Mjölnir - 19.04.1950, Blaðsíða 4

Miðvikudagur 19. apríl 1950.
12. tölublað.
13. árgangur.
Hannibal Valdemarsson um atburðina
30. marz í fyrra.
Blaðið Þjóðvörn, málgagn Þjóðvamarfélagsins, kom út hinn
4. p.m. Er það aðallega helgað stéttardómuniun, sem Bjami Ben
lét nýlega kveða upp í undirrétti í Reykjavik út af athurðunum
fyrir framan Alþmgishúsið 30. marz í fyrra. M.a. er þar grein
eftir Ilannihal Valdemarsson alþ.m., þar sem hann tekur ein-
dregna afstöðu gegn landsölumönnunum, sem efndu til óeirðanna,
og hinum s\ ívirðilegu stéttardómum, sem kveðnir voru upp 25.
marz s.l. Vill Mjölnir hér með hvetja lesendur sína til að kaupa
þetta Þjóðvarnarblað og kynna sér efni þess. — Hér fara á eftir
nokkrar glefsur úr grein Hannibals:
Hversvegna var ekikert gert
til að afstýra vandræðúnum?
spyr Hannibal:
„Hversvegna var t.d. ekkert
gert til að afstýra skemmdum
á þinghúsinu? Það hefði þó
verið hægðarleikur með sterkri
gæzlu þess takmarkaða svæðis
íraman við það, sem var innan
kastfæris.
Hversvegna tilkynntu leiðtog
ar flokkanna ekki strax er þing
fundi lauk, að málið væri af-
greitt, eftir engu að bíða og
skoruðu á alla friðsama borgara
að hverfa heim til sín ?
Ef forráðamenn, t.d. Sósíal-
istafloikksins hefðu neitað að
áivarpa flokksmenn sína ásamt
öðrum foringjum flokkanna —
frá Alþingishúsinu og; hvetja
þá til að hverfa af Austurvelli
með friði og spekt, hefðu þeir
rvissulega staðið illa að vígi.
Hversvegna var eingöngu tal-
að til boðsgesti Ólafs Thors og
félaga hans með kylfum og tára
gasi? — Hefði ekki verið kurt-
eislegra og svo sem eins og ofur
lítið þinglegra að reyna áhrifa-
vald móðurmálsins hins mjúka
og ríka, áður en kylfumun var
beitt gegn konum og börnum —
fylgjendum málsins og andstæð
ingum — hverjum sem fyrir
var? j ■ j j !
Þannig mætti spyrja í hið
óendanlega“.
Um hvítliðaútboðið farast
Hannibal þapnig orð:
„Tilburðir eggja'kastaranna á
Austurvelli gátu ekki vakið
skelfingu heilbrigðs ríkisvalds.
Þeir réttlættu ekki með neinu
móti, að vikið væri af grtmni
laga og réttar og meðlimir póli-
tískra samta'ka æfðir í vopna-
burði gegn löndum sínum. Það
tiltæki var afbrot gegn þjóðinni.
Ofbeldisverknaður, sem mun
seint gleymast. Kylfuhögg hvít-
liðanna þann 30. marz verða
aldrei metin sem löggjafarstarf.
Þau hafa verið og verða dæmd
af almenningsálitinu sem hver
önnur árás friðsaman vegfar-
anda á almannafæri.
Alþýðusamtök allra landa
telja sig standa í fullum rétti
til að vopnast gegn hvítliða-
sveitum, sem beitt er gegn
þeim. — Vopnun borgarans
víkur þannig öllu réttaröryggi
til hliðar og mundi ríkis-
Stjómum á íslandi vafalaust
vera hollast að fara varlega
út á slíkar brautir. —“
Um aðstöðu boðsgesta ríikis-
stjórnarinnar á Austurvelli 30.
marz segir Hannibal:
„Getum við sett ok'kur í spor
þeirra borgara, sem á Austur-
velli stóðu, 30. mara; er hvít-
liðasveitirnar runnu fram á völl-
inn og börðu hvern sem fyrir
varð ?
Hefðir þú, lesari góður, t.d.
getað horft upp á það aðgerða-
laus, ef kylfuhöggin hefðu dans-
að á konum og börmun í kring
um þig? — Ef svo væri mættir
iþú vera meira stillingarljósið.
jEða þá meiri vesalingurinn.
En þannig voru ýmsir settir
á Austurvelli þemian dag. Þeir
höfðu ekkert illt í huga. Ætl-
uðu vissulega ekki að steypa
ríkisstjórniimi af stóli. Ekki að
gera árás á löggjafarsamkom-
una. Höfðu ekki einu sinni látið
leiðast út í þá flónsku að kasta
grjóti í glugga eða veggi þing-
hússins, en urðu þannig settir
af einskærri tilviljmi, að þeir
komust ekki hjá að bera högg
af sér eða öðrum.
En þetta hefði þó getað kost-
að þig að vera dæmdur fyrir
mótþróa við lögregluna eða eitt-
hvað þválíkt. — Það hefði getað
kostað þig fangelsisvist og missi
borgarlegra réttinda lengri eða
skemmri tíma.
Eg tel, að þeir, sem nú hafa
verið dæmdir vegna atburðanna
30. marz hafi flestir verið tekn-
ir út úr hópi þúsundanna fyrir
tilviljun eina —■ aðallega þá til-
viljun, hvar þeir stóðu á Austur
velli, þegar hvítliðasveitin þusti
fram með kylfur sínar.“
'Um þá, sem hlutu dómana:
N „Lítið bara á byltingaseggr
ina, sem nú hafa verið dæmdir
í undirrétti. — Eru þeir ekki
ægilegir? Eru þeir ekki talahdi
sönnun þess, að hér hafi verið
um vel undirbúið og þauhugsað
samsæri að ræða. Hreint og
beint banatilræði við hið unga
íslenzka lýðveldi?
„Vér Islands börn, vér erum
vart of kát“, en geta menn samt
varist brosi, — Þetta eru flest
igóðmótlegir piltar af ýmsum
stjórnmálaskoðunum viðsvegar
að af landinu. Vestan af Snæ-
fellsnesi, sunnan af Suðurnesj-
um eða austan úr sveitum, og
oss dylst ekki, að hv'itliðaárás-
in úr Alþingishúsinu ein leiddi
til þess, að þeir drógust inn í
atburði dagsins ------“
„Eg á erfitt með að líta á
grjótkastspiltana frá þrítug-
asta marz öðruvísi en á hverja
aðra illa uppalda pilta, sem
brjóta rúður og kasta mold í
hvaða hús sem er. Og svo mikið
er víst, að engan li-nekki hefur
álit eða heiður Alþingis beðið
af þeirra völdum. Flesta þá, er
sakaðir eru um mótþróa við lög-
regluna, tel ég hafa verið í nauð
vöm eins og á stóð í sjálfheldu
múgsins. — En hina, sem
hröktu hvitliðana sem háðuleg-
ast, tel ég hafa verið í fullum
rétti. — Svo mikið er víst, að
þjóðfélagið var ek'ki í háska
satt.“
Grein Hannibals lýkur þannig
„Hjartabilun „höfðmgja“ leiddi
til óspektanna á Austurvelli.
Það er í hreinskilni sagt skoð-
un míín, að þeir, sem buðuúthvít
iliðasveitunum 30. marz, beri
höfuðsök þeirra atburða, sem
þá gerðust, og eigi amiað
tveggja að afplána sekt sína í
sjúkrahúsi eða betir.narhúsi. —
Þó líklega öllu heldur í sjúkra-
húsi, því að víst var miklu frem
ur hjartveiki en illmennsku
um að kenna, að svo fór sem
fór.
Hins vegar tel ég þjóðfélagið
í engri hættu statt, þótt grjót-
kasts- og skítkastspilt-arnir, sem
nú hafa verið dæmdir harka-
lega, verði annað hvort látnir
igreiða sektir fyrir afglöp sín
— dæmdir skilorðsbundið —
eða sýknaðir með öllu, vegna
málsatvika, sem að mörgu leyti
gerðu viðbrögð þeirra skiljan-
legri og afsakanlegri".
m JðNSSON
— MINNINGARORÐ —
Laugardaginn 8. þ.m. var til
moldar -borinn Jón Jónsson,
Suðurgötu 40 hér í bæ.
Jón var fæddur 27. apríl 1871
að Lundi í Fljótum og ólst þar
upp hjá foreldrum sínum ti'l 21
árs aldurs, er hann reisti bú
með Kristínu konu sinni að
Bakka. Eignuðust þau hjón 6
börn, en Jón niissti konu sína
frá börnum þeirra ungum.
1908 giftist hann eftinlifandi
Ikonu sinni, Guðrúnu Erlends-
dóttur frá Áma í Héðinsfirði og
bjuggu þau i HéðinSfirði þar til
1917, ef ég man rétt, að þau
fluttust hingað til Siglufjarðar.
Bjuggu þau í Leyningi nokkur
ár áður en þau fluttu hingað í
ibæinn, eða til 1926.
Eg býst við því, að enginn,
sem Jóni kynntist, renni til
-hans öðrum hug en hlýjum. —
Hann var maður, sem ekki hafði
sig mikið í frammi á mann-
fundum, en hann hugsaði mál
sín í kynþey, og tók sínar
ákvarðanir með festu og fylgdi
þeim þanni-g til sigurs. Hann
var maður, ;sem ekki undi því
að hafa ekki störf með höndum,
enda varð honum vel til vinnu,
iþar sem hann var með afbrigð-
nm verktrúr, og vildi hvorki þar
né í öðru vamm sitt vita; kátur
samstarfi og oft mjög orð-
heppinn, sem oft vakti létta
lund samstarfsmanna hans.
Bkki brosti lí-fið ávallt við
Jóni, sem sjá má af því, að þá
er hann missti fyrri konu sína,
voru öll börnin 6 í ómegð, og
hafa verið allmiklir örðugleikar
framundan, og voru margir
dapi'ir dagar-þar til hann giftist
eftirlifandi konu sinni Guðrúnu,
sem með síntim dugnaði og
framsýni barðist við h-lið hans
við ýmsa örðugleika, og var það
mikið starf, sem hún jafn ung,

Siglfirðingi tekst illa upp að Ijúga.
★ Fyrir nokkru birti Morgun-
blaðið lygafregn þess efnis, að
Áki Jakobsson alþ.m. hefði á
fundi í Reykjavík komist að
orði á þá leið, að það væri barna-
skapur að segja satt fyrir rétti,
Fjárhagsáætl. (Frh. af 1. s'ðu)
í fyrra var áætlað í þessu skyni
kr. 10 þús., en aldrei greitt
nema rúmur helmingur þeirrar
upphæðar. Þá komu kratarnir
með tillögu um að veita Karla-
kórnum Vísi 5 þúsund króna
styrk til söngfarar suður í
Reykjav’ík. Engin tilmæli hÖfðu
borizt frá kórnum um þetta. —
Hinsvegar var umhyggja krat-
anna fyrir Karlakórmrm Viísi
mikil í fyi’ra, að 1000 króna
framlag, sem kórnum var lofað
1948, sviku þeir hann um, en nú
tók bæjarstjóm þessa upphæð
upp á f járhagsáætlun.
Allar breytingartillögur krat-
anna við fjárhagsáætlun voru
felldar, enda voru þessar tillög-
ur vanhugsaðar og fluttar af
ábyrgðarleysi því og hræsni, er
þessi vesæli flokkur yfirleitt
stjórnast af.
Niðurstöðutölur fjárhagsáætl
unar rafveitunnar voru gjalda-
og tekjumegin kr. 2.665.000,00,
er þó í tekjunum reiknað með
645 þúsund króna lántöku. Hjá
Hafnarsjóði eru niðurstöðutölur
1.150.800,00 og þar reiknað með
lántöku, kr. 300 þús. Það vakti
nokkra furðu á bæjarstjórnar-
fundinum, að kratarnir virtust
vera í hálfgerðri fýlu. Þeir sátu
t.d. hjá við atkvæðagreiðslu um
ýmsa liði, sem tæpast er hægt
að ímynda sér, að þeir hafi
verið andvígir, eins og afbórg-
anir lána, greiðslu vaxta o.fl.
En kannske eru mennirninr and
vígir því, að bærinn borgi vexti
og afborganir. Og þegar til at-
ikvæðagreiðslu kom um f járhags
áætlun rafveitunnar, sem samin
var af rafveitustjórn og samþ.
þar einróma, sátu kratamir hjá.
Nú er Si-gurjón Sæmundsson for
maður rafveitunefndar. Er þetta
athæfi því einna skringilegast
hvað hann snertir. Áætlun, sem
haim semui’ og samþykkir í raf-
veitunefnd, kemur til atkvæða-
greiðslu í bæjarstjórn, en þar
kvæði!!
getur hann ekki greitt henni at-
Á fundi þessum var samþykkt
að ráða Þ. Ragnar Jónasson
bæjargjaldlkera í stað Vilhjálms
Sigurðssonar, er sagði starfinu
lausu 1 vetur.
tók að sér að annast uppeldi
stjúpbama, sem*hún líka mat
jafnt sem sín eigin börn, er þau
hjónin áttu, sem voru þrjú og
eru öll á lífi, en af þeim 6, sem
Jón átti frá fyrra hjónabandi
lifa nú aðeins tvö.
Nokkur síðustu árin var Jón
heilsubilaður, en ávallt var
stanfsviljinn hinn sami, og fram
á síðustu daga fór hann í föt,
þó hann fyndi og fylgdist með
að hverju stefndi.
Nú hefur Jón lokið hér starfi
og er horfinn yfir landamærin
miklu, en minning hans lifir.
Gamall samferðamaður.
og.ráðIagt mönnum að forðast
slílct. ;
★ Þessi lygafrétt Mbl. var lirak
in í Þjóðviljanmn næsta dag. —
Fór svo, að Mbl., sem ekld hikar
við iað endurtaka sömu lygina
dag eftir dag, ef það hefur von
um, að einhver fáist til að trúa
henni á endanum, neyddist til að
draga í land, enda annað til-
gangslaust, þar sem mörg liundr
uð manna hlýddu á þá ræðu
Álía, sem Mbl. sagði, að hann
hefði viðhaft þessi ummæli I.
★ Litli íhaldsmaðurinn, sem rit
stýrir Siglfirðingi, og gert hef-
ur margar heimskulegar tilraun-
ir til að ófrægja pólitíska and-
stæðinga súia, tyggur þessa lygi
Mbl. upp í siðasta Siglfirðings-
blaði. Svo illa tekst til fyrir
honum, að honum ber ekki sam-
an við Mbl. um fundarstaðinn,
þar sem Áki hélt áðumefnda
ræðu, enda ber ljúgvitnum oft
illa saman. Skal hér ekld lagður
dómur á, hvort þetta stafar af
því, að litli íhaldsritstjórinn liafi
ekki nennt að lesa lygagrein
Mbl. til enda, eða hvort hann
hefur tekið það upp hjá sjálfum
sér að ljúga til um fundarstað-
inn til þess að koma að hinni
dramatisku lýsingu sinni á
Listamannaskálanum, sem hon-
um -virðist vera eitthvað í nöp
við. En hvort sem heldur er or-
sökin, er þetta mjög klaufalegt
af litla íhaldsritstjóraniun.
★ Litli íhaldsritstjórinn hefur
oft áður orðið almenningi til at-
hlægis fyrir kjánalegar lygar
um pólitíska andstæðinga, og
þar að auki fengið illa sundur
rifinn bjór hjá þeim, sem liann
hefur áreitt. Stundiun hafa yfir
boðarar hans í fhaldsflokkniun
jafnvel neyðst til að skamma
hann fyrir ldunnaskapinn og
heimskuna. Ætti hann að láta
sér þetta að kenningu verða, —
hætta nú algerlega að ljúga frá
eigin brjóst, og láta sér nægja
framvegis að Ijúga ekki öðru en
því, sem Morgunblaðið Iýgur.
Sániþykl:tin (Frh. af 1. síðu)
kvæmlega eins og aðaltillagan,
en munurinn er smávægileg
orðalagsbreyting. Sósíalistar
buðust því strax til að ganga
inn á breytingartillöguna og
greiddu henni atkvæði. Sjálfsagt
virðist, að kratarnir, sem sam-
þykktu aðaltillögu sósíalista í
allsherjarnefnd, hefðu því átt að
geta samþykkt breytingartillög-
una í bæjarstjóm, þar sem hún
efnislega var eins og aðaltillag-
an, svo var þó ekki, hvort sem
ráðið hefiur heimsikulegur þver-
girðingsháttur, eða þá hitt, að
einhver taugatitringur hafi ver-
ið í mönnunum vegna eins sér-
staks flokksbróður síns.
Flestir starfsmenn bæjarins
eiga að hafa góð laun, en þeir
eiga ékki að hafa leyfi til að
gegna umfangsmiklum auka-
störfum og einkabraski, sem
ikannske upptekur mestan tíma
þeirra svo aðalstarfið verði að
aukastarfi. — Vonandi verður
þessi samþykkt bæjarstjórnar
til að koma í ve gfyrir slíkt.
ð