Mjölnir - 19.07.1950, Blaðsíða 1

21. tölublað. Miðvikudagur 19. júlí 1950. 13. árgangur.
Samníngar »Brynju«
og atvinnurekenda
Samningur um kaup og kjör var undirritaður
í fyrradag. FrystiMsvinna fellur undir almenna
taxta; trygging hækkar um 100 kr. og vísitölu-
uppbót; kaup fyrir síldarpönnun skal ekki falla
undir tryggingu; næturvinnutíminn lengist og
framlag atvinnurekenda 1 hjálparsjóð hækkar.
Arásin á Norður-Kóreu „lausn“ á erfið
leikutn leppstjornarinnar
„I Suður-Kóreu vantar ekki menn, sem sjá lausn á liinum
miklu erfiðleikum, sem landið á við að etja, í hemaðarlegri árás
á Norður-Kóreu. Herinn, sem er þjálfaður og vopnaður af Ame-
ríkiunönnum, telur um 100,000 manns, — þar að auki er 50 þús.
manna vopnað lögreglulið, — er álitinn miklu sterkari en her
Norður-Kóreu.“
Þannig komst Walther Bosshard, fréttaritari svissneska
blaðsins Neue Zuricher Zeitung, að orði í grein sem blað hans
birti 20. júní s. 1., fimm dögum áður en bandaríska leppstjórnin
í Seoul hóf árás sína norður tfyrir 38. breiddarbaug.
Nokkrum dögum áður en leppstjórnin hófst handa um að
,,leysa erfiðleikana“ á þennan hátt, var hinn ikunni striðsæsinga-
seggur, John Foster Dulles, sem Truman gerði að utanrikismála-
ráðunaut í því skyni að tryggja fylgi Repúbiikana í kalda
stríðinu, staddur í Kóreu og ferðaðist með herforingjum og
ráðunautum sínum um svæðið, þar sem bardagamir hófust
nokkrum dögum s'íðar. Hafa iblöð víðsvegar um heim birt myndir
af honum, þar sem hann er staddur í skotgröf rétt við landa-
mærin og skoðar hann landaibréf ásamt S-kóreönskum og ame-
rískum herforingjum.
Afhjúpun Neue Zuricher Zeitung er þekkt hjá fjölda frétta-
stofnana og blaða um allan heim, en þrátt ifyrir það staglast hin
fjarstýrðu blöð og útvarpstöðvar Bandaríkjamanna 'i Evrópu
stöðugt á lyginni um „kommúnistíska árás.“
I grein Walthers Bosshards er einnig að finna ýmsar aðrar
athyglisverðar upplýsingar um S-Kóreu. 1 þessum hluta landsins
eru ekki færri en 4 millj. rnanna atvinnulausar. 1 ikosningunum,
sem harðstjórn Syngmans Rhees lét fara fram 30. maí, var
Kommúnistaflokkurinn ibannaður og margir af foringjum hans
sátu í fangelsi. 1 kosningimum fengu óháðir meirihluta og Syng-
man Rhee óttaðist að verða í minnihluta þegar þingið kæmi
saman, en það hefði þýtt að mynduð hefði verið ný stjóm og
samin ný stjórnarskrá.
Þannig var ástandið, þegar leppstjómin hóf styrjöldina gegn
Norður-Kóreu til þess á þann hátt, að reyna að „finna lausn á
erfiðleikunum.“
Fréttir frá Kóreu
Taejon, bráðabirgðahöfuðborg leppstjómarinnar, er nú f þann
veginn að falla í hendur alþýðuliersins. Leppstjómin er flúin til
Taegu. Bandaríkjamenn isettu í gærkvöldi lið á land 75 km. norð-
ur af Fusan, að baki víglínu alþýðuhersins. 1
Hækkunin á kauptryggingunni.
Tryggingin hækkar samkv.
hinum nýja samningi úr kr.
1000,00 í fer. 1100,00, og sfeal
greidd full visitöluuppbct á
tryggingaruphæðina. Er þetta
miiiiisverð kjarabót. Verði vísi-
talan t. d. 15 stig, eins og al-
mennt er nú búizt við, n.mur
'hækkunin 265 krónum yfir
tryggingartímabilið.
Hinsvegar féll Brynja frá
kröfu simn um vikupening'a til
handa siglfirzkum stúlkum, er
vinna að söltun. Sú hæfckun, ef
fram hefði náðst, hefði aðeins
gilt fyrir síldarstúlkur, sem bú
settar eiu hér 'i Lunum, en
tryggingarliækkunin tekur tú
allra stúlloia, sem að síídar-
söltun vhma.
Tryggingartímabilið skal vera
ifrá því söltun hefst og til 13.
sept., en var áður til 10. sept.
Frystihúsataxtinn
Annað mikilsvert atriði ■ í
þessum nýja samningi, og að
sumra áliti það mikilsverðasta
í honum, er ákvæðið uin að
sértaxti fyrir íshúsvinnu falli
niður og að hún verði fram-
vegis greidd með hinu almenna
t'imavinnukaupi félagsins, þó
með þeim fyrirvara, að sé
hærra kaup greitt fyrir frysti-
húsavinnu annarstaðar á land-
inu, skuli það einnig greitt hér.
1 nærri heilan áratug liefur
kaupgjald hér fyrir íshúsvinnu
verið til muna lægra en al-
mennt tímakaup. Hefur Brynja
gert margar tilraunir til að fá
þetta leiðrétt ,en efcki tekizt
fyrr en nú. Er því hér um
mikilsvert atriði að ræða.
Kaup fyrir pönnun skal ekki
ganga upp í kauptryggingu.
Þá er í samningnum ákvæði
um að kaup fyrir pönnun síld-
ar skuli ekki teljast með í
kauptryggingunni, en áður
höfðu s'ildverkunarstöðvar, er
létu frysta sild, rétt til að
reikna það með í tryggingunni.
Eru þess mörg dæmi, að fast-
ráðnar síldarstúlkur hafi orðið
að sætta sig við að kaup fyrir
pönmm, svo hundruðum króna
skipti, hafi verið dregið frá
kauptryggingu þeirra.
Næturvinna frá kl. 20 til kl. 7.
Samkvæmt nýja samningnum
skal talin næturvinna frá kl.
8 að kvöldi til fcl. 7 að morgni
á tímabilinu frá og með 9. sept.
til og með 7. júlí. Áður taldist
næturvinna frá kl. 10 að kvöldi
á þessu tímabili.
Framlag í hjálparsjóð hækkar.
Loks er svo í samningnum
ákvæði um að framlag síldar-
saltenda í hjálparsjóð skuli
Bóndinn í Grundarkoti, Stef-
án Erlendsson, brá búi í fyrra-
haust og flutti hingað til Sig'lu-
fjarðar, og hefur bærinn staðið
mannlaus síðan, en innanstokks
munir og fleira verðmæti var
geymt þar, og hefur það allt
brunnið til kaldra kola. Ibúðar-
húsið var með steinveggjum,
og eru veggirnir og járnleiðsl-
ur sem í húsinu voru, það eina,
sem eftir er óbrunnið.
Ekkert er vitað um orsök
brunans. Bærinn Vík, sem nú
er eini bærinn í Héðinsfirði,
sem byggður er, stendur í 4-5
fcm. fjarlægð frá Grundarkoti,
og hafði fólk þar ekkert orðið
brunans vart fyrr en s. 1. laug-
ardag, er bóndinn, Sigurður
Björnsson kom þar að rústun-
um. Er það s'iðast vitað um
mannaferðir að Grundarkoti, að
Sigurður í Vík og annar maður
komu þar fyrir um það bil
mánuði síðan.
íbúðarhúsið var eitthvað vá-
tryggt, en innanstokksmunir og
annað, sem í því var, mun allt
haifa verið óvátryggt. Er tjónið
því mjög tilfinnanlegt fyrir eig
andann, Stefán Erlendsson.
Eins og áður er sagt er ekk-
ert vitað um orsök brunans.
Rafmagn var ekkert í húsinu,
og lítur út fyrir að annaðhvort
hafi verið um að ræða sjálf-
vera 5 aurar af hverri útskip-
aðri tunnu. Áður var þetta
framlag 3 aura af tunnu.
Verulegar kjarabætur.
Með tilliti til þess, hve lítjð
svigrúm er til frjálsra samn-
inga milli verkafólks og at-
vinnurekenda, vegna afskipta
ríkisvaldsins af þeim málum,
er óhætt að segja, að Brynja
hafi náð mjög góðum árangri
í þessum samningum, og betri
en flest önnur verkalýðsfélög,
sem gert hafa samninga um
kaup og kjör síðan gengislækk
unarlögin komu til fram-
kvæmda. Kjör Brynju um síld-
arvinnu gilda nú ’i flestum eða
öllum sildverkimarþorpum hér
norðanlands.
Sáttasemjari í deilu Brynju
og síldarsaltenda var sr. Ósfcar
J. Þorláksson.
kviknun eða íkveikju af manna
völdum. Málið mun nú vera í
rannsókn.
Elísabet Eiríksdóttir, form.
Verkakvennafélagsins Einingar
á Akureyri og bæjarfulltrúi
Sósíalistaflokksins þar, átti
sextugsafmæli hinn 12. júlí s.l.
Elísabetu þarf ekki að kynna
ifyrir lesendmn Mjölnis, því
flestir hafa þeir heyrt þessar-
ar mætu konu getið og haft af
henni meiri og minni persónu-
leg kynni í gegn um 30 ára
starf hennar og baráttu í þágu
verkalýðshreyfingarinnar hér
norðanlands. Hún hefur ávalt
staðið þar, sem átökin hafa
verið hörðust og í fylkingar-
brjósti hins róttæka verkalýðs.
1 pólitísku baráttunni er sömu
söguna að segja; hún hefur þar
samfylkt með hinu baráttufúsa
og róttæka fóliki, fyrst í Komm
únistaflokki íslands og síðar í
Sósíalistaflokknum og jafnan
gegnt mikilsverðum trúnaðar-
störfum í þeim báðum.
Mjölnir vill fyrir hönd flokiks
systkinanna hér og svo og
annarra verkalýðssinna færa
Mac Arthur, yfirforingi inn-
rásarhers Bandaríkjamanna 1
Kóreu, birti enga herstjórnar-
tilkynningu í gær, en í morgun
var sagt I fréttum frá höfuð-
Elósabetu innilegustu ámaðar-
óskir og baráttukveðjur í til-
efni þessara merku tímamóta
í lífi hennar.
Lifðu heil, Elisabet. Megi
hinn sósíalistíski málstaður vor
njóta ferafta þinna sem lengst
og uppskera mikla árangra í
framtíðinni.
Síldin
Seinnihluta dags í gær og
fram eftir kvöldi kom upp síld
víða austur við Langanes, báð-
um megin við nesið, og fengu
allmörg skip nokkum afla. —
1 morgun hefur lítið veiðst. Því
nær allur veiðiflotinn, um eða
yfir 200 skip, eru nú á miðun-
um við Langanes. Veður hefur
verið 1 sæmilegt undanfarinn
sólarhring, en víðast dumbungs
veður eða þokuslæðingur. Síld-
arleitarflugvélar liafa ekki get-
að farið í leitarflug síðan á
laugardag 8. jþ. m.
stöðvum hans í Japan í gær, að
litlar breytingar hefðu orðið á
vígstöðxmni. Hinsvegar er Ijóst
orðið, að Taejon, ibráðabirgða-
höfuðborg leppstjómarinnar í
S-Kóreu er nú að falla í hendur
norðanmönnum, og segjast
Bandarikjamenn nú bafa búið
um sig á nýrri víglinu suður og
suðaustur af borginni.
Verða ef til vill hraktir
frá Kóreu.
James E. vanZandt, meðlim-
ur í herm álanefnd fulltrúadeild
ar Bandarikjalþings, hefir skýrt
frá því, að álit manna í Was-
hington sé, að eftir tap Taejon
geti farið svo, að Bandaríkja-
menn verði með öilu hraktir
af meginlandi Kóreu. Or því að
vamarlinan meðlfram Kum-
fljóti væri brostin, væri ekfei
búizt við þvi að hægt yrði að
mynda jafn trausta varnarlínu
á ný fyrr en umhverfis banda-
rísku birgðahöfnina Fusan á
suðausturhomi Kóreu.
SKEMMTIFUNDUR
Sósíalistafólag Siglufjarðar
og Æ&kulýðsfylkingin, halda
sameiginlegan skemmtifund í
Suðurgötu 10 næsta laugardag,
fyrir meðlimi og gesti þeirra
og flokksfélaga utan ai landi,
sem dveljast hér I bænum.
Dagskráin verður auglýst á
götunum á næstunni.
Bærinn Grundarkot í Héðinsfirði brennur
Ókunnugt um orsök brunans. Bærinn hefur staðið mann-
laus síðan í fyrrahaust.
ELISABET EIRlKSDðTTIR
SEXTUG