Mjölnir - 24.05.1950, Blaðsíða 1

^ ^^
15. tölublað.
Miðvikudagur 24. maí 1950.
13. árgangur.
Efnahagsleg aíkoma Sigluljarðar
veltur á atvinnulífinu i bænum
SKARDSVEGURINN
Til að tryggja atvinnu á Sigluf irði, þarf að koma
upp nú strax stórri fiskþurkunarstöð og fá
einn hinna nýju togara hingað
Síðasti. vetur iiefur reynzt
mörgum vinnandi manni á Siglu
firði erfiður; atvinnan iitil, og
engin heilu tímana, en verðlag
nauðsynja síhækkandi. Slæmur
var síðasti vetur, en verri verður
sá næsti, ibregðist síldin og ekk-
ert verði aðgert til að auka
atvinnuna.
Mikill saltfiskur er nú liggj-
andi hér á Sigiuf irði, en vaxandi
erf iðleikar taldir á að seija hann
óverkaðan. Af tur á móti er tal-
in miklu tryggari saia* á þurrk-
uðum saltfiski. Auk þess er
verðið það mikið hærra á salt-
fiski þurrkuðum en óþurrkuð-
um, að iþurrkunarkostnaðurinn
getur naumast numið þeim mun,
jafnvel þó illa sé á haldið. —
Það virðist því liggja í augum
' uppi ,að tæpast væri hægt að
ráðast í nokkuð hyggilegra, tii
að auka atvinnuna í bænum, en
einmitt að reisa og. reka ífisk-
þurrkunarstöð .Ef þurkuð væru
hér á Siglufirði t. d. tvö til jþrjiu
þúsund tonn af saltfiski yfir
árið ,myndi það skapa geysilega
mikia atvinnu, en sjáift ætti
fyrirtækið að vera f járhagslega
tryggt auk þess að gera fiskinn
verðmeiri f yrir útgerðina. Nokk
ur áhugi er ríkjandi í bænum
fyrir þessu mali og hefur bæjar
stjórn ákveðið að legigja fram
20 þúsund krónur til hlutaf élags
sem kynni að verða stofnað til
að reisa og reka fiskþurkunar-
hús. Þá er gert ráð ffyrir að
toæjarútgerðin og fleiri aðilar
taki þátt í þessu ,en ennþá hefir
ekki verið hafizt handa um
félagsstofnunina og er það illa
farið, því allur dráttur á málinu
er til skaða. Þar sem bæjar-
útgerðin er stærsti saitfiskfram
leiðandinn hér, virðist eðlilegast
Þörf á stóraukinni landhelgisgæzlu
fyrir Norðurlandi.
Svo sem, kunnugt er, hefur
landhelgin hér fyrir Norðurl.
nú verið f ærð iút til muna. Taka
lög um iþað, gildi nú um næstu
mánaðarmót. Er þetta spor í
rétta átt, þótt það nái að vísu
alltof skammt, þar sem land-
helgisstækkunin tdkur aðeins til
svæðisins frá Horni að Langa-
nesi. Ætti að vera lágmark, að
samskonar reglur giltu umhverf
js allt landið.
Þessi lagasetning er þó eins
og aðrar lagasetningar, tiigangs
l'ítil, ef henni er ekki framfylgt.
Henni þarf að fylgja á eftir með
mikilii aukningu landhelgisgæzi
unnar hér f yrir Norðurlandi taf-
arlaust.
Undanfarið hefur landhelgin
hér norðanlands verið mjög slæ-
iega varin, svo vægt sé til orða
tekið, og landhelgisbrot tíð. Eru
nærtæk dæmi um það. Bátar
héðan frá Siglufirði urðu fyrir
þungum búsif jum f yrir skömmu
síðan af völdum landheigis-
forjóta, ísl. togbáta að því er tal-
ið er. Bæjarstjórn Húsavókur sá
sig fyrir nokkrum dögum til-
neydda til að senda Skipaútgerð
riíkisins áskorun um að senda
taf arlaust varðskip norður f yrir
jland tii að vernda landhelgina
f yrir ágengni toglbáta og togara,
sem hefðu gerzt ail- aðsóps-
mikiir innan landhelgisiínu.
Tveir ibrezkir togarar voru tekn
ir ÍL landhelgi hér fyrir Norður-
landi fyrir skömmu.
Við þá útvíkkun landhelginn-
ar, sem nú hefur verið akveðin,
stækkar það svæði sem þarf að
verja, að milklum mun, senni-
lega um meira en hehning.
Erf iðara verður en áður f yrir
veiðiskipin að átta sig á, hvar
landhelgislánan er, vegna hinnar
auknu f jarlægðar Ifrá landi. Þá
má gera ráð f yir, að útlend síld
veiðiskip, sem eru hér fyrir
Norðurlandi í hundraðatah á
sumrin, og hafa vanist (því að
veiða svo að segja uppi við land
steina, iþegar (þeim hefur sýnzt
svo, taki þessari nýbreytni ekki
i vel fyrst í stað að minnsta kosti.
Það er iþví ibrýn nauðsyn, að
landhelgisgæzlan hér fyrir Norð
urlandi verði aukin stórlega f rá
því sem nú er, og hefur verið'
jafnvel iþegar bezt hefur látið,
ef hin nýju landhelgisiög eiga að
koma að gagni og verða til
annars en að auka virðingar-
leysi útiendra og innlendra
veiðiþjófa fyrir iandhelgislög-
um okkar.
að einmitt hún hefði frumkvæð-
ið í málinu úr því sem komið er.
En þó hér yrði komið upp
stórri fiskþurkunarstöð, þá
leysir það ekki aiian vandann
í . atvinnumálunum. Aukning
Iþorskútgerðarinnar er enn sem
f yrr |það sem mestu skiptir, —
aukin bátaútgerð og aukin tog-
araútgerð. Nú á að fara að ,út-
hluta þeim 10 togurum, sem
Ibyggðir voru í Englandi á veg-
um ríkisstjórnarinnar. Þessi
skip verða síðan afhent á næstu
mánuðum til kaupenda. Skipin
eru nokkru stærri en fyrri hý-
sköpunartogararnir, eða með
einum sjötta stærra iestarrúmi
en þeir. Þá eru þæsi nýju skip
búin ýmsum tækjum, sem fyrii
skipin höfðu ekki. Má þar nefna
kælitæki í lestum, radar og mjöl
vinnsiuvélar, sem unnið geta úr
24 1jonnum af hráefni á sólar-
hring. Kaupverð þessara skipa
(gufutogaranna) mun vera 8
miUjónir kr.; 10% eða 800 þús.
eiga að greiðast út strax en 15%
eða 1200 iþús. kr. við afhendingu
skips. Þá munu vera nokkmr
iffikur til að kaupendur geti feng
ið samninga um þessi 15% þann
ig að útborgun yrði aðeins 10%
eða 800 þús. kr.
Siglufjarðarhær hefur sótt
um einn hinna nýju togara, iþó
með [þeim fyrirvara, að hér
takizt að stofna félagsskap til
að kaupa ogi reka hann. Ekkert
hefur enn verið gert í þessu máli
en þar sem eins og fyrr segir
á að f ara að úthluta skipunum,
iþoiir það enga ibið að athuga
bvort hægt er að fá skipið. —
Margir munu sjálfsagt segja,
að ekki sé gróðavænlegt að röka
togara éftir reynslunni undan-
farið, sérstaklega er siikra
radda að vænta frá þeim, sem
búa við góð efni eða sitja í feit-
um embættum og gera sér litla
rellu út af afkomumöguleikum
náungans. Satt er það, að lítill
gróði hefur verið á togurunum
undanfarið, þ.e. að segja hjá
útgerðum togaranna, en í raun
og veru hefur verið stórkostleg-
ur gróði á hverjum einasta tog-
ara, gróðinn hefur bara allur
verið af þeim tekinn og látinn
í hina botnlausu hít heildsala,
bankaokrara og ríkistjórnar.
Á þessari blóðsugustarfsemi
hinna dauðu handa, verður s jálf
sagt ekki ráðin bót strax, en
þrátt fyrir það, er þó togara-
útgerð áiitlegur atvinnuvegur,
sérstaklega með þessum nýju
og fullkomnu skipum. En Iþað,
sem hér skiptir miklu méii er
Taisvert er nú farið að ræða
um það, hvort^ekki verði (farið
að moka Skarðsveginn. Finnst
mönnum að úr því vegamála-
stjórnin hefur hér stóra o@
ágæta ýtu, ætti hún að láta hana
hefja mokstur á veginum nú
strax!, svo flýtt yrði sem mest
fyrir opnun hans.
Blaðið hafði fregnir af því að
Friðgeir Árnason hefði farið
*upp í skarð s. i. mánudag til
Bréfaskóli
Sóslalistaf lokksins
Eins og áður hefur verið frá
skýrt, hefur Sósíalistaflokkur-
inn komið á fót bréfaskóla, en
í honum verða kennd ýmis þjóð-
félagsleg málefni. Fyrsti bréfa-
flokkurinn fjailar um eitt af
fyrirbrigðum auðvaidsþjóð-
félagsins, KREPPUNA. í þeim
bréfafl. verða 8 bréf, samtals
um 50 bls. — Fyrirkomulagið
verður þannig, að þegar þátt-
takandi hefur innritað sig og
greitt námsgjaldið fyrir þennan
Iflokk, verða honum send tvö
fyrstu bréfin. Þegar hann hefur
athugað fyrsta bréfið, skrifar
hann bréfaskólanum athuga-
semdir sínar og spurningar við-
v'ikjandi bréfinu. Bréfaskólinn
sendir honum síðan svar við'
iþeim, ásamt þriðja bréfinu, og,
þannig áfram koll af kolli.
Þátttaká er öTLum heimii og
gjaldið fyrir þennan bréfaflokk
verður kr. 30,00 og greiðist
fyrirlfram.
Utanáskrift er: Bréfaskóii
Sósíalistaflokksins, Þórsgötu 1,
[Reykjavík.
Einnig er hægt að snúa sér til
skrifstof u Sósíalistafélags Siglu
f jarðar, Suðurgötu 10, og ger-
ast þar þátttakandi Þar er líka
til sýnis, fyrir þá, sem vilja,
1. bréfið í bréfaflokkinum, og
geta þeir kynnt sér efni þess
áður en þeir gerast þátttakend-
ur. -
Munið að bréfaskóli Sósíai-
istaflokksins ér hentug leið til
fræðslu um ýmis fyrinbæri þjóð
félagsins. — Kynnið ykkur þá
leið ogi notið ykkur hana.
það, að togari, sem rekinn er
allt árið, aðallega á saltiftókirf,
myndi greiða í vinnulaun milli
tvær og þrjár miilljónir króna.
Hér er því um að ræða hinar
stórfelldustu umbætur á at-
vinnuhf inu í bænum.
Það er bæjarstjórn, sem hefur
þetta mál í sínum höndum og
það er hún, sem verður að
fylgja þessu máli eftir. Bæjar-
stjórn verður að áætia, hve
mikið fé Iþurfi tii að kaupa togr
arann og koma honum á stað,
ákveða sitt framlag og leita
eftir framlögum hjá einstakling
um í bænum. Vonandi bregðast
Siglfirðingar vel við þegar til
þeirra verður leitað um þetta
mál og sýna hug sinn til bæjar-
félags síns og meðborgara
sinna.
Einn hinna stóru, nýju og
glæsilegu togara til Sigiuf jarðar
___er mál málanna í dag*
athugunar á snjódýpt og snjó-
magni. Blaðið sneri sér því til
Friðgeirs til að spyrja hann
frétta. Sagðist honunisvofrá.að
snjór væri nú allmikið meiri en
verið hef ði í f yrra þegar mokst-
ur var halfinn, enda hefði ekki
verið byrjað iþá fyrr en í síðari
hluta júní. Á veginum er nokkuð
djúpt eða ca. 1 m snjólag og
iiggur það nokkuð jafnt á, þann
ig að vegurinn er óvíða auður.
1 hlíðunum beggja megin við
skarðið er snjóiagið 7—8 m. á
dýpt og nokkuð dýpra inn í botn
inum. Sagði Friðgeir að auðvellt
væri að hef ja mokstur nú þegar,
og allt væri'til reiðu frá sinni
hendi til iþess. Hann sagðist hafa
átt ital við vegamalastjóra á
mánudagskvöld og skýrt honum
frá ferð sinni uppeftir. Hefði
hann tekið því f jarri að byrjað
yrði að moka nú strax, en sagt
að eftir hvítasunnu mætti at-
huga Iþetta alftur. Á þessa ieið
fórust Friðgeiri orð.
Það er eins nú og undanfarin
ár, að tregða vegamáiastjórans
á 'að gefa leyfi tii að hefja
moksturinn, seinkar opnun veg-
arins um óf yrirsjáanlegan thna,
og hindrar þar með þá atvinmi-
möguleika, sem bíistjórar hér
gætu haf t við fceyrsiu út úr bæn
um. Opnun vegarins hefur líka
mikið að segja fyrir aðra bæjar
búa og er það eflaust sameigin-
legt áhugamál þeirra allra að
hann verði opnaður sem f yrst.
Heiðursskjal
1 fyrir björgun
Nýlega barst f ormanni slysa-
vamadeildarinnar hér, hr. Þór-
arni Dúasyni, heiðursskjal frá
stjórn Slysavamarfél. Islands,
til björgunarsveitarinnar, —
sem viðurkenningu fyrir björg-
un 18 skipverja af færeyzka
fiskiskipinu „Havfrugvin", er
strandaði s. 1. vetur nálægt M-
menningsnöf.
Eins og menn muna tókst þá
svo giftusamlega til, fyrir góða
stjórn formanns deildarinnar,
vasklega framgöngu björgunar-
sveitarinnar og með aðstoð
mótorbátanna „Von" frá Greni-
vík og: „Bjarma" frá Dalvík, —
að öllum skipverjum „Hay-
frugvarinnar" varð bjargað úr
ibráðum haska.
Blaðið óskar hlutaðeigendum
til hamingju með heiðursskjalið
og notar/tækifærið til þess að
ibenda þeim á, sem ekki hafa
gerzt meðlimir slysavarnardeild
arinnar, að iáta nú ekki lengur
dragast að gefa sig fram ti
styrktar þeim góða félagsskap.
Orðsending
f rá Barnaverndarnef nd
Að gefnu tilefni vill Barna-
verndarnéfnd Sigluf jarðar vin-
samlegast minna foreldra og að-
standendur barna innan 14 ára
aldurs á, að fara ekki með þau
á kvöldsýningar í bió, þar sem
Barnaverndarnefnd mun enga
undanþágu veita, ogi er það því
með öllu óheimiiljt. ._«<•',