Mjölnir - 07.06.1950, Qupperneq 1

%
16. tölublað.
Miðvikudagur 7. júní 1950.
13. árgangur.
Osvííni í £arð verkamanna
Gengislækkunin er nú farin
að segja til sín. Dagiega hækkar
verð á ýmsum nauðsynjavörum
jiailnóðum og gamlar vörur
iþrjóta og rfýjar komá í staðinn.
Fyrir nokkrum mánuðum kóst-
aði kaffi kr. 9,60 kiilóið, nú
kostar kaffi kr. 28,00 kílóið. —
Fjölmargiar aðrar nauðsynja-
vörur hafa hækkað svipað, og
sumar ennþá meira. Mörg verka
lýðsfélög hafa nú lausa kjara-
samninga og hyggja á kaup-
hækkanir til að mæta himri
geigvænlegu dýrtíð. Það mun
óhætt að fullyrða, að þær skoð-
anir eru svo að segja einróma
arinnan verkalýðshreyfingar-
innar, að fyllsta sanngirni sé að
stórhækka kaup. Hitt er svo
annað mál, að forusta Ailiþýðu-
sambandsins hefur í þessu máli
gjörbrugðist. Atvinnurekendur
og ríkisstjórn standa vel saman
um hina rangilátu og ósvífnu
kjaraskerðingu launþega, en
samtök launþeganna eru lömuð,
stjórn landssamtakanna', AI-
þýðusambandsins, lætu hjá-líða
að skipuleggja samræmdar að- *
gerðir verkalýðsfélaganna, en
það er það eina, sem dugað
gæti. Áróðurinn giegn verka-
mönnum og hagsmunum þeirra
er í fullum gangi, blöð Sjáuif-
stæðis- og Framsóknarfílokks- 1
ins keppast um að „sanna“, að
atvinnuvegimir þoli 'ekki hækk
að kaup, hinsvegar tala þessi
iblöð ekkert um, að atvinnuveg-
imir þoli ekiki að giefa verzlunar
stéttinni 200 milljóna gróða á
ári, þau tala ekki heldur um, að
atvinnuvegirnir þoli ekki að
gefa bankastofnununum i árleg
an gróða 50—100 milljónir, eða
að nauðsyn beri til að draga úr
kostnaði ríkisbáknsins. Afstaða
Alþýðuflokiksins er dáilítið kynd
ug. Flokkurinn veitti fomstu
ríkisstjóm, sem undirbjó það
ástand, setm nú er að skapast,
níkisstjórn, sem réðist með lög-
gjafarvaldi á kjör verkalýðsins,
sú innilega samvinna, sem þá
rlíkti milli Alþýðuflofcksins og
hinna afturhaldsflokkanna
tveggja, er enn við líði, þó AI-
þýðuflokkurinn háfi dregið sig
til baka úr ríkisstjórn. — Hið
nláSria ^samfctarf Alþýðuflokks-
foringjanna við hina afturhalds-
flokkana kom t.d. vel í ljós á
síðustu fmrdum Alþingis, eins
og frægt er orðið, og þá kemur
það ekki síður greinhega í ljós,
að afstöðu stjórnar Alþýðusam
bandsins til launamálanna í dag.
Óforsjálni stórra hópa verka-
lýðsins haustið 1948 í Alþýðu-
sambandskosningunum ætlar
að verða örlagarik og eftir-
minnileg. Þvr öllum ma ljost
yera, að eins og nú er komið, _[
verður árásmrum á kjör verka-
lýðsins ekki hmndið, nema með
samræmdmn, þróttmiklum og,
djörfum aðgerðum. Þetta veit
auðvitað Alþýðusambands-
sitjórnin vel, en hinum gamla
sendimanni Claessens, Helga
•Hannessyni er ekki klígju-
gjarnt; það er þeim ekki heldur
Jóni Sigurðssyni, Sæmundi Ól-
afssyni og Jón Hjálmarssymi. ,
Hin sviksamlega o;g smánar-
lega framkoma stjórnar Al-
þýðusambandsins nú, þarf því
engmn að koma á óvart. Hart
er þó til þess að vita, engu að
síður, að sjálf stjórn landssam-
taka verkalýðsins, skuli hjálpa
atvinnurekendum og r'ikisstjórn
til að hrinda verkailýðnum út í
fátækt og skort, en hækki kaup
ekki á næstunni, þýðir það
vöntmr á brýnustu lífsnauð-
synjum á fjölmörgum verka-
mannaheimilum. Það er lífs-
nauðsyn fyrir verkalýðinn, að
hann geri sér ljóst, að þeir
dimmu dagar, sem hann upp-
lifir nú, þurftu ekki yfir hann
að koma, skilningur á því leiðir
til réttra gagnráðstafana.. En
þrátt fyrirhiðhörmulegaástand
í verkalýðshreyfingumii, að
stjórn Alþýðusambandsins vinn
ur gegn hagsmunum verkalýðs-
ins, er þó samt engin ástæða til
að örvænta, uppgjörið við þá
pilta getur farið fram strax í
hau.st, en stærstu og öflugustu
verkalýðsfélög' landsins hafa
mörg róttæka og trúverðuga
forustu og nú verða þau að
taka til sinna ráða, þegar Al-
þýðusambandsforustan bregst.»
Samræmdar vel undirbúnar að-
gerðir margra verkalýðsfélaga
er ráðið, sem dugar. Það kunna
að vera ýmsir örðugleikar á því
fyrir t.d. 8 eða 10 verkaiýðsfé-
lög að koma upp samræmdum
aðgerðum í launamálum nú, 'i
trássi og andstöðu við Alþýðu-
sambandsstjórn, en þá örðug-
leika verður að yfirstiga. —
Hvemig slíkt samstarf skuli
skipulagt, verður ekki gert að
umtalsefni hér, aðeins lögð á-
herzla á, að það er hyggil. ráðið.
Nú stendur síldarvertíðin
Ifyrir dyrum hér á Norðurlandi.
Þrátt, fyrir ajflaleysi undanfar-
inna 5 ára, þá virðist þó svo
sem „þátttaka í síldveiðunum
ætli að verða svipuð og verið
hefur. Ræður þar sjálfsagt
nokkuð um, að menn búast við
hærra síldarverði, og einnig
hitt, að menn vona, að útlerid-
ingar leiki ísl. skipin ekki eins
grátt ff sumar og undanfarið.
Ekki er ennþá farið að semja
um kaupgjald í sumar hér á
Siglufirði' en Verkamannafélag
ið Þróttur hefur auglýst, að
sami kauptaxti gildi áfram, þar
til öðruvísi verði ákveðið. —
Sveinn Benediktsson og Finnur
Jónsson komu hingað norður í
síðustu viku, og hélt þá verk-
smiðjustjórn einn samninga-
fund með fulltrúum Þróttar. —
Að þeim fundi loknum fóru
Sveinn og Finnur aftur til
Reykjavíkur, svo segja má, að
raunar séu samningaumieitanir
naumast háí'nar ennþá. Virðist
aJUt þetta flaustur þeirra félaga,
Sveins og Finns, dálitið ein-
bennilegt og óveniulegt ög ekiki
benda til, að mikil alvara hafi
á bak við búið. Ef tilgangur
fararinnar var að ná samning-
um við verkamenn, mátti efcki
telja eftir sér að koma á fleiri.
en einn samningafund. En hafi
tilgangurinn verið aðeins sá, að
látast vilja semja, þá er nátt-
úrlega hægt að segja, að þeir
hafi gert tilrauri til samninga,
þó tilraunin væri aðeins einn
stuttur fundur. Engum getum
skal að því leitt, hvað meirihluti
stjórnar SR hyggst fyrir í þessu
máli, en ekki þurfti það neinum
að koma á óvart, þó verkamenn
teldu sanngjarnt að fá ein-
hverja kauphækkun, eins og
dýrtíðinni er nú kotmið.
Það hefur olít skipt miklu
máli fyrir verkamenn að standa
vel saman um hagsmunamál
sín, en seimilega hefur það
aldrei skipt jafn miklu máli og
nú. Hinum ósvífnu árásum aft-
urhaldsins á verkailýðinn, verð-
ur ekki hrundið nema með
harðvitugum gagnaðgerðum, en
til þeirra þarf fyrst og fremst
samhejdni, samheldni um hyggi-
legar ráðstafanir, samheldni um
festu gegn undanslætti og póli-
tískum áróðri andstæðinga
verkalýðsins. Það hviílir nú
þung ábyrgð á hverjum verka-
manni, gagnvart sjálfmn sér,
(Framhald á 4. síðu)
SJðMAHNADAGSHATIðAHOLIlN
S.I. isunnudagur, fyrsti siminudagur í júní, |var að venju he!g-
aður sjómannastéttinni. Voru hátíðahöldin hér á Siglufirði œeð
svipuðu sniði og undanfarin ár og fóru ágætlega fram.
Hátíðahcldin hófust kl. 11
með hópgöngu sjómanna frá
Hafnarbryggjumii í kirkju, þar
sem hlýtt var á messu hjá sókn
arprestinum, síra Óskari J. Þor-
‘lákssyni.
El. 2 hó'fust svo hátíðahöld-
in á íþróttavellinum.
Form. Sjóm'annadagsnefndar,
Þórarinn Dúason, setti hátiíðina
Þá flutti fulitrúi frá skipstjóra
félaginu, Magnús Vagnsson,
ræðu, og þar næst flutti Þór-
oddur Guðmundsson ræðu fyrir
hönd Sjómannadeildar Þróttar.
Var góður rómur gerður að báð-
um þessuim ræðum. Þá söngi
Karlakórinn Vísir undir stjórn
Þorrn. Eyjólfssonar. Síðan hófst
íþróttakeppni. Suðurbæingar og
Norðurbæingar kepptu í knatt-
spyrnu, og unnu hinir siðar-
nefndu með 2 mörkum gegn
einu. Þá fór fram boðhlaups-
keppni milh K.S. og F.I.S. og
sigraði K.S. Síðan var keppt í
langstökki, og bar Guðm.
Árnason, F.I.S., sigur úr být-
um. Loks fór svo fram vatns-
fötuhlaup, og virtust áhorílend-
ur fylgjast vel með þvá af mikil-
um áhuga.
Kl. 6 hófst kappróður, siem
fór fram norður af hafnar-
bryggjunni. Fyrst kepptu tvö
kvennalið, og sigraði lið frú
Elínar Frímannsdóttur, og
vann verðlaunabikar giefinn af
skipshöfn b.v. Elliða.
Þá kepptu sex siglfirzlkar
skipshafnir, af Mumma, Sæ-
rúnu, Skildi, Sigurði, Ingvari
Guðjónssyni og Atla, og sigraði
hin síðasttaida. Stýrimaður var
Páll Pálsson slkipstjóri, en ræð-
arar Helgi Kristjánsson, Guð-
mundur Sigmiundsson, Ingóilifr
ur Kar'lsson, Ólafur Guðbrands-
son, Eirikur Ásmundsson og;
Gunnar Jóhannsson. Keppt var
urn farandbikar, gefinn af verzl.
Sig. Fanndal, og verðlaunapen-
inga Vestfirðingafélagsins, sem
vinnast til eignar. Eru þeir hin-
ir beztu gripir, og er ætlast svo
tii, að vinnendur láti grafa á þá
riafn sitt, naín skipsins, sem
þeir keppa fyrir og ártalið, er
keppnin fór fram. Auk þess
hlutu þeir verðlaunapeninga
Sjómannadagsins.
Formaður Sjómannadags-
nefndyrinnar, Þ. Dúasonar, af-
Færri norsk skip á síldveiðum við Islðnd
í ár en undanfarin ár.
Stækkun landhelginnar fyrir Norðurlandi 5,al-
varlegt áfall fyrir norska snurpinótaháta,
sem stunda síldveiðar við ísland“.
Á fundi í félagi útgerðar-
maxma í Álasundi fyrir nokkru,
þar sem m.a. var rætt um sí'ld-
veiðar við ísland, kom fram það
áht, að víkkun landhelginnar
fyrir Norðurlandi væri alvar-
. iegt áfall fyrir norsk snurpu-
veiðaskip, sem stunduðu síld-
veiðar við' ísland. Landhelgis-
hnan hefði nú verið færð út fyrir
þau mið, þar sem snurpunóta-
veiðarnar færu fram óg einu
norsku síldveiðiskipin, sem
nokkurs árangurs gætu vænzt
á Islandsmiðum hér eftir, væru
þau skip, sem stunduðu rekneta
veiðar. Ennfremur var upplýst,
að þátttaka Norðmanna í síld-
veiðum við ísland í ár mundi
verða talsvert minni en í fyrra.
henti verðlaunin að róðrar-
keppninni lokinni. Ágætt veður
var allan daginn, hlýindi og
glaða sólskin. Merlkjasala dags-,
inis giefck vel, og hátíðahöldin
úti voru fjölsótt. Um kvöldið
voru dansleikir í Hótel Höiíri og
Hótel Hvanneyri og fóru þeir
ágætlega fram.
Allur ágóði af merkasölunni
og skemmtunum dagsins renn-
ur til sundlaugarinnar.
Form. F.U.S.
og „sníkjudýriif
I „Siglfirðingi“ 25. maí s, I.
skrifar Ó-li Blöndal smágrein, er
nefnist „Gönuhlaup Mjölnis." —
Ber grein þessi vott um, að
greinarhöf. hefur komið iha, að
vakin var athygli á hinum lúa-
legu ummælum hans um sigl-
firzkt verkafólk um 1930. Stoð-
ar lítið fyrir hann að reyna að
draga úr áhrifum orða .sixma
með því að segja, að hami hafi
bara átt við „kommúnista“ þeg
ar hann talaði um „letingja og
önnur snýkjudýr,“ sem háfi
hlaupið ixm 1 raðir kommúnista.
Hjá óhögum manni fer oft svo,
að thraun th að leiðrétta gerða
skyssu verður að enn stærri
skyssu. Svo fer fyrir Ól. BI. —
Eða áttu þessir „letingjar og
snýkjudýr“ ekki að hlaupa inn
í raðir „kommúnista“ ? Bf þeir
voru ,,kommúnistar,“ hví þurftu
þeir að -hlaupa inn í raðir þeirra
— voru þeir ekki í þeim?
Ég minnist á iþetta áðeins til
að sýna fram á ósamræmið og
hugsanavillurnar hjá foraiaxmi
F.U.S., og um leið vildi ég segja
honum það, að ætli hann sér að
verða leiðandi hönd þessa félags
útávið, þá ætti hann að kyxma
sér betur sögu höfuðóvinarins,
sem sé kommúnista og sósíai-
ista hér á landi.
Eg geri ráð fyrir að Óli BL
svo skýr sem haim er, hafi séð
er s'iðasti Mjölnir kom út, hve
óheppilega hann hefur komist
að orði í afmælisgrein sixmi, og
ég held í sannleika sagt að haxm
hafi aldréi meint það með þeim,
sem þau sögðu. Mér hdfði því
þótt drengilegra af honum að
biðjast afsökunar á orðum sín-
um í blaðinu 25. maí, í stað þess
að herða aurkastið að hinum
örgu „kommúnistum“ og gera
þar með síðari skyssuna stærri
hinni fyrri. Skilgeining almenn-
ings á „kommúnistum" er víst
ærið óMk því sem kexmt er í
Heimdalli og öðrum álika félög-
um. Til þess ættu - forkólfar
þeirra að taka tiMit, Iþegar þeir
skrifa greinar, sem almenning
ur les. Annars hljóta þeir að
dæmast eftir orðum sínum og
skrifum.
Teipa óskast
til barnagæzlu i |sumar.
BENEDIKT SIGURÐSSON
Suðurgötu 91.