldum ríkis-
sjóðs við Landsbankann.
Verðtollur skal innheimtur
(Framhald á 4. síðu).
á dagslkrá, mun Mjölnir gera
sitt ítrasta til að kynna bæjar-
búum hana.
Við afgreiðslu á f járhagsáætl
un, eru jafnan gefnar all ná-
kvæmar upplýsingar um fjármál
og hag bæjarins, að þessu sinni
mun ýmislegt koma fram um
stjórn bæjarmálanna síðustu
þrjú árin, sem bæjarbúum hef-
ur ekki verið almennt ljóst. —
Enda er ekki við að búast, að
bæjarbúar hafi enn getað áttað
sig til fulls á, hve vesæl, dáðlaus
og fyrirhyggjusnauð stjórn bæj-
.armálanna var s. 1. þrjú árin.