Mjölnir - 24.05.1950, Page 4
MiÖvikudagur 24. maí 1950.
15. tölublað.
13. árgangur.
miðstj. Alþ.sambandsins
Ýtt við
Á fundi í Verkamannafélaginu Þrótti, sem hald-
inn var hinn 14. þ. m., var eftirfarandi ályktun
samþykkt með öllum greiddum atkvæðum:
„Þar sem nú liggur ljóst fyrir, að gengislækkunin hefur
orsakað gífurlega verðhækkun á öllum erlendum vörum, og þar
sem ýmsar nýjar ráðstafanir Alþingis og ríkisstjómarinnar orsaka
áframhaldandi vaxandi dýrtíð, samþyltkir fundurinn að krefjast
þess af miðstjórn A.S.Í., að hún nú þegar eða svo fljótt sem því
verður við komið, sendi verkalýðsfélögnniun tillögur sínar og
ábendingar mn, hvað hún ætlist fyrir f launamálunum. Fundurinn
telur, að nú þegar sé orðinn óhóflegur dráttur á því hjá miðstjórn
A.S.Í. að senda verkalýðsfélögimiun tillögiu’ mn þessi mál og vill
alveg sérstaklega undirstrika það, að óhugsandi er að félögin
láti hinar óheyrilegu árásir ríkisvaldsins á lífskjör verkalýðsins
þegjandi fram hjá sér fara, heldur liljóti þau, fyrr eða síðar, að
grípa til gagnráðstafana.“
Fundarmenn létu almennt 5
Ijós óánægju yfir sofandahætti
Aljþýðusambandsstjórnarinnar,
og allir, sem til máls tóku, lýstu
yfir iþeirri skoðun, að gengis-
lækkunin væri gersamlega ó-
verjandi ráðstöfun og frekieg
árás á lífskjör almennings. Allir
virtust vera sammála um nauð-
syn jþess, að verkalýðsfélögin
gerðu sínar gagnráðstafanir til
að vega á móti iþessari árás. —
Jafnframt virtist öllum vera
Ijós nauðsyn þess, að verkalýðs
samtökin í HEHjD stæ'ðu að
þessrnn gagnráðstöfunum, og að
Að undanförnu hafa ýmsir
þjóðkunnir menn og verkafólk
svarað þessari spumingu í Þjóð-
viljanum. Hefur komið þar
skýrt fram álit þessa fólks á
hinu mikilvæga gildi, sem Þjóð-
viljinn hefur fyrir allt íslenzkt
alþýðufólk. Ég ætla ekki með
þessum línum að fara að svara
þessari spumingu, það hafa
ýmsir aðrir gert svo vel, heldur
vildi ég vekja athygli hinna
mörgu verkalýðssinna, sem hér
em og háfa ekki enn gerzt kaup
endur Þjóðviljans, svo og allra
annarra úr alþýðustétt, sem
eins er ástatt um, á því, að þeir
fara mikils á mis og að þá skort
ir margvíslega vitneskju um
eigin hag og þjóðmál yfirleitt af
því að Þjóðviljinn fær ekki að
koma inn á heimili þeirra og
flytja þangað fræðslu sína. Ég
hef heyrt marga halda því fram
að þeir gætu ekki keypt dag-
blað vegna þess hve dýrt það
sé. Já, satt er það að vísu, dag-
tblöð em orðin nokikuð dýr. En
fátækt fólk gerir sér ekki Ijóst
að ef Þjóðviljinn, málsvari iþess,
væri ekki dagblað, þá væri hann
svo margfallt a'flminni gegn því
ofurefli hðs, sem hann á sí-
feht við að etja, þar sem em
ÖU blöð afturhaldsins í einni
fylkingu. Og ef þau blöð hefðu
einskorað vald yfir hinu daglega
lesefni fjöldans, þá fengi alþýð-
an sjaldan að sjá sannleikann
um féflettingaraðferðir aftur-
haídsins og hin ýmsu tilbrigði
þeirra. Og fátækt fólk hugsar
ekki út í það, þegar það segir
sig skorta efni itil að kaupa Þjóð
yUjann, að á hverjum einasta
eðhlegast væri, að Alþýðusam-
bandið hefði fomstuna. Hins-
vegar var á flestum að heyra,
að þeir væntu sér ekki mikils aff
núverandi Aiþýðusamb.stjóm,
enda varla við öðm að íbúast,
svo vesæl sem öU hennar
frammistaða hefur verið. Jafn-
vel þeir verkamenn, sem harð-
ast (börðust fyrir „lýðræðið“ í
Aiþýðusambandskosningunum,
fyrir hálfu öðm ári, virðast nú
vera að gera sér ijóst, hve herfi
lega þeir létu blekkjast af aftur-
haldinu þá.
degi þegar það kaupir nauð-
þurftir sínar greiðir það ýmist
ibeinan eða óbeinan skatt til
blaðaútgáfu stéttarandstæðinga
sinna, og af arði þeim, sem vinna
launþeganna skapar og rennur
í vasa yfirstéttarinnar, fer
drjúgur hluti til blaðaútgáfu
hennar svo hún geti áfram með
áróðri símun talið hinu fátæka
fólki trú um farsæla forsjá sína
í öillum málum, andlegum og
efnalegum.
Þegar um menningarverðmæti
er að ræða er oft erfitt að meta
þau til fjár. Þannig er það líka
með baráttutæki alþýðunnar. —
Það er erfitt hjá þeim, sem
fátækir eru að meta hversu
miklu má til þess offra í pen-
ingum, en hitt er augljóst að
án þessa tækis getur alþýðan
ekki verið, það yrði henni óbæt-
anlegt tjón að missa það, þar
við lægi frelsi hennar og öll
framtíð.
Nú fara að tímar kreppu og
ei^fiðleika, eitt iþessara kerfis-
bundnu hagléla ,sem ganga yfir
auðvaidsheiminn. — Alþýðunni
mun ekki veita af öllum styrk
siínum til að standast élið, ein-
ing hennar verður að vera órof-
in og samvirk ef hún á ósködd-
uð að sleppa. Og ekki hvað sízt
mun reyna á hin andlegu þolrif
verkalýðsins og ekki mun veita
af daglegri baráttuhvöt til þess,
að ekki sljófgist andlegur skír-
leiki hans og skilningur á nauð-
syninni á því, að hver og einn
einstaklingur leggi sitt af mörk-
um.
Eins og fyrr mun Þjóðviljinn
segja alþýðunni sannleikann og
Frá verkalýðsfél.
Á fundi í Verkakvennafélag-
inu Brynju í gærkvöldi var sam
þykkt að segja upp núgildandi
kaup- og kjarasamningum við
Vinnuveitendafélag Siglufj.
Vísitala framfærslukostnaðar
fyrir maí hefur nú verið birt, og
er hún 105 stig, og leggst því nú
5% vísitöluuppbót á allt kaup-
gjald. Samkvæmt því er hinn
almenni tímakaupstaxti verka-
lýðsfélaganna hér eins og hér
segir frá 30. apríl s. 1.:
Tímakaup kveima í alm. vinnu:
Dagvinna ...... kr. 7,47
Eftirvinna...... — 11,95
Nætur- og h.d.v. — 14,94
Tímakaup karla í alm. vinnu:
Dagvinna ...... kr. 9,70
Eftirvinna ...... — 15,52
Nætur- og h.d.v. — 19,40
Frá skrif st. verkalýðsfélaganna.
Þorskamerkingar
Nýlega afhenti Magnús Guð-
jónsson, skipstj. á m/s Skildi,
formanni fiskifélagsdeildarinn-
ar hér, Magnúsi Vagnssyni, sex
þorskamerki til (fyrirgreiðslu,
ásamt kvörnum úr þorskunum,
sem merkin voru í. Hefur Magn-
ús Guðjónsson veitt 'þessa sex
þorska, sem merkin eru úr, á
tveim s. 1. mánuðum.
Það er mikilvægt fyrir fiski-
rannsóknirnar, að sem flestir
sjómenn athugi um merki á
þorskum sem þeir veiða, og ann
aðhvort sendi þau beint til
Piskifélagsins í íteykjavík, eða
afhenti þau formönnum Fiski-
tfélagsdeildaima þar sem þeir
koma að landi.
Merkjunum þurfa að fylgja
kvamimar úr hinum merktu
þorskum, ásamt upplýsingum
um hvar og hvenær þorskurinn
veiddist, kynferði hans ef hægt
er, ennfremur lengd hans, sem
skal mæld frá snjáldri aftur á
sporðblöðku aftast.
m
V erkalýðsbarátta
Alþýðuflokksins
(Framli. af 3. síðu)
ganga 1. maí s. 1., alveg eins
og undanfarin ár. Hálfan mánuð
á undan hvatti Alþýðublaðið
verkamenn daglega til að taka
EKKI þátt í kröfugöngunni, og
forustumenn tveggja stærstu
verkalýðsfélaganna, sem Alþýðu
flokksmenn stjóma, Sjómanna-
atfhjúpa blekkingar auðvalds-
blaðaima. Hann mun verða nú
eins og fyrr, sá vörður og for-
ystukraftur í verkalýðsbarátt-
unni, sem aldrei bregst. Þess-
vegna verður alþýðan að fylkja
sér um Þjóðviljann, gera honum
fært að ná til miklu fleiri ein-
staklinga en áður. Þá tfyrst fær
gildi Þjóðviljans fyrir alþýðuna
notið sín til fuls.
Hverter gildi Þjóðviljans fyrir ísl. afþýðu?
„Viðreisnin" í fullum gangi
Hér á eftir em taldar upp nokkrar nýjustu verð-
hækkanirnar, sem „viðreisn" Framsóknar og óhaldsins,
hefur leitt af sér:
STRÁSYKUR hækkaði nýlega um 95 aura kg. til við-
bótar þeirri 25 aura verðhækkun, sem varð á honum fyrir
nokkrum vikum. Viðreisnarhækkunin á þessari vöm nemur
því alls kr. 1,20 pr. kg., eða 46%. Fyrir ,,viðreisnina“ kost-
aði strásykurkílóið kr. 2,60 en nú kr. 3,80.
BURÐARGJÖLD undir einföld bréf innanlands og tii 1
Norðurlanda hækka úr 75 aur. í kr. 1,00.
SÍMTAUAGJÖLD og afnotagjöld fyrir einkasíma
hækka um 25—36%.
SÍMSKEYTAGJÖLD innanlands hækka um 11%.
LYFJAVERÐ hækkar um 25%. Hefur sú hækkun m.a.
haft þá afleiðingu, að sjúkrasamlagsgjöld í Reykjavák háfa
hækkað um 4 kr. á mánuði. Munu sjúkrasamlagsgjöld
annarstaðar á landinu að líkindum hækka um svipaða upp-
hæð innan skamms.
HRÍSGRJÓjN hafa hækkað um 60 aura kg., úr kr.'2,50,
í kr. 3,10 kg.
HRÍSMJÖL hefur hækkað um kr. 1,85 kr., úr kr. 2,10,
í kr. 3,95.
RÍJGMJÖL hefur hækikað um kr. 1,05 kg., úr kr. 1,15,
í kr. 2,20 kg.
HAFRAMJÖL hefur hækkað um 80 aura kg., úr kt.
1,90, 1 kr. 2,70.
BAUNIR í pökkum hafa hækkað um heilming, úr kr. |
1,30, S kr. 2,60.
HVEITI mun hækka næstu daga, eða er þegar hækkað
um 150%. Fyrir gengislækkun kostaði hveitipokinn kr.
62,00 í innkaupi, en kostar nú kr. 150,25. Mun þessi hækk-
im leiða til stórfelldrar verðhækkunar á ibrauðum og kökum
úr hveiti.
RUGBRAUÐ, 1500 grömm, hefur hækkað um kr. 1,15,
úr kr. 2,10 í kr. 3,25. Normalbrauð hækkar líka upp í kr.
3,25. — Þetta verð er miðað við Reykjavík og Hafnarfjörð.
Annarsstaðar á landinu má verðið vera 20 aurum hærra
fyrir hvert brauð. Verðið á öðrum vörutegundum sem taldar
eru hér að ofan, er einnig miðað við Reykjavík.
BLAUTSÁPA hefur hækkað um 80 aura kg., úr kr.
4,70 í kr. 5,50 kg.
SKEMMTANASKATTUR hefur verið hækkaður um
10%. Var það síðasta afrek Alþingis áður en því var slitiið.
SMJÖR, skammtað, héfur hækkað um nærri 500%.
1 kg. af slkömmtuðu smjöri kostar nú kr. 24,00, en kostaði
áður kr. 5—5,50.
ÁFENGI hefur einnig verið hækkað í verði. Sterk
vín hafa hækkað um 15 kr. flaskan, nema whisky, sem
hefur hækkað meira. Létt vín hafa hækkað um 3—10 kr.
flaskan. Á brennivíni nemur hækkunin rúmlega 21%!
félags Reykjavíkur og Verka-
kvennafélagsins Framsóknar,
NEITUÐU að taka þátt í henni
og hvöttu aðra til að haga sér
eins!
Var Alþýðublaðið og verka-
lýðsforingjar kratanna að
treysta samheldni verkalýðsins
með þessu? Eða var kannske
tilgangurinn að sundra honum,
með því að efna til innbyrðis
ósamkomulags, stéttarandstæð-
ingunum til ánægju? Hitt er svo
annað mál, að margir óbreyttir
kjósendur Alþýðuflokksins og
sumir af smærrí spámönnum
lians tóku þátt í kröfugöngunni
ÞRÁTT FYRIR EGGJANIR
Alþýðublaðsins og foringjanna.
★
Hvað á Alþýðuflokknum að
þolast það lengi, að leiká þennan
skollaleik, að þykjast í orði vera
á móti ílialdinu, en styðja það
í verki? Hvenær þrýtur þolin-
mæði þeirra alþýðumanna, er
fylgja flokknum? Er langlund-
argeð þeirra alveg takmarka-
laust?
Hiér hafa verið rakin fáein
dæmi, sem sýna glöggt, hver
„stefna“ flokksins í verlcalýðs-
málum er. Hún er:íhaldsþjón-
usta og aftur íhaldsþjónusta.
Og hvað sem f jasi Alþýðublaðs-
ins og einstakra krataforingja
líður, bendir ekkert til þess, að
nein breyting á þessari „stefnu“
flokksins standi fyrir dyrum. —
Hinsvegar er ekki ósennilegt, að
í þeirri hörðu baráttu verkalýðs
ins fyrir lífsafkomu sinni, sem
framundan er, muni foringja-
klíka flokksins afhjúpa sig enn
rældlegar en hún hefur nokkum
tíma áður gert, sem íhaldsþjóna
og verkalýðssvikara. Það getur
sem sé skapast sú aðstaða, að
ekki verði hægt, án þess að af-
hjúpa sig um leið, að taka í orði
afstöðu gegn afturhaldinu, en
styðja það í verki á bak við
tjöldin. Þá mun enn reyna á
langlundargeð og þolinmæði
þeirra alþýðumanna, sem telja
sig fylgja Alþýðuflokkniun að
málum. Og þá verður ef til vill
gert út um örlög Alþýðuflokks-
ins sem afls í íslenzkum stjóm-
málum.