Mjölnir - 24.05.1950, Side 1

I
15. tölublað.
Miðvikudagur 24. maí 1950.
13. árgangur.
Efnahagsleg afkoma Siglutjarðar
veitur á atvinnulífinu i bænum
Til að tryggja atvinnu á Siglufirði, þarf að koma
upp nú strax stórri fiskþurkunarstöð og fá
einn hinna nýju togara hingað
SKA RDSVEG URINN
Síðastl. -vetur hefur reynzt
mörgum vinnandi manni á Siglu
firði erfiður; atvinnan Mtíl, og
engin heilu tímana, en verðlag
nauðsynja síhækkandi. Slæmur
var síðasti vetur, en verri verður
sá næsti, bregðist sildin og ekk-
ert verði aðgert til að auka
atvinnuna.
Mikill saltfiskur er nú liggj-
andi hér á Siglufirði, en vaxandi
erfiðleikar taldir á að selja hann
óverkaðan. Aftur á móti er tal-
in miklu tryggari saiar á Iþurrk-
uðum salfcfiski. Auk þess er
verðið það mikið hærra á salt-
fiski þurrkuðum en óþurrkuð-
um, að þurrkunarkostnaðurinn
getur naumast numið þeim mun,
jafnvel þó illa sé á haldið. —
Það virðist því liggja í augum
uppi ,að tæpast væri hægt að
ráðast í nokkuð hyggilegra, til
Svo sem kunnugt er, hefur
landhelgin hér fyrir Norðurl.
nú verið færð út til muna. Taka
lög um það, gildi nú um næstu
mánaðarmót. Er þetta spor í
rétta átt, þótt það nái að vísu
alltof skammt, þar sem land-
helgisstækkunin tekur aðeins til
svæðisins frá Horni að Langa-
nesi. Ætti að vera lágmark, að
samskonar reglur giltu umhverf
is allt landið.
Þessi lagasetning er þó eins
og aðrar lagasetningar, tilgangs
iítil, ef henni er ekki framfylgt.
Henni þarf að fylgja á eftir með
mikilli aukningu landhelgisgæzi
unnar hér fyrir Norðurlandi taf-
arlaust.
Undanfarið hefur landhelgin
hér norðanlands verið mjög slæ-
lega varin, svo vægt sé til orða
tekið, og landhelgisbrot tlð. Eru
nærtæk dæmi um það. Bátar
héðan (frá Siglufirði urðu fyrir
þungum ibúsifjmn fyrir skömmu
síðan af völdum landheigis-
brjóta, ísl. togbáta að því er tal-
ið er. Bæjarstjórn Húsavákur sá
sig fyrir nokkrum dögum til-
neydda til að senda Skipaútgerð
rikisins áskorun um að senda
tafarlaust varðskip norður fjorir
land til að vernda landhelgina
einmifct að reisa og reka (fisk-
þurrkunarstöð .Ef þurkuð væru
hér á íSiglufirði t. d. tvö til þrjú
þúsund tonn af saltfiski yfir
árið ,myndi það skapa geysilega
mikla atvinnu, en sjálft ætti
fyrirtækið að vera fjárhagslega
tryggt auk þess að gera fiskinn
verðmeiri fyrir útgerðina. Nokk
ur áhugi er ríkjandi í bænum
fyrir þessu máli og hefur bæjar
stjóm ákveðið að legigja fram
20 þúsund krónur til hlutafélags
sem kynni að verða stofnað til
að reisa og reka fiskþurkunar-
hús. Þá er gert ráð (fyrir að
bæjarútgerðin og fleiri aðilar
taki þátt í þessu ,en ennþá hefir
ekki verið hafizt handa um
félagsstofnunina og er það ilia
farið, því allur dráttur á máhnu
er til skaða. Þar sem ibæjar-
útgerðin er stærsti saitfiskfram
leiðandinn hér, virðist eðlilegast
fyrir ágengni togbáta og togara,
sem hefðu gerzt all- aðsóps-
miklir innan landhelgislínu.
Tveir ibrezkir togarar vom tekn
ir í landhelgi hér fyrir Norður-
landi fyrir skömmu.
Við þá útvíkkun landhelginn-
ar, sém nú hefur verið ákveðin,
stækkar það svæði sem þarf að
verja, að miklum mun, senni-
lega um meira en helming.
Erfiðara verður en áður fyrir
veiáiskipin að átta sig á, hvar
landheigislínan er, vegna hinnar
auknu f jarlægðar Ifrá landi. Þá
má gera ráð fyir, að útlend síld
veiðiskip, sem em hér fyrir
Norðurlandi í hundraðatali á
sumrin, og hafa vanist því að
veiða svo að segja uppi við land
steina, þegar þeim hefur sýnzt
svo, taki þessari nýbreytni ekki
vel fyrst í stað að minnsta kosti.
Það er því brýn nauðsyn, að
landhelgisgæzian hér fyrir Norð
urlandi verði aukin stórlega frá
því sem nú er, og hefur verið'
jafnvel þegar bezt hefur látið,
ef hin nýju landhelgislög eiga að
koma að gagni og verða til
annars en að auka virðingar-
leysi útlendra og innlendra
veiðiþjófa fyrir landhelgislög-
um okkar.
að einmitt hún hefði fmmkvæð-
ið í málinu úr þv'i sem komið er.
En þó hér yrði komið upp
stórri fiskþurkunarstöð, þá
leysir það ekki allan vandann
í atvinnumálumnn. Aukning
þorskútgerðarinnar er enn sem
fyrr það sem mestu skiptir, —
aukin bátaútgerð og aukin tog-
araútgerð. Nú á að fara að út-
'hluta þeim 10 togurum, sem
byggðir vom í Englandi á veg-
um ríkisstjómarinnar. Þessi
skip verða síðan afhent á næstu
mánuðmn til kaupenda. Skipin
em nokkm stærri en fyrri hý-
sköpunartogaramir, eða með
einum sjötta stærra lestarrúmi
en þeir. Þá em þassi nýju skip
ibúin ýmsum tækjum, sem fyrrij
skipin höfðu ekki. Má þar nefna
kælitæki í lestum, radar og mjöl
vinnsluvélar, sem unnið geta úr
24 tonnum af hráefni á sólar-
hring. Kaupverð þessara skipa
(gufutogaranna) mun vera 8
milljónir kr.; 10% eða 800 þús.
eiga að greiðast út strax en 15%
eða 1200 þús. kr. við afhendingu
skips. Þá munu vera nokkrar
líkur til að kaupendur geti feng
ið samninga um þessi 15% þann
ig að útborgun yrði aðeins 10%
eða 800 þús. kr.
Siglufjarðarbær hefur sótt
um einn hinna nýju togara, iþó
með þeim fyrirvara, að hér
takizt að stofna félagsskap til
að kaupa og, reka hann. Ekkert
hefur enn verið gert í þessu máli
en þar sem eins og fyrr segir
á að fara að úthluta skipunum,
iþolir það enga ibið að athuga
hvort hægt er að fá skipið. —
Margir munu sjálfsagt segja,
að ekki sé gróðavænlegt að reka
togara éftir reynslunni undan-
farið, sérstaklega er slíkra
radda að vænta frá þeim, sem
búa við góð efni eða sitja í feit-
um embættum og igera sér litla
rellu út af afkomumöguleikum
náungans. Satt er það, að lítill
gróði hefur verið á togurunum
imdanfarið, þ,e. að segja hjá
útgerðum togaranna, en í raun
og veru hefur verið stórkostleg-
ur igróði á hverjum einasta tog-
ara, gróðinn hefur bara allur
verið af þeim tekinn og látinn
í hina botnlausu hít heildsala,
bankaökrara og ríkistjórnar.
Á þessari blóðsugustarfsemi
hinna dauðu handa, verður sjálf
sagt ekki ráðin bót strax, en
þrátt fyrir það, er þó togara-
úfcgerð áiitlegur atvinnuvegur,
sérstaklega með þessum nýju
og fullkomnu skipum. En það,
sem hér skiptir miklu máli er
Talsvert er nú farið að ræða
um það, hvort ekki verði Ifarið
að moka Skarðsveginn. Finnst
mönnum að úr því vegamála-
stjórnin 'hefur hér stóra og
ágæta ýtu, ætti hún að -láta hana
hefja mokstur á veginum nú
strax^ svo flýtt yrði sem mest
fyrir opnun hans.
Blaðið hafði fregnir af því að
Friðgeir Árnason hefði farið
upp í skarð s. 1. mánudag til
Bréfaskóli
Sósíalistaflokksins
Eins og áður hefur verið frá
skýrt, hefur Sósíalistaflokkur-
inn komið á fót brófaskóia, en
í honum verða kennd ýmis þjóð-
félagsleg málefni. Fyrsti ibréfa-
flokkurinn fjallar um eitt af
fyrirbrigðum auðvaldsþjóð-
félagsins, KBEPPUNA. 1 þeim
bréfafl. verða 8 bréf, samtals
um 50 bls. — Fyrirkomulagið
verður þannig, að þegar þátt-
takandi hefur iimritað sig og
greitt námsgjaldið fyrir þennan
Iflokk, verða honum send tvö
fyrstu bréfin. Þegar hann hefur
athugað fyrsta ibréfið, skrifar
hann bréfaskólamun athuga-
semdir sínar og spurningar við-
v'íkjandi bréfinu. Bréfaskólinn
sendir honum siðan svar við'
þeim, ásamt þriðja bréfinu, og
þannig áfram koll af kolli.
Þátttaká er öllum heimil og
gjaldið fyrir þennan bréfaflokk
verður kr. 30,00 og greiðist
fyrirlfram.
Utanáskrift er: Bréfaskóli
iSósíalistaflokksins, Þórsgötu 1,
OReykjavík.
Einnig er hægt að snúa sér til
skrifstofu Sósíalistafélags Siglu
fjarðar, Suðurgötu 10, og ger-
ast þar þátttakandi Þar er líka
til sýnis, fyrir þá, sem vilja,
1. bréfið í brófaflokkinum, og
geta þeir kynnt sér efni þess
áður en þeir gerast þátttakend-
ur.
Munið að bréfaskóli Sósíal-
istaftókksins ér hentug leið til
fræðslu um ýmis Ifyrirbæri þjóð
félagsins. — Kynnið ykkur þá
leið og notið ykkur hana.
( ■
það, að togari, sem rekinn er
allt árið, aðallega á salffiskirí,
myndi greiða í vinnulaun milli
tvær og þrjár milljónir króna.
Hér er því um að ræða hinar
stórfelldustu umbætur á at-
vinnulífinu i bænum.
Það er bæjarstjórn, sem hefur
þetta mái 1 sínum höndum og
það er hún, sem verður að
fylgja þessu máli eftir. Bæjar-
stjóm verður að áætla, hve
mikið fé þurfi til að kaupa togr
arann og koma honum á stað,
ákveða sitt framlag og leita
eftir framlögum hjá einstakling
nm í bænum. Vonandi bregðast
Siglfirðingar vel við þegar til
þeirra verður leitað um þetta
mál og sýna hug sinn til bæjar-
félags síns og meðborgara
sinna.
Einn hinna stóru, nýju og
glæsilegu togara til Sigluf jarðar
— er mál málanna í dag.
' athugunar á snjódýpt og snjó-
magni. Blaðið sneri sér því til
Friðgeirs til að spyrja hann
frétta. Sagðist honumsvofrá, að
snjór væri nú allmikið meiri en
verið hefði í fyrra þegar mokst-
ur var háfinn, enda hefði ekki
verið ibyrjað þá fyrr en í sfíðari
hluta júní. Á veginum er nokkuð
djúpt eða ca. 1 m snjólag og
liggur það nokkuð jafnt á, þann
ig að vegurinn er óvíða auður.
1 hllíðimum beggja megin við
skarðið er snjólagið 7—8 m. á
dýpt og nok'kuð dýpra inn í botn
inum. Sagði Friðgeir að auðvellt
væri að hef ja mokstur nú þegar,
og allt væri til reiðu frá sinni
hendi til þess. Hann sagðist hafa
átt ital við vegamálastjóra á
mánudagskvöld og skýrt honum
frá ferð sinni uppeftir. Hefði
hann tekið þvi fjarri að byrjað
yrði að moka nú strax, en sagt
að eftir hvítasunnu mætti at-
huga þetta alftur. Á þessa ieið
fórust Friðgeiri orð.
Það er eins nú og undanfarin
ár, að tregða vegamálastjórans
á að gefa leyfi til að hefja
moksturinn, seinkar opntm veg-
arins um ófyrirsjáanlegan tíma,
og hindrar þar með þá atvinnu-
möguleika, sem bílstjórar hér
gætu haft við keyrsiu út úr bæn
um. Opnun vegarins hefur Mka
mikið að segja fyrir aðra ibæjar
búa og er það eflaust sameigin-
legt áhugamál þeirra allra að
hann verði opnaður sem fyrst.
Heiðursskjal
1 fyrir björgun
Nýlega barst formanni slysa-
vamadeildarinnar hér, hr. Þór-
arni Dúasyni, heiðursskjal frá
stjórn Slysavarnarfél. Islands,
til björgunarsveitarinnar, —
sem viðurkenningu fyrir ibjörg-
un 18 skipverja af færeyzka
fiskiskipinu ,,Havfrugvin“, er
strandaði s. 1. vetur nálægt Ál-
menningsnöf.
Eins og menn muna tókst þá
svo giftusamlega til, fyrir góða
stjórn formanns deildarinnar,
vasklega framgöngu björgunar-
sveitarinnar og með aðstoð
mótorbátanna „Von“ frá Greni-
vík og „Bjarma“ frá Dalvík, —
að öllum skipverjmn „Hav-
frugvarinnar“ varð bjargað úr
ibráðum háska.
Blaðið óskar hlutaðeigendum
til hamingju með heiðursskjalið
og notar 'tækifærið til þess að
ibenda þeim á, sem ekki hafa
gerzt meðlimir slysavamardeild
arinnar, að láta nú ekki lengur
dragast að gefa sig fram til
styrktar þeim góða félagsskap.
Orðsending
f rá Barnaverndarnef nd
Að gefnu tilefni vill Barna-
vemdaméfnd Siglufjarðar vin-
samlegast minna foreldra og að-
standendur bama innan 14 ára
aldurs á, að fara ekki með þau
á kvöldsýningar í bíó, þar sem
Barnavemdarnefnd mun enga
undanþágu veita, og er það því
með öUu óheimilt. ,
að auka atvinnuna í bænum, en
Þörf á stóraukinni landhelgisgæzlu
fyrir Norðurlandi.