Mjölnir - 26.04.1950, Blaðsíða 1

HIK JOtH
? ^^
13. tölublað.
Mðvikudagur 26. apríl 1950.
13. árgangur.
r -
Avarp til sigltirzkrar alþýðu
frá 1. maí-nefnd verkalýðsfélaganna í Sigiufirði.
Kæru stéttarsystkini!
Hátíðis- og baráttudagur verkalýðsins, 1. maí, hefur að þessu sinni alveg sérstaka og merka þý*-
ingu. Undanfarið hafa kjör alþýðu stórversnað, og fara enn ört versnandi. Gemgislækkunin, hið
hróplega ranglæti gagnvart launiþegum, Jiefir þegar valdið mikilli verðhækkun vara, enda þótt
áhrifa hennar sé enn ekki farið að gæta nema að litlu leyti, hjá því, sem síðar verður.
Á nokkrum vikum hafa ýmsar neyzluvörur hækkað í verði um helming, og meira til. Svo tekin
séu dæmi hefur kaffi hækkað úr fcr. 16,60 kg. í kr. 24,00 kg„ er þá aðeins miðað við þá verðhækk-
um, sem varð af síðari gengislækkuninni. Aðrar útlendar vörur munu hækka að sama skapi, jafn-
óðum og þörfin krefst innflutnings þeirra. Verði því ekki, nú þegar, gripið til þróttmikilla og sam-
stilltra gagnráðstafana, mun íslenzk alþýða í náinni framtíð sökkva niður í meiri fátækt og eymd,
en þekkzt hefir hér á landi síðustu áratugi.
Með þetta alvarlega ástand fyrir augum, hefir 1. maí alveg sérstaka þýðingu nú.
1. maí mótmælum við öll gengislækkuninni og vaxandi dýrtíð.
Bæti valdhafarnir ekki úr þessu ófremdarástandi, heitum við í dag að grípa sjálf til gagnráð-
stafana, sem duga.
Með gengislækkuninni lofuðu valdhafarnir okkur atvinnuöryggi. Það loforð hefir verið efnt
þannig, að atvinnuleysi fer sívaxandi. Hér á Siglufirði hefir atvinnuleysi verið mikið meira og til-
finnanlegra en undaufarin ár, og ekki sýnilegt, að opinberar ráðstafanir hafiverið gerðar, eða sé
verið að gera til úrbótar í jþví efni.
1. maí krefjumst við ráðstafana til aukinnar atvinnu. Við kref jumst,
að ríkisstjórnin standi við loforð sín um atvinnuöryggi.
Við kref jumst, að bæjarstjórnin hér hafi forgöngu um að auka atvinnu í bænum. Sérstaklega
verði þa lögð áherzla á, að ríkisstjórnin látí ljúka nú þegar, við byggingu tunnuverksmiðjunnar, og
tryggi nægilegt vinnzluefni til hennar. Að hafin verði byging lýsisheralustöðvar. Að ríkisstjórnin'
aðstoði með fjárframlögum Sigiufjarðarbæ til að koma hér upp saltfiskþurrkunarstöð, og til kaupa
á einum hinna nýju togara. Ennf remur, að aukin verði bátaútgerð í bænum. Við kref jumst þess, að
ríliisstjórnin geri allt, sem í hennar valdi stendur til öflunar öruggari og hagkvæmari markaða á
afurðum landsmanna, sein tvér teljum stóran áfanga að því marki að útrýma atvinnuleysinu í land-
inu. ' i i i .. ' I !
1. maí mótmælum við vöruyöntunog svartamarkaðsbraski,
og heimtum, að valdhafarnir standi við loforð sín um hagkvæmara fyrirkomulag á verzlunar-
málunum. Það er með dllu óþolandi, að skortur sé á helztu neyzluvörum, svo sem vinnufötum, vinnu-
skóm og ýmsum öðrum aUra nauðsynlegustu hlutum. Það er óþolandi, að vörudreifing sé þannig,
að meira og minna af vörunum komi aldrei í búðirnar, en sé ýmist selt bakdyramegin, eða í gegnum
milliliði, á svörtum markaði, fyrir okurverð. Það er óþolandi, að í skjóli ráðstafana ríkisvaldsins,
skuli svartamarkaðsbrask ,með gjaldeyri færast stöðugt í vöxt og gera hinn lága gjaldmiðil okkar
að heita má alveg yerðlausan.
Eina leiðin til að ráða bót á þessum og öðrum vandamálum okkar, er að styrkja og efla verka-
lýðssaiiitökin. Einn og einn fáum við engu áorkað, en sameinaðir getum við gert kraftaverk. Undan-
farið hafa illvígar deilur verið inann verkalýðshreyfingarinnar. Jafnvel sjálfan hátíðis- og baráttu-
dag verkalýðsins, 1. maí, hefir verkalýðshreyfingin sumstaðar verið klofin um hátíðahöldin. Aftur-
haldsöflin í landinu hafa af miklum áhuga fylgzt með og glaðzt yfir þessari óeiningu innan raða
verkalýðssamtakanna. Hún hefur gefið stéttarandstæðingunum byr undir báða vængi til að hefja
hinar hatrainlegustu árasir á Mfsafkomú alls ahnennings í landinu.
Sem betur fer virðist alþýðan vera að vakna til frekari skilnings á skaðsemi sundrungariímar.
Hún mun gera sér Ijost, að réttur hennar til að lifa frjálsu menningarlífi, verður að fullu troðlnn í
svaðið, ef hún ekki nú þegar þjappar sér saman tíl öflugrar andstöðu og nýrrar sóknar fyrir hags-
munamálum sínum. 1. maí í ár er skýrt tákn hins ört vaxandi sldlnings á nauðsyn sameiningar og
samstarfs alþýðunnar í landinu, og fy™* undirbúningi að allsher jarsókn á hendur afturhaldinu.
1 dag er sótt að að samtökum alþýðunnar á Islandi. Þær réttarbætur, er unnizt hafa að undan-
t'örmi, fyrir harðvituga baráttu fólksins sjálfs, eru í yfirvofandi hættu. Eina örugga leiðin, tíl varnar
og sóknar verkalýðsins í yfirvofandi átökum, er að standa saman sem ein órofa heild. 1. maí er
dagur hins vinnandi f ólks. Þann dag skulum við öll í sameiiúngu mótmæla því mikla ranglæti, sem
framið hefir verið gagnvart okkur. Við skulum sýna valdhöfunum á íslandi, að við, þrátt fyrir allt,
stöndum vörð um okkar hagsmunamál, og muuum öll í sameiningu, ekki eingöngu verjast frekri
árásum, heldur hef ja markvissa sókn tíl betra og farsælla Ufs.
Stjórnir og fulltrúaráð verkalýðsfélaganna á Siglufirði, Þróttar og Brynju, svo og 1. maí-nöfnd-
in, heitír á ykkur öll, hvern einasta meðlim verkal.samtakanna, að mæta til hátíðahaldanna 1. maí.
Með því sýnum ivið £ verki, að við erum ein órjúf andi heild, tilbúin tíl varnar og sóknar fyrbr hags-
munamálum liins vinuandi fólks til sjávar og sveita. t, j J i j ,
Verkalýðshreyfingin á Siglufirði vill á þessum baráttudegi fólksius, senda stéttarsystkinum sín-
um um land allt smar beztu stéttarkveðjur, og óskar þess, að sem bezt samvinna getí tekizt um
hagsmunamál f ólksins í þeim átökum, sem nú eru f ramundan.
Verum öll samtaka í því að gera 1. maí í ár að sönnum hátíðar- og baráttudegi alþýðunnar. —
Látum daginn verða tákn þess volduga afls, sem í verkalýðssamtökunum býr.
F. h. 1. maí nefndar verkalýðsfélaganna: (iiiimar Jóhannsson, Jónas Jónasson, Bjarni Þorstebis-
son, tíísli Sigurðsson. — F. h. yerkam.fél. Þróttur: Jón Jóhannsson, Hreiðar Guðnason, Óskar Gari-
baldason, Páll Ásgrímsson. — F. h. verkakv.fél. Brynju: Ásta Ólafsdóttír, Ilalldóra Eiríksdóttir,
Ölíua Iljáhuarsdóttir, Guðrúu Sigiuhjarlardóttir, Hóhnfríðui' tíuðunuidsdóttir
^ -^ i, ^ -^i -|| n mií_ m*. *x ifc ^ii ¦ i >li 'í m «n "*i <fc 'i» ^fc "** "l"
Hátíðahöld verkalýðsfélaganna í Sigiu
W1. maí 1950.
verða með líku sniði og undai?afarin ár. —
Hátíðahöldin hefjast 30. ápríl nieð dansleik í
Alþýðuhúsinu kl. 22. — 1. maí verður kröfk-
ganga og útifundur, og kvöldskemmtun í Bíó.
1. MAÍ-NEFNDEV
„VEDREISNIN" BER AVÖXT
Ávöxturinn af „viðreisn" ihaldsins og Framsóknar
lætur ekki á sér standa. í síðasta blaði var skýrt f rá verð-
hækkunum, sem orðið hafa á kaftfi og hráolíu vegna gengis-
lækkunarinnar. Hér fer á eftir skrá yfir nokkrar aðrar verð-
hækkanir. Sumar þetrra munu Ivera afleiðmg af gengis-
lækkun Alþýðuflokksstjórnarmnar í haust, ög eiga viðkom-
andi vörutegundir þVí eftir að hækka enn meira í verði.
Auk þess á 45% hækkunin á aðflutningsgjöldum eftir að
koma f ram í stórhækkuðu vöruverði, t. d. á kolum, sementi
og annarri þungavöru. ,
KOLAVERÐH> hefur hækkað um kr. 70,00 pr. tonn.
SEMENT hefur hækkað um kr. 24,60 tunnan, úr kr.
50,00 í kr. 74,60. ,
BENZÍN hefur hækkað um 23 aura Utírmn.
MOIASYKUR hefur hækkað um 65 aura kg.
STRAUSYKUK hefur hækkað um 25 aura kg.
ÞORSKALYSI (meðalalýsi) hefur hækkað um 50 aur.
hátfflaskan, úr kr. 2,50 upp í kr. 3,00, og
UFSALÍÝSI um 45 aur. hálffl., úr kr. 2,80 í kr. 3,25.
Er þetta tvæntanlega gert vegna barnanna.
OOCA-COLA, hinn westræni heilsudrykkur mennta-
málaráðherrans, hefur hækkað í verði um 15 aura flaskan
(Vi« lítri), væntamJega einnig vegna bamanna, þ.e. tíl þess
að ráðh. geti haldið afram að framleiða drykkmn handa
þeim. Þessi verðhækkun á menningardrykk ráðherrans mun
vera fyrsta verðhækkunin, sem leyfð er á innlendri iðnaðar-
framleiðslu vegna gengislækkunarmnar.
TÓBAK hefur yftrleitt hækkað um 10%.
SlMA- OG PÓSTGJÖLD tíl útl. hafa hækkað um 75.%
FARGJÖLD með flugvélum og erlendum skipum hafa
hækkað um 75%.
FARMGJÖLD hafa hækkað um 45%.
Allar ofantaldar verðhækkanir eru miðaðar við Reykja-
vík. Líklegt er ,að verðhækkanir á sumum ofamtalinna
vórutegunda verði meiri utan Reykjavíkur og Hafnarf jarð-
ar, vegna meiri aðflutningskostnaðar.
Sósíalistar ílytja frv.
um 93 aura íiskverð
Einar Olgeirsson og Áki Jak-
obsson fluttu í gær á AJþingi
frumvarp um að ríkisstjórnin
ábyrgist - útgerðarmönnum 93
aura, lágmarksverð fyrir !kg. af
nýjum fiski. Er iþetta það verð,
sem gengislækkunarhagfræðing
arnir, ,Ólaf.ur og Benjamín giera
ráð fyrir að hægt verði að borga
fyrir fiskinn.
Séu útreikningar hágfræðmga
iþessara réttir, mundi slík á-
byrgð, sem hér er gert ráð f yrir,
laldrei kosta ríkissjóð neitt, dkki
einn eyri, þar sem þetta hátt
eða hærra verð hlutfallslega
mundi fást fyrír fiskinn á erlend
um markaði. '
Sjómenn og, útvegsmenn víða
um land hafa gert samþ., þar
sem skorað er á ríkisstjórnina
að tryggja þetta lágnnarksverð
93 aura, sem lofað var við sam-
iþyikkt gengislækkuiiarínnar. Og
þar eem það, ei'tir útreikningum
sérfræðinga ríkisstjórnarinnar
sjáilfrar, mundi ekki kosta ríkis-
sjóð neitt, ætti stjórmaríilokkuii-
um að vera bæði Ijúft og skylt
að sanaþykkja frumvarp Einars
og Áka.
Sagt.var frá þVí í fréttum
f yri rnokkrum dögum, að norsk-
ir útgerðarmenn hefðu fengið
46—47 aura, norska, f yrir hvert
kg. fiskjar í vetur, en það svar-
ar til þess að ísl. útgerðarmenn
fengju kr. 1,03—1,05 ísl. fyrir
hvert kg. Þéss ber þó að gæta,
að Norðm. hafa engan Bjarna
Ben., eða Ólaf Thors til að selja
afurðir sóinar, og selja þær yfir-
leitt hæstbjóðendum, án tillits
til stjórnmáliaskoðana þeirra. —
aOfa Iþeir t. d. selt mikið af fiski
og öðrum sjávarafurðum til
Sovétríkjanna, Pólands og A-
Þýzkalandis, j